Ουδέν κακόν αμιγές καλού. Ποιος θα περίμενε ότι ο υψηλός συντελεστής ΦΠΑ 24% που ισχύει στην Ελλάδα για τα περισσότερα προϊόντα έχει και πλεονεκτήματα; Και δεν εννοούμε εν προκειμένω την ενίσχυση των κρατικών εσόδων.
Ο υψηλός συντελεστής, σε συνδυασμό με τις χαμηλές καθαρές τιμές λιανικής που επικρατούν στην Ελλάδα, σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αποτελεί κίνητρο για τους τουρίστες που προέρχονται από χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ενωσης να πραγματοποιούν τις αγορές τους στην Ελλάδα. Κι αυτό, διότι από το 24% του ΦΠΑ, τους επιστρέφεται περίπου το 20%, υπό την προϋπόθεση βεβαίως ότι θα ψωνίσουν από καταστήματα που παρέχουν υπηρεσία tax free.
Υπάρχουν βεβαίως και άλλοι παράγοντες που προκάλεσαν τα τελευταία χρόνια την αύξηση των αγορών tax free στην Ελλάδα. «Τα τελευταία πέντε χρόνια ο μέσος ετήσιος όρος ανάπτυξης του tax free shopping στην Ελλάδα είναι 20%, γεγονός που την κατατάσσει πρώτη χώρα στην Ευρώπη από άποψης ρυθμού ανάπτυξης της συγκεκριμένης κατηγορίας αγορών. Μάλιστα, στο εννεάμηνο του 2019 ο ρυθμός αύξησης είναι 25%. Η εξέλιξη αυτή είναι αποτέλεσμα κυρίως της αύξησης των τουριστών στην Ελλάδα από χώρες όπως η Κίνα και το Ισραήλ, ενώ οι αγοραστές από τη Βόρεια Μακεδονία αποτελούν συνεχή πηγή εσόδων για τις λιανεμπορικές επιχειρήσεις της Βόρειας Ελλάδας. Σημαντικό ρόλο διαδραμάτισε και η μείωση του ελάχιστου ορίου αγορών για την επιστροφή του ΦΠΑ από τα 120 ευρώ στα 50 ευρώ ανά συναλλαγή, η οποία θεσμοθετήθηκε το 2016», επισημαίνει, μιλώντας στην «Καθημερινή» της Κυριακής, ο κ. Μάνθος Δημόπουλος, γενικός διευθυντής της Global Blue Hellas. Η Global Blue ήταν η πρώτη εταιρεία-πάροχος επιστροφής φόρου για τις αγορές tax free, που δραστηριοποιήθηκε στην Ελλάδα ήδη από το 1991 και κατέχει στην ελληνική αγορά το υψηλότερο μερίδιο, το οποίο φτάνει το 65%.
Σήμερα ο συνολικός τζίρος των αγορών tax free στην Ελλάδα (συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ) υπολογίζεται σε 200 εκατ. ευρώ, ποσό σχετικά μικρό στο σύνολο του τζίρου του λιανεμπορίου εκτός τροφίμων. «Στα χρόνια της κρίσης οι αγορές tax free αντιστάθμισαν μέρος των απωλειών που υπέστη το λιανεμπόριο λόγω της μείωσης της ζήτησης από τους εγχώριους καταναλωτές», τονίζει ο κ. Δημόπουλος.
Η μείωση του ελάχιστου ορίου αγορών ωφέλησε μεν και πολλές μικρότερες λιανεμπορικές επιχειρήσεις ή αλυσίδες που διαθέτουν μεσαίου και χαμηλού κόστους προϊόντα και ενίσχυσε τον συνολικό τζίρο του tax free στην Ελλάδα, αύξησε όμως και τις ουρές στα καταστήματα και πολύ περισσότερο στα αεροδρόμια. «Εάν πάτε στο Αεροδρόμιο “Ελ. Βενιζέλος” τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, θα δείτε τεράστιες ουρές στο σημείο όπου πρέπει να δηλώσουν τα προϊόντα που έχουν αγοράσει από την Ελλάδα. Ο χρόνος αναμονής για τους τουρίστες είναι μεγάλος ενώ ο φόρτος εργασίας για τους υπαλλήλους των τελωνείων πολύς, γεγονός που προκαλεί εντάσεις αλλά και λάθη. Και δεν είναι καλό και για τη χώρα να είναι αυτή η τελευταία εντύπωση που έχει ο τουρίστας πριν μπει στο αεροπλάνο», αναφέρει χαρακτηριστικά ο επικεφαλής της Global Blue στην Ελλάδα.
Ο ίδιος, μάλιστα, αποκαλύπτει μια πτυχή η οποία αναμένεται να προκαλέσει πολλαπλάσια προβλήματα, εάν δεν εκσυγχρονισθεί η διαδικασία από την έκδοση της απόδειξης στο εμπορικό κατάστημα μέχρι τη δήλωση και την έγκριση των προϊόντων στο τελωνείο κατά την έξοδο του επισκέπτη από τη χώρα. Ο λόγος για το Brexit. «Στη χώρα μας έρχονται κάθε χρόνο πάνω από 3 εκατ. Βρετανοί τουρίστες. Ακόμη και το 20% αυτών να κάνει μία μόνο αγορά tax free, όταν θα έχει βγει το Ηνωμένο Βασίλειο από την Ε.Ε., μιλάμε για επιπλέον 600.000 συναλλαγές. Μάλιστα, η πλειονότητα των Βρετανών δεν φεύγει από τη χώρα από το Αεροδρόμιο “Ελ. Βενιζέλος”, το οποίο διαθέτει περισσότερο οργανωμένες δομές, περισσότερο και πιο έμπειρο προσωπικό στο τελωνείο. Συνήθως φεύγουν από περιφερειακά αεροδρόμια με πτήσεις τσάρτερ, όπως είναι τα αεροδρόμιο της Κέρκυρας, της Ρόδου, της Κρήτης», επισημαίνει στην «Κ» ο κ. Δημόπουλος.
Η Global Blue έχει προτείνει μια ολοκληρωμένη λύση στην κυβέρνηση και συγκεκριμένα στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), παρέχοντάς την σε αυτή τη φάση δωρεάν: όλα τα στοιχεία της έκδοσης της συναλλαγής που κάνει ο τουρίστας που δικαιούται επιστροφή ΦΠΑ να πηγαίνουν σε μια βάση δεδομένων της ΑΑΔΕ και να παραμένουν εκεί έως ότου ο πελάτης εμφανιστεί στο τελωνείο. Με το που θα δώσει το διαβατήριο ή έστω μία από τις αποδείξεις του, το σύστημα ανασύρει άμεσα όλες τις αγορές που έχει κάνει στην Ελλάδα. Εκεί με μια απλή κίνηση ο υπάλληλος θα τις εγκρίνει ή θα τις απορρίπτει. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να εκδίδεται ηλεκτρονικά η απόδειξη από τον λιανέμπορο.
Επίσης, η Global Blue προμηθεύει τις επιχειρήσεις και με το λεγόμενο passport reader, το οποίο «διαβάζει», «σκανάρει» τα στοιχεία του αγοραστή από το διαβατήριο, έτσι ώστε να μεταφέρονται γρήγορα και χωρίς λάθη στην απόδειξη. «Τέτοια συστήματα έχουν ήδη αναπτυχθεί σε όλες τις ανταγωνίστριες –ως προς το τουριστικό προϊόν– στην Ελλάδα χώρες, όπως στην Ισπανία, στη Γαλλία, στην Ιταλία, στην Κύπρο, αλλά και εδώ και ένα χρόνο και στην Τουρκία», υπογραμμίζει ο γενικός διευθυντής της Global Blue Hellas. Πόσο αποτελεσματικό μπορεί να είναι ένα τέτοιο σύστημα; «Από τις 100 αποδείξεις που θα μπορούσαν να είναι tax free, εκδίδεται το 50%, διότι οι έμποροι δεν γνωρίζουν ή το αποφεύγουν επειδή έχουν μεγάλο φόρτο εργασίας. 95% είναι η καλύτερη επίδοση παγκοσμίως. Από αυτό το 50%, το 83% εγκρίνεται στο τελωνείο με καλύτερη επίδοση το 90%», καταλήγει ο κ. Δημόπουλος.
Ποιοι αγοράζουν
Tο εννεάμηνο Ιανουαρίου - Σεπτεμβρίου 2019, το σύνολο των συναλλαγών tax free στην Ελλάδα αυξήθηκε κατά 22% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο, ενώ η αξία των αγορών σημείωσε ακόμη μεγαλύτερη αύξηση, 29%. Κορυφαίοι αγοραστές είναι οι Κινέζοι με 31% των συναλλαγών, ακολουθούν οι Αμερικανοί με 14% και οι ταξιδιώτες από το Ισραήλ με 6%.
Η αξία των αγορών που πραγματοποίησαν φέτος κατά το εννεάμηνο Ιανουαρίου - Σεπτεμβρίου 2019 οι Αμερικανοί τουρίστες στην Ελλάδα αυξήθηκε κατά 54%, ενώ άνοδο σημείωσε ακόμη η αξία των αγορών που πραγματοποίησαν Αιγύπτιοι (κατά 50%), Ισραηλινοί (κατά 41%), Καναδοί (κατά 39%) και Κινέζοι (κατά 18%).
Το 64% της αξίας των συναλλαγών tax free έγινε στην Αττική, ενώ ακολουθεί η Μύκονος με 14% και η Μακεδονία με 12%. Το 52% των συναλλαγών tax free αφορά αγορές ειδών ένδυσης και γενικώς την κατηγορία μόδα, ενώ στη δεύτερη θέση με 23% κατατάσσονται οι αγορές κοσμημάτων και ρολογιών.
