H Δέσποινα Τζόβα, MSc Διεθνείς Οικονομικές Σχέσεις, Απόφοιτη Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης, γράφει στο ΕΝΑ για το πώς οι οικονομικές διευκολύνσεις και η χρηματοδότηση clusters μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων (ΜμΕ) μπορούν να δώσουν ανάσα στην αγορά συμβάλλοντας, ταυτόχρονα, στη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής εν μέσω της πανδημικής κρίσης και των υφεσιακών συνεπειών της.
Η περίοδος που διανύουμε βρίσκει τις εκατοντάδες χιλιάδες μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τους εργαζόμενούς τους σε κατάσταση ασφυξίας και κίνδυνο επιβίωσης. Οι επιχειρήσεις συνθλίβονται από την έλλειψη ρευστότητας και τη σώρευση χρεών, έπειτα από μία χρονιά βαθιάς ύφεσης και καταβαράθρωσης του τζίρου τους, ως συνέπεια της πανδημίας αλλά και της κυβερνητικής πολιτικής, που δεν έχει προσφέρει τις αναγκαίες στηρίξεις. Η πρόταση θεμελίωσης ενός ευέλικτου χρηματοοικονομικού και τραπεζικού συστήματος, η ενθάρρυνση των βέλτιστων μορφών χρηματοδότησης και άλλες κεφαλαιακές διευκολύνσεις θα βοηθήσουν αρκετά τον επιχειρηματικό κόσμο να πάρει μια ανάσα. Η ανάσα αυτή θα είναι μεγαλύτερη και με διάρκεια αν οι χρηματοδοτικές διευκολύνσεις δοθούν σε συμπλέγματα επιχειρήσεων (clusters) που θα προωθούν εξειδικευμένες ικανότητες των εργαζομένων και θα συμβάλλουν στην κοινωνική ενσωμάτωση.
Cluster είναι η γεωγραφική συγκέντρωση διασυνδεδεμένων επιχειρήσεων και ιδρυμάτων σε συγγενείς κλάδους της βιομηχανίας που αλληλοσυμπληρώνονται με κοινές σχέσεις ανταλλαγής και δραστηριότητες και στοχεύουν στην πώληση των τελικών προϊόντων τους εκτός του συμπλέγματος, διαμοιράζοντας τις ίδιες προκλήσεις και ευκαιρίες. Έτσι, ο κλάδος στον οποίο είναι αφιερωμένο το σύμπλεγμα, αποκτά σημαντική τεχνογνωσία, παράγει ανταγωνιστικά προϊόντα σε επίπεδο ποιότητας και τιμής, στοχεύει στη βελτίωση των δικτύων διανομής εγχώρια και στο εξωτερικό και προσελκύει εξειδικευμένα στελέχη και εργατικό δυναμικό παρέχοντας οικονομικά και άλλα κίνητρα. Από τη μεριά του το κράτος θα πρέπει να ενθαρρύνει τη δημιουργία τέτοιων συμπλεγμάτων από ήδη υπάρχουσες επιχειρήσεις, οι οποίες διαθέτουν γνώση, εμπειρία και των οποίων η διατήρηση θα συμβάλει στη συνοχή του κοινωνικού ιστού.
Στον ελληνικό χώρο αυτό που λείπει είναι η παροχή κινήτρων για τη δημιουργία clusters, αλλά και η παροχή χρηματοδότησης σε υγιείς ΜμΕ με στόχο τη διατήρησή και ενίσχυσή τους. Το όποιο οικονομικό επιτελείο θα πρέπει να ακούσει τον κόσμο του επιχειρείν και της εργασίας και να σχεδιάσει ώστε οι οικονομικές διευκολύνσεις να δοθούν σύμφωνα με τη ζήτηση και τις ανάγκες των επιχειρήσεων, με στόχο την αύξηση της ανταγωνιστικότητάς τους. Αυτό που λείπει από το ελληνικό χρηματοοικονομικό σύστημα δεν είναι τόσο τα κεφάλαια, αλλά η στοχοθεσία, οι δείκτες απόδοσης της χρηματοδότησης, ο έλεγχος και η ανατροφοδότηση. Ο έλεγχος της απόδοσης της χρηματοδότησης θα πρέπει να λειτουργεί δεσμευτικά για τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και τους φορείς χρηματοδότησης για την απελευθέρωση των ποσών και τη χορήγηση χαμηλότοκων δανείων.
Πιο συγκεκριμένα, κάποιες προτάσεις που θα βοηθήσουν στην απόδοση της χρηματοδότησης είναι οι εξής:
- Δημιουργία πληροφοριακής βάσης δεδομένων για τις προσφερόμενες χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες για τα συμπλέγματα επιχειρήσεων.
- Δημιουργία πληροφοριακής βάσης δεδομένων με πληροφορίες σχετικές με την αγορά, και τις επενδυτικές ευκαιρίες ανά κλάδο.
- Παροχή φορολογικών κινήτρων για επενδύσεις σε ιδιωτικά κεφάλαια κατά την εκκίνηση, με προτιμησιακό επιτόκιο δανεισμού 5%.
- Προώθηση κινήτρων για ατομική ή από κοινού απόκτηση μηχανημάτων και εξοπλισμό μέσω υπηρεσιών χρηματοδοτικής μίσθωσης (ειδικά για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και προώθηση καινοτομιών).
- Διευκόλυνση συμμετοχής ιδιωτικών χρηματοδοτικών σχημάτων, όπως το Δίκτυο Επιχειρηματικών Αγγέλων (Δ.Ε.Α.-Ε.Β.Ε.Α.).
- Δημιουργία Ομάδας Εργασίας Χρηματοοικονομικών Υπηρεσιών αποτελούμενη από παρόχους χρηματοοικονομικών υπηρεσιών και εκπροσώπους του ιδιωτικού τομέα που θα αποτελούν μέρος της δομής οικονομικής διακυβέρνησης σε εθνικό επίπεδο.
- Δημιουργία ενός μηχανισμού για αξιολόγηση, καταγραφή των απαιτούμενων αλλαγών στους νόμους, τις πολιτικές και τους κανονισμούς που σχετίζονται με την πρόσβαση στη χρηματοδότηση.
Έπειτα από την οικονομική κρίση, την προσφυγική/μεταναστευτική κρίση και τώρα με την πολυεπίπεδη υγειονομική, κοινωνική και οικονομική κρίση, χρειαζόμαστε επιτέλους αλλαγή παραδείγματος. Το πρόβλημα δεν είναι μόνο η κρίση, αλλά η διαχείρισή της και η πορεία προς μια δίκαιη μετάβαση. Η μετάβαση σε μια νέα οικονομική και κοινωνική πραγματικότητα με αλληλεγγύη και πλήρη αξιοποίηση των δυνατοτήτων που παρέχονται σε εθνικό, ενωσιακό και διεθνές επίπεδο. Η αποδοτική χρήση των οικονομικών εργαλείων που διαθέτουμε σε αυτά τα επίπεδα θα βοηθήσει στην διατήρηση της κοινωνικής συνοχής, παράλληλα με την προσπάθεια που θα γίνει για την ενδυνάμωση των δημόσιων και κρατικών κοινωνικών δομών.
