Η ψηφιακή τεχνολογία μπορεί να αποτελέσει βασικό μοχλό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας και εκσυγχρονισμού του κρατικού μηχανισμού, τονίζει σε συνέντευξή του στην «Καθημερινή» ο πρόεδρος της Microsoft Μπραντ Σμιθ.
Την περασμένη Πέμπτη, ο αξιωματούχος του αμερικανικού τεχνολογικού κολοσσού συναντήθηκε στην Αθήνα με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, με τον οποίο συμφώνησαν να ξεκινήσει άμεσα συνεργασία της Microsoft με το υπουργείο Πολιτισμού για τον σχεδιασμό ενός προγράμματος προβολής της Αρχαίας Ολυμπίας.
Ο κ. Σμιθ, ο οποίος επισκέφθηκε τον αρχαιολογικό χώρο, τονίζει ότι αυτή είναι καλή περίοδος για να επενδύσει η Microsoft, όπως και άλλες εταιρείες, στην Ελλάδα, και επισημαίνει τις δυνατότητες ανάδειξης της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς και αναβάθμισης της εκπαίδευσης της χώρας μέσα από καινοτόμες ψηφιακές εφαρμογές.
Συγγραφέας του βιβλίου «Tools and Weapons, The Promise and the Peril of the Digital Age» –το οποίο προλογίζει ο Μπιλ Γκέιτς–, ο πρόεδρος της Microsoft μιλάει για την ανάγκη προστασίας της ιδιωτικότητας και των προσωπικών δεδομένων μέσα από αυστηρό νομοθετικό έλεγχο των εταιρειών αλλά και γενικότερα του Διαδικτύου. Υπογραμμίζει τις τεράστιες δυνατότητες που δημιουργεί η τεχνητή νοημοσύνη, επισημαίνοντας παράλληλα την ανάγκη να αντιμετωπιστεί η ανισότητα στην πρόσβαση στο Διαδίκτυο, που επηρεάζει δυσανάλογα διαφορετικές περιοχές του πλανήτη, και να δοθεί έμφαση στην επανεκπαίδευση και στην εξειδίκευση του εργατικού δυναμικού στις νέες τεχνολογίες.
– Να ξεκινήσουμε με τον κορωνοϊό και τον αντίκτυπό του στον κόσμο, σε ανθρώπινο και επιχειρηματικό επίπεδο. Είστε ένας τεχνολογικός γίγαντας, όχι πάροχος υπηρεσιών υγείας, ωστόσο η γνώμη σας έχει βαρύνουσα σημασία. Πώς μπορεί η τεχνολογία να βοηθήσει;
– Νομίζω ότι η τεχνολογία μπορεί να βοηθήσει. Ολοι πρέπει να ξεκινήσουμε με τη βασική αναγνώριση που μόλις επισημάνατε. Ολοι οι άνθρωποι επηρεαζόμαστε, και ως εταιρεία πρέπει να το δούμε σε διαφορετικά επίπεδα. Προφανώς, εστιάζουμε στην υγεία και στην ασφάλεια των εργαζομένων μας σε όλο τον κόσμο και τι σημαίνει για τους πελάτες μας. Ετσι ακολουθούμε την εξέλιξη του ιού πολύ προσεκτικά. Εχει κάποιες επιπτώσεις στην επιχείρησή μας, όπως και στις άλλες εταιρείες τεχνολογίας. Αλλάξαμε τις οικονομικές μας οδηγίες μόλις τις τελευταίες 12 ώρες, σημειώνοντας ότι αναθεωρούμε τις προβλέψεις μας που αφορούν την πώληση ηλεκτρονικών υπολογιστών λόγω των επιπτώσεων στην αλυσίδα εφοδιασμού από την Κίνα.
Ολοι ελπίζουμε ότι ένα εμβόλιο θα αναπτυχθεί γρήγορα. Το τελευταίο που ακούμε είναι ότι οι άνθρωποι είναι αισιόδοξοι ότι θα υπάρξει εμβόλιο πριν από το τέλος του τρέχοντος έτους. Αλλά αν μπορεί να γίνει αυτό νωρίτερα, για παράδειγμα τον Σεπτέμβριο, όλοι θα είμαστε σε καλύτερη κατάσταση. Πρέπει να δούμε τι σημαίνει για τις διεθνείς συναντήσεις και τα συναφή. Υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα.
– Να περάσουμε στην επίσκεψή σας στην Ελλάδα. Συναντηθήκατε με τον πρωθυπουργό στο Νταβός και τώρα ξανά στην Αθήνα.
– Είχαμε την ευκαιρία να συναντήσουμε τον πρωθυπουργό στο Νταβός όπου κάθε χρόνο συναντώ 45 έως 50 διαφορετικά άτομα: πρωθυπουργούς, αρχηγούς κρατών, πολιτικούς, διευθύνοντες συμβούλους, δημοσιογράφους. Είναι ενδιαφέρον, και δεν το λέω αυτό γιατί είμαι σήμερα στην Ελλάδα, ότι όταν καθίσαμε να αποτιμήσουμε τις επαφές, να δούμε ποιες μας έκαναν πραγματικά εντύπωση, ο πρωθυπουργός σας ήταν πραγματικά στην κορυφή της λίστας. Ηλθε με μια ξεκάθαρη αίσθηση σκοπού, μια επιθυμία να προχωρήσουμε. Νομίζω ότι είναι πραγματικά μια θετική στιγμή για την Ελλάδα. Είναι συναρπαστικό για όσους παρακολουθούμε αυτό που συμβαίνει εδώ.
Σε μια εταιρεία όπως η Microsoft, ακολουθούμε χώρες σε όλο τον κόσμο. Βλέπουμε αυτή την κυβέρνηση που έχει πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο και εστιάζει στην προοπτική μιας πραγματικής επαναφοράς της οικονομίας. Αυτή είναι μια καλή στιγμή για εμάς να επενδύσουμε. Είναι μια καλή στιγμή και για άλλους να επενδύσουν.
Και αυτός είναι ένας από τους λόγους που είμαι εδώ, ένα μήνα μετά τη συνάντηση στο Νταβός. Πιστεύουμε ότι η ψηφιακή τεχνολογία μπορεί να αποτελέσει μέρος αυτού που κινεί την ελληνική οικονομία προς τα εμπρός. Πιστεύουμε ότι μπορεί να εκσυγχρονίσει τον κρατικό μηχανισμό. Πιστεύουμε ότι δημιουργεί τόσο την ευκαιρία όσο και την ανάγκη να σκεφτούμε την επόμενη γενιά δεξιοτήτων που οι άνθρωποι θα χρειαστούν για να βοηθήσουν στην προώθηση της οικονομίας. Και όπως γνωρίζετε, είμαστε ενθουσιασμένοι για το τι μπορεί να κάνει η τεχνολογία σε όλο τον κόσμο, όχι μόνο για διαφύλαξη, αλλά και για την προώθηση της πολιτιστικής κληρονομιάς του πλανήτη.
– Η Ελλάδα είναι ταυτισμένη με τον πολιτισμό. Η Microsoft με την τεχνολογία. Πώς μπορούν αυτά να συνδυαστούν;
– Με τον πρωθυπουργό εξετάσαμε νέους τρόπους για την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς και αναβάθμισης της εκπαίδευσης μέσα από καινοτόμες ψηφιακές εφαρμογές. Σε αυτό το πλαίσιο, συμφωνήσαμε να ξεκινήσει άμεσα συνεργασία ανάμεσα στη Microsoft και στο υπουργείο Πολιτισμού, για να σχεδιαστεί ένα πρόγραμμα για την Αρχαία Ολυμπία, που θα είναι μέρος της παγκόσμιας πρωτοβουλίας της Microsoft «AI for Cultural Herirtage». Θέλουμε να επιδείξουμε ευαισθησία και σεβασμό στο πώς οι Ελληνες πολίτες και η ελληνική κυβέρνηση προστατεύουν και προάγουν την ελληνική κληρονομιά.
Εχουμε επίσης σε εξέλιξη ένα πολύ σημαντικό έργο με το υπουργείο Πολιτισμού στη Γαλλία. Πέρυσι, φέραμε την επαυξημένη πραγματικότητα σε ένα μουσείο στο Παρίσι. Εργασθήκαμε με τη γαλλική κυβέρνηση για να το δείξουμε στις ΗΠΑ και να προωθήσουμε τον τουρισμό στο Mont-Saint-Michel.
– Οι λαοί είναι πολύ ευαίσθητοι με τα πολιτιστικά τους μνημεία. Πώς σχεδιάζετε να χειρισθείτε αυτό το θέμα;
– Αποτελεί βασική αρχή για εμάς να προσφερθούμε να κάνουμε κάτι που πιστεύουμε ότι θα είναι χρήσιμο, αλλά θα αφήσουμε άλλους να πάρουν τις αποφάσεις. Δημιουργήσαμε αυτό το πρόγραμμα πέρυσι με την ονομασία «Τεχνητή νοημοσύνη για πολιτιστική κληρονομιά». Και πραγματικά εστιάζει στη διατήρηση των γλωσσών, των αντικειμένων, των τόπων, του εορτασμού των λαών. Είμαι πολύ ενθουσιασμένος για αυτό που προέκυψε από τη συνεργασία στη Γαλλία, διότι αυτό που κάνει είναι να επιτρέψει στους ανθρώπους που επισκέπτονται το Mont-Saint-Michel ή ένα μουσείο στο Παρίσι να καταλάβουν την εξέλιξη του χώρου στην πορεία του χρόνου. Είναι λίγο σαν μια μηχανή του χρόνου που μπορεί να πηγαίνει τους ανθρώπους πίσω και να τους βοηθάει να δουν με τα μάτια τους πώς ήταν ένα μέρος πριν από πολλούς αιώνες. Αυτό μπορεί να αποδειχθεί πολύ σημαντικό για την προώθηση του τουρισμού και για κάθε οικονομία που βασίζεται στον τουρισμό.
Για εμάς δεν είναι κάτι που κάνουμε για το κέρδος. Γίνεται στο πλαίσιο του φιλανθρωπικού μας έργου. Η πρώτη αρχή είναι πως αναγνωρίζουμε ότι, για κάθε χώρα και κάθε πολιτισμό, αυτή είναι η δική τους κληρονομιά και δίνεται η ευκαιρία στους πολίτες της χώρας αυτής να αποφασίσουν πώς θέλουν να διατηρήσουν και να προωθήσουν την κληρονομιά τους. Αν μπορούμε να φανούμε χρήσιμοι, αυτό είναι καλό. Αν θέλουν να το κάνουν με διαφορετικό τρόπο, είναι η δική τους κληρονομιά, όχι η δική μας.
Πρόγραμμα υπεράσπισης της δημοκρατίας
– Σε ό,τι αφορά τις καταγγελίες περί ρωσικής παρέμβασης στις εκλογές των ΗΠΑ και άλλων χωρών, έχουν ληφθεί μέτρα;
– Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι άνθρωποι είναι καλύτερα προετοιμασμένοι για το 2020 από ό,τι ήταν το 2016 στις ΗΠΑ. Πρώτον, τώρα γνωρίζουμε καλά τον κίνδυνο. Στην πραγματικότητα, δεν έγινε εμφανές παρά μόνο μετά τις εκλογές του 2016 πόσο ευρεία ήταν η ρωσική δραστηριότητα. Επισημαίνουμε στο βιβλίο μας το πώς αναδείχθηκε αυτό, τον Ιούλιο του 2016. Και ήμασταν πολύ πιθανώς η πρώτη εταιρεία που το πρόβαλε και έσπευσε να αναλάβει δράση για να προσπαθήσει να αντιμετωπίσει αυτό το είδος παρεμβολών. Αλλά μέχρι το 2017, ουδείς, ούτε εμείς, είχε κατανοήσει πλήρως την έκταση της παρέμβασης. Νομίζω ότι τώρα υπάρχουν περισσότερες διασφαλίσεις στο επίπεδο του κρατικού μηχανισμού. Στη Microsoft δημιουργήσαμε ένα πρόγραμμα υπεράσπισης της δημοκρατίας. Εχουμε ένα πρόγραμμα ελέγχου που προστατεύει τους υποψηφίους από την κλοπή των emails τους. Εχουμε προχωρήσει σε νέες πρωτοβουλίες κατά της παραπληροφόρησης και υπέρ της προστασίας των εκλογών.
– Πώς βλέπετε την αύξηση του λαϊκισμού και το φαινόμενο των fake news;
– Θα διαχωρίσω τα δύο. Πρέπει να έχουμε ανησυχίες για τις προσπάθειες παραπληροφόρησης και για την πιθανή αύξηση ακόμη πιο ανεπτυγμένων προσπαθειών για παραπλάνηση των ανθρώπων, διότι αυτό είναι ουσιαστικά αυτό για το οποίο μιλάμε. Θα χρειαστούμε νέα τεχνικά μέσα για να αυτοπροστατευθούμε και να αντιμετωπίσουμε το φαινόμενο. Αυτές οι μέθοδοι μπορούν να ταυτισθούν με οποιαδήποτε πλευρά του πολιτικού φάσματος. Προφανώς, ζούμε σε μια εποχή όπου υπάρχει εθνικισμός, υπάρχει λαϊκισμός από τα δεξιά, υπάρχει λαϊκισμός από τα αριστερά.
– Με δεδομένες αυτές τις εθνικιστικές τάσεις, η παγκοσμιοποίηση θα «αντέξει»;
– Αυτή είναι μια πολύ σημαντική ερώτηση. Αν σκεφτείτε τον κόσμο σήμερα, η γεωπολιτική πραγματικότητα της εποχής μας δείχνει να γεννά ρήγματα μεταξύ των χωρών. Οι πληθυσμοί κλείνονται στον εαυτό τους, και ένας λόγος που το κάνουν είναι ότι οι άνθρωποι ανησυχούν ότι η εξέλιξη τους αφήνει πίσω. Και αυτό συνδέεται πάλι με τις ανισότητες της εποχής μας που έχουν ρίζες στην τεχνολογία. Ταυτόχρονα, υπάρχουν μερικές πολύ ισχυρές δυνάμεις που φέρνουν κοντά χώρες και λαούς. Η τεχνολογία είναι μία από αυτές.
Η δυνατότητα μαζικής επιτήρησης των ανθρώπων δημιουργεί ανησυχία
– Οι εξελίξεις σε ό,τι αφορά τα προσωπικά δεδομένα και την τεχνητή νοημοσύνη προκαλούν ανησυχία σε πολλούς.
– Η τεχνητή νοημοσύνη προσφέρει κάποιες συναρπαστικές ευκαιρίες σε πολλούς τομείς όπως είναι η ιατρική περίθαλψη, για παράδειγμα, στη θεραπεία του καρκίνου. Επίσης, θα μας βοηθήσει να αντιμετωπίσουμε την κλιματική αλλαγή. Αλλά δημιουργεί και νέες προκλήσεις. Και νομίζω ότι είναι σωστό να το αναγνωρίσουμε ευθέως. Ενα από τα πράγματα που κάνουμε, το αναφέρουμε στο βιβλίο μας, είναι η σύγκριση της τεχνητής νοημοσύνης με τη μηχανή του αυτοκινήτου. Πριν από 100 χρόνια, είτε βρισκόμασταν στην Ελλάδα είτε στις ΗΠΑ είτε οπουδήποτε αλλού, υπήρχαν εκατομμύρια άνθρωποι με δουλειές που βασίζονταν στη φροντίδα των αλόγων, τη διατροφή των αλόγων, τη χρήση αλόγων, την κατασκευή βαγονιών που τραβούσαν τα άλογα. Ηρθε ο κινητήρας και άλλαξε τα πάντα. Χάθηκαν κάποιες θέσεις εργασίας, αλλά δημιουργήθηκαν νέες. Ετσι, ασφαλώς μία από τις προτεραιότητες για εμάς είναι να επενδύσουμε στην εξειδίκευση.
– Αυτός ο μετασχηματισμός δεν γίνεται δίκαια. Πώς μπορεί η Microsoft ή άλλοι να συμβάλουν έτσι ώστε όλοι να ωφελούνται;
– Πρέπει να αναγνωρίσουμε αυτό ακριβώς που επισημαίνετε. Οτι ζούμε σε έναν κόσμο πολλών ανισοτήτων. Θα έλεγα ότι υπάρχουν δύο ανισότητες που αφορούν πολύ άμεσα τον τομέα της τεχνολογίας. Ο ένας είναι αυτό που θα αποκαλούσα ανισότητα στο Διαδίκτυο. Το γεγονός ότι περίπου μόνο το 55% των ανθρώπων αυτού του πλανήτη έχουν πρόσβαση στο Διαδίκτυο. Αν το δείτε, δε, σε επίπεδο ευρυζωνικών ταχυτήτων, οι περισσότεροι δεν έχουν. Είναι θεμελιώδους σημασίας για το μέλλον να φέρουμε ευρυζωνικές συνδέσεις παντού στον πλανήτη. Θα δούμε στη διάρκεια αυτής της δεκαετίας τον πλανήτη να περιβάλλεται από δορυφόρους χαμηλής τροχιάς. Και αν μπορέσουμε να συνδυάσουμε νέες ασύρματες τεχνολογίες στο έδαφος με αυτή τη νέα γενιά δορυφόρων, θα έχουμε την ευκαιρία να δημιουργήσουμε μια πραγματική διασύνδεση του πλανήτη. Πρέπει να το κάνουμε αυτό.
– Η ιδιωτικότητα είναι ένα πολύ σημαντικό θέμα για όλους μας. Κάποιοι χαρακτηρίζουν ανήθικη την τεχνητή νοημοσύνη.
– Η ιδιωτική ζωή είναι μια αξία και μια αρετή που πρέπει να εργαστούμε σκληρά για να τη διαφυλάξουμε και να την προστατεύσουμε. Διαφορετικές γενιές ή χώρες το σκέφτονται διαφορετικά. Αλλά σίγουρα, υπάρχουν περισσότερες προκλήσεις για την ιδιωτικότητα στον κόσμο σήμερα από πιθανότατα σε οποιαδήποτε άλλη περίοδο της ανθρώπινης ιστορίας. Και, ξέρετε, όταν εξετάζουμε τη δυνατότητα μιας κυβέρνησης, για παράδειγμα, να παρακολουθεί ενδεχομένως όχι μόνο αυτά που γράφουμε, αλλά και αυτά που διαβάζουμε και αυτά που παρακολουθούμε, προφανώς αυτό είναι ένα σοβαρό θέμα για το οποίο πρέπει κανείς να ανησυχεί. Και όταν βλέπουμε πλέον τη δυνατότητα αναγνώρισης προσώπου (facial recognition) που μπορεί να εφαρμοσθεί σε πόλεις σε όλο τον κόσμο, έχουμε μια μαζική επιτήρηση που δημιουργεί ανησυχία. Η διαχείριση του θέματος απαιτεί ισχυρούς νόμους, διότι δεν πιστεύω ότι υπάρχει κάποιος τρόπος να προστατευθεί η ιδιωτικότητα χωρίς ισχυρούς νόμους.
– Θα συνεργασθούν οι μεγάλες εταιρείες με τις κυβερνήσεις για να το κάνουν αυτό;
– Δεν ξέρω αν όλες θα το κάνουν, αλλά νομίζω ότι πολλές θα το κάνουν και σίγουρα θα το κάνουμε εμείς. Είναι λίγο πιο εύκολο για μας καθώς το επιχειρηματικό μας μοντέλο δεν περιλαμβάνει το είδος στοχοθετημένης διαφήμισης που παρατηρείται σε κάποιες άλλες εταιρείες. Αυτό βέβαια απαιτεί έναν βαθμό αυτοπεριορισμού και υπευθυνότητας.
Η κλιματική αλλαγή
– Ο ρόλος της τεχνολογίας στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής;
– Αν κοιτάξουμε την επόμενη δεκαετία και ρωτήσουμε: «Ποια θα είναι τα πιο σημαντικά θέματα αυτής της δεκαετίας;», νομίζω ότι το θέμα που θα γίνεται ολοένα και σημαντικότερο κάθε χρόνο είναι το κλίμα.
– Φυσικά, οι άνθρωποι πρέπει πρώτα να αναγνωρίσουν το πρόβλημα.
– Ναι, πρέπει πρώτα να το αναγνωρίσουν. Αλλά είναι ενδιαφέρον ότι ακόμη και στις ΗΠΑ, όπου υπήρξε περισσότερη άρνηση του προβλήματος, όλο και περισσότεροι σε όλο το πολιτικό φάσμα το αναγνωρίζουν. Αυτό που ανησυχεί κάποιους είναι ότι οι λύσεις θα έχουν δυσανάλογα σοβαρές επιπτώσεις στους ανθρώπους που σήμερα πλήττονται περισσότερο.
