Το 2019 ήταν μια χρονιά γεμάτη προκλήσεις για την ελληνική αγορά του franchising, με χαρακτηριστικά την αναιμική ανάπτυξη και την εσωστρέφεια. Ενδεικτικό το γεγονός πως η ανάπτυξη νέων σημείων franchise καταγράφεται ως από τις πλέον «φτωχές» της τελευταίας δεκαετίας.

Αναλύοντας την πορεία,  ανά μήνα, των δικτύων, όσον αφορά τον αριθμό των καταστημάτων, καθώς και την εκδήλωση ενδιαφέροντος υποψηφίων επενδυτών θα διαπιστώσουμε ότι υπήρξε μια τομή στο τρίτο τετράμηνο του έτους, όπου καταγράφηκε σημαντική μείωση στο σύνολο των δεικτών που καταγράφεται η δραστηριότητα στον χώρο του franchising, τάση η οποία συνεχίστηκε και το πρώτο δίμηνο του 2020. Τα παραπάνω προκύπτουν από την έρευνα που πραγματοποίησε για 22^η συνεχή χρονιά, το Franchise Success Media Group, σε συνεργασία µε τους εξειδικευμένους συμβούλους της The Franchise Co. Και δημοσιεύεται στον ετήσιο οδηγό FRANCHISE ΠΑΝΟΡΑΜΑ 2020.

Τις αρνητικές επιδόσεις στην αγορά του franchising ήρθε να επιδεινώσει το ξέσπασμα της πανδημίας του νέου κορωνοϊού COVID-19. Οι υποψήφιοι franchisees εκφράζουν σκεπτικισμό και δείχνουν αναβλητικότητα, καθώς προσπαθούν να προσαρμοστούν στη «νέα κανονικότητα», όπως προκύπτει από τη νέα, επικαιροποιημένη (2^ο κύμα) έρευνα «Franchising & Covid-19» του Franchise Success Media Group και της The Franchise Co. Στη συγκεκριμένη έρευνα επιβεβαιώνεται το γεγονός ότι σε περιόδους κρίσης αναγνωρίζεται η αξία του θεσμού του franchising, όπως και ο κρίσιμος ρόλος των εταιρειών συμβούλων franchise.

Αναλυτικότερα, το 68,24% των συμμετεχόντων στην έρευνα δήλωσε ότι σε περιόδους κρίσης προτιμά το franchising, σε σχέση με την αυτοαπασχόληση ως ανεξάρτητος επιχειρηματίας, ενώ το ίδιο ποσοστό συμφώνησε ότι αποτελεί ευκαιρία και πιο σίγουρη επιλογή. Οι συμμετέχοντες έκριναν, επίσης, ότι οι κλάδοι που θα προσφέρουν επιχειρηματικές ευκαιρίες το επόμενο διάστημα είναι εκείνοι των Supermarket – Convenience Stores – Mini Market, των Υπηρεσιών Courier – Logistics, των Street Food και Café, των Καταστημάτων Τεχνολογίας, του Fitness και των Χρηματοοικονομικών/ Ασφαλιστικών Υπηρεσιών.

Επιπλέον, μετά το πρώτο σοκ, η αγορά φαίνεται πως δειλά-δειλά «ξεμουδιάζει», καθώς στο πρώτο κύμα της έρευνας «Franchising & Covid-19», που ξεκίνησε στις 10 Απριλίου και ολοκληρώθηκε στις 23 Απριλίου, από το σύνολο των συμμετεχόντων, το 43,53% των συμμετεχόντων απάντησαν ότι η απόφασή τους να επενδύσουν στον χώρο του franchising έχει επηρεαστεί σε τέτοιο βαθμό ώστε να αναβάλλουν το επιχειρηματικό τους σχέδιο.  Στο δεύτερο κύμα τις έρευνας την ίδια πρόθεση εξέφρασε το 41,18% των συμμετεχόντων. Αν και η υποχώρηση είναι μικρή, υποδεικνύει μία τάση, που μένει να επιβεβαιωθεί.

«Εκτιμάμε ότι τους επόμενους μήνες θα αυξάνεται ο αριθμός των ενδιαφερόμενων για το franchising μιας και θα απελευθερώνεται ένα εξαιρετικά δυναμικό κοινό, όπως επιχειρηματίες που η υφιστάμενη δραστηριότητά τους κλονίζεται και θα αναζητήσουν νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες. Από την πλευρά τους, τα δίκτυα franchise θα πρέπει να επανεξετάσουν συνολικά το μοντέλο ανάπτυξης και λειτουργίας τους, καθώς αναδύεται μια νέα εποχή που απαιτεί ευελιξία και ταχύτητα προσαρμογής», επισημαίνει ο Παναγιώτης Γ. Ρουσόπουλος, Διευθύνων Εταίρος της THE FRANCHISE CO.

Η εικόνα του franchising το 2019

Επιστρέφουμε στην έρευνα για το 2019. Σε αυτήν εξετάστηκαν 525 δίκτυα franchise. Να σημειωθεί ότι την προηγούμενη χρονιά εμφανίστηκαν στον χώρο του franchising 51 νέες αλυσίδες, 14 τέθηκαν εκτός αγοράς και 11 αποφάσισαν να μην αναπτύσσονται πλέον μέσω franchising. Συνοπτικά, τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν:

• Αύξηση μόλις 2,3% στον συνολικό αριθμό των σημείων πώλησης που εντάσσονται σε δίκτυα franchise (εταιρικά, franchise, shop in shop και corners)
• Αύξηση μόλις 3,4% του συνολικού αριθμού των καταστημάτων franchise των προαναφερθέντων δικτύων
• Μείωση του αριθμού των εταιρικών καταστημάτων των δικτύων franchise κατά 0,3% το 2019
• Όσον αφορά τη μεταβολή του συνολικού αριθμού καταστημάτων ανά κατηγορία επιχειρήσεων, στον κλάδο των Υπηρεσιών καταγράφονται 298 νέα σημεία, ακολουθεί η Εστίαση με 175, η κατηγορία Τρόφιμα-Ποτά με 126, ο Οικιακός Εξοπλισμός με 90, η Εκπαίδευση με 68 και η Προσωπική Φροντίδα με Αντιθέτως, αρνητική πορεία σημείωσε ο κλάδος της Ένδυσης με 207 λιγότερα σημεία πώλησης και της Λιανικής με 135.
• Όσον αφορά τη μεταβολή του συνολικού αριθμού των franchise σημείων ανά κατηγορία, στον κλάδο των Υπηρεσιών καταγράφονται 190 νέα σημεία, στην Εστίαση 146, στην κατηγορία Τρόφιμα-Ποτά 111, στην Εκπαίδευση 68 και στη Λιανική Αρνητική πορεία παρουσίασαν οι κατηγορίες Λιανική με 150 σημεία λιγότερα το 2019, η Ένδυση με 27 και ο Οικιακός Εξοπλισμός με 12 καταστήματα.

Με μια πιο προσεκτική ματιά στα αριθμητικά στοιχεία της έρευνας παρατηρεί κανείς ότι για το 2019 αναλογούν λιγότερα από τρία νέα σημεία franchise ανά δίκτυο, γεγονός που καταδεικνύει την αδυναμία των Συστημάτων Franchise να προσελκύσουν νέους επενδυτές και αποδίδεται σε μία σειρά από παθογένειες, όπως η απουσία συγκροτημένου concept, η αδυναμία κατανόησης του κύκλου ζήτησης, του ανταγωνιστικού πεδίου και των αλλαγών των καταναλωτικών προτύπων, τα προβλήματα των επιχειρηματικών μοντέλων, ο καιροσκοπισμός, η έλλειψη διαφάνειας, κ.λπ. Βέβαια, αρνητικά έχει επηρεάσει τη ζήτηση για franchise και η μείωση της ανεργίας σε στελεχιακό δυναμικό τα τελευταία χρόνια, το οποίο αποτελούσε πηγή νέων franchisees.

Το επόμενο προς διερεύνηση ερώτημα είναι το ποια θα είναι η πορεία του franchising στην μετά την πανδημία εποχή. Σε περιόδους κρίσεων παραδοσιακά ο τομέας αυτός αναπτύσσεται. Εφόσον αυτός ο κανόνας επιβεβαιωθεί και στην παρούσα κρίση, ο ζωτικός ρόλος που μπορεί να διαδραματίσει το franchising στην οικονομία θα γίνει πιο εμφανής από ποτέ.