Το τεράστιο ζήτημα της ευθύνης που έχουν οι αρχές και τα θεσμικά όργανα, μετά από δημοσιογραφικές αποκαλύψεις, αναμένεται να θέσει και πάλι επί τάπητος, η αυτοβιογραφία του Έντουαρντ Σνόουντεν, που θα κυκλοφορήσει στο Λονδίνο την Τρίτη 17 Σεπτεμβρίου με τίτλο «Permanent Record».
Του Νίκου Σερβετά*
Έως τώρα τηρείται άκρα μυστικότητα αναφορικά με το περιεχόμενο της αλλά ο καθένας μπορεί να το φανταστεί. Ο πρώην διαχειριστής συστημάτων πληροφορικής της NSA και της CIA, για λόγους συνείδησης όπως ο ίδιος αναφέρει, έχει δώσει στη δημοσιότητα έγγραφα που αποκαλύπτουν προγράμματα μαζικής παρακολούθησης που εφαρμόζουν οι Αμερικανικές και Βρετανικές κυβερνήσεις. Τα έγγραφα δημοσιεύτηκαν αρχικά στη βρετανική εφημερίδα The Guardian και στην αμερικανική The Washington Post, ενώ αργότερα, και με δική του πρωτοβουλία, στο γερμανικό περιοδικό Der Spiegel και στην αμερικανική εφημερίδα The New York Times, όλα έντυπα εγνωσμένου κύρους.
Οι αποκαλύψεις του έγιναν αντικείμενο συζητήσεων αναφορικά με τις μαζικές παρακολουθήσεις πολιτών καθώς για τα όρια της κρατικής ασφάλειας και της προστασίας της ιδιωτικής ζωής. Ο ίδιος, σε παλαιότερη συνέντευξη του είχε αναφέρει «δεν μπορούσα να νοιώθω ότι υπάρχουν άνθρωποι που γνωρίζουν ότι το τηλέφωνο κάποιας κοπέλας βρίσκεται σε κλινική που κάνει εκτρώσεις».
Η κυκλοφορία του βιβλίου του Έντουαρντ Σνόουντεν, πέραν των προθέσεων του, αναμένεται να επαναφέρει προς συζήτηση δύο σημαντικά ζητήματα:
Το πρώτο είναι οι γνώσεις και το υλικό που έχουν στα χέρια τους οι νομοθέτες πριν θεσπίσουν ένα νόμο. Οι αποκαλύψεις δείχνουν ότι η NSA έχει πει ψέματα στο Αμερικανικό Κογκρέσο για την έκταση και τη φύση των παρακολουθήσεων που κάνει. Αν όσα έγιναν αργότερα γνωστά, αναφορικά με τις μεθόδους που χρησιμοποιούν οι μυστικές υπηρεσίες και το πλήθος των πληροφοριών που συγκεντρώνουν όχι μόνο για τους «εχθρούς του κράτους» αλλά και για τους «ανυποψίαστους πολίτες», τα ήξεραν οι Αμερικανοί νομοθέτες, και κατ’ επέκταση οι νομοθέτες σε όλο τον κόσμο, δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι θα υπερψήφιζαν παραγράφους των νόμων που ορίζουν τον τρόπο λειτουργία και δράσης των μυστικών υπηρεσιών.
Το δεύτερο ζήτημα είναι ίσως και το σημαντικότερο. Εκτός από τα προσωπικά θέματα του Έντουαρντ Σνόουντεν, αναμένεται να έρθουν στη δημοσιότητα «ονόματα και διευθύνσεις». Οι αντιδράσεις των θεσμικών αρχών και της δικαιοσύνης, εκεί που γίνονται οι παραβάσεις των προσωπικών δεδομένων με τη συνεργασία εταιριών τηλεπικοινωνιών και Ευρωπαϊκών κυβερνήσεων, καθώς και δημοσίων προσώπων που έχουν παραβεί οποιουσδήποτε κανόνες, είναι το ζητούμενο. Αν δεν υπάρξουν, όπως συμβαίνει τακτικά, τότε θα έρθει στην επιφάνεια το ουσιαστικό επίπεδο των αποκαλύψεων: το έγκλημα που διαπράττουν δημόσιοι λειτουργοί όταν δεν λαμβάνουν υπόψη τους, τεκμηριωμένα δημοσιεύματα και είτε από αδιαφορία είτε για να συγκαλύψουν αδικήματα συμμετέχουν, ως ηθικοί αυτουργοί, σε εγκλήματα.
Ο 36χρονος Έντουαρντ Σνόουντεν, διωκόμενος από τις ΗΠΑ, ζει σήμερα κρυμμένος κάπου στη Ρωσία και το τελευταίο χρονικό διάστημα ζήτησε να του δοθεί άσυλο, αρχικά στην Ιταλία και αργότερα στη Γαλλία και τη Γερμανία. Σύμφωνα με δημοσίευμα, στην Ελλάδα το βιβλίο θα κυκλοφορήσει στις 26 Σεπτεμβρίου με τίτλο «Το μεγάλο φακέλωμα»
* Ο Νίκος Σερβετάς είναι δημοσιογράφος, εργάζεται στην εφημερίδα Documento και συνεργάζεται με ξένα τηλεοπτικά δίκτυα.
