Συνολικές επενδύσεις 100 δισ. € για την έρευνα και καινοτομία, εισηγείται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέσω του μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της Ε.Ε. για την περίοδο 2021-2027. Πρόκειται για ένα νέο πρόγραμμα - το “Ορίζων Ευρώπη” - το πλέον φιλόδοξο μέχρι σήμερα, το οποίο θα αξιοποιήσει τα επιτεύγματα του προηγούμενου προγράμματος έρευνας και καινοτομίας “Ορίζων 2020”. Το νέο πρόγραμμα “Ορίζων Ευρώπη” προβλέπει τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Καινοτομίας (ΕΣΚ), το οποίο θα βοηθήσει την Ε.Ε. να καταστεί πρωτοπόρος στην καινοτομία που δημιουργεί νέες αγορές.
Η πρόταση της Επιτροπής προβλέπει τη δημιουργία ενός σημείου ενιαίας εξυπηρέτησης, ώστε οι πιο ελπιδοφόρες - και με μεγάλες δυνατότητες αξιοποίησης - καινοτόμες τεχνολογίες να μεταφερθούν από το εργαστήριο στις εμπορικές εφαρμογές. Έτερος στόχος του ΕΣΚ είναι να βοηθήσει τις πλέον καινοτόμες νεοφυείς επιχειρήσεις και εταιρείες να αναπτύξουν τις ιδέες τους σε μεγαλύτερη κλίμακα. Το νέο ΕΣΚ θα συμβάλει στον εντοπισμό και τη χρηματοδότηση ταχέως εξελισσόμενων καινοτομιών υψηλού κινδύνου με μεγάλες δυνατότητες δημιουργίας νέων αγορών. Θα παρέχει άμεση στήριξη σε φορείς καινοτομίας μέσω δύο βασικών χρηματοδοτικών μέσων, ενός για τα πρώτα στάδια και ενός άλλου για την ανάπτυξη και την εμπορική προώθηση. Θα λειτουργεί δε συμπληρωματικά προς το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνολογίας (ΕΙΚΤ).
Νέες αποστολές
Στο μεταξύ, στο πλαίσιο του προγράμματος “Ορίζων Ευρώπη”, η Επιτροπή θα δρομολογήσει νέες αποστολές με φιλόδοξους στόχους και μεγάλη ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία για την αντιμετώπιση ζητημάτων που επηρεάζουν την καθημερινή ζωή. Αυτές μπορούν να κυμαίνονται από την καταπολέμηση του καρκίνου μέχρι τις καθαρές μεταφορές ή την απαλλαγή των ωκεανών από τα πλαστικά. Οι αποστολές αυτές θα σχεδιάζονται από κοινού με τους πολίτες, τα ενδιαφερόμενα μέρη, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη - μέλη.
Μέσα από το νέο πρόγραμμα, η Επιτροπή προτείνει να διπλασιαστεί η στήριξη για τα κράτη - μέλη, που υστερούν στις προσπάθειες τους να αξιοποιήσουν στο έπακρο το εθνικό τους δυναμικό έρευνας και καινοτομίας. Επιπλέον, νέες συνέργειες με τα διαρθρωτικά ταμεία και το Ταμείο Συνοχής θα διευκολύνουν το συντονισμό και το συνδυασμό χρηματοδοτήσεων και θα βοηθήσουν τις περιφέρειες να αγκαλιάσουν την καινοτομία.
“Ανοικτή επιστήμη”
Η αρχή της “ανοικτής επιστήμης” θα καταστεί ο τρόπος λειτουργίας του προγράμματος “Ορίζων Ευρώπη”, στο πλαίσιο του οποίου θα απαιτείται η ανοικτή πρόσβαση σε δημοσιεύσεις και δεδομένα. Αυτό θα βοηθήσει τη διείσδυση στην αγορά και την αύξηση του δυναμικού καινοτομίας των αποτελεσμάτων που θα έχουν παραχθεί με χρηματοδότηση της Ε.Ε.
Επίσης, το πρόγραμμα “Ορίζων Ευρώπη” φιλοδοξεί να εξορθολογήσει τον αριθμό των συμπράξεων που συμπρογραμματίζει ή συγχρηματοδοτεί η Ε.Ε. με εταίρους, όπως η βιομηχανία, η κοινωνία των πολιτών και τα χρηματοδοτικά ιδρύματα.
Να σημειωθεί ότι το Κοινό Κέντρο Ερευνών (ΚΚΕρ), η υπηρεσία της Επιτροπής για την επιστήμη και τη γνώση, θα εξακολουθήσει να παρέχει επιστημονικές γνωμοδοτήσεις, τεχνική υποστήριξη και εξειδικευμένη έρευνα.
Τα κονδύλια
Τα προτεινόμενα κονδύλια του προϋπολογισμού, ύψους 100 δισ. € για την περίοδο 2021-2027, περιλαμβάνουν 97,6 δισ. € στο πλαίσιο του προγράμματος “Ορίζων Ευρώπη” (εκ των οποίων 3,5 δισ. € θα διατεθούν στο πλαίσιο του ταμείου InvestEU) και 2,4 δισ. € για το πρόγραμμα έρευνας και κατάρτισης της Euratom. Το πρόγραμμα Euratom, το οποίο χρηματοδοτεί δραστηριότητες έρευνας και κατάρτισης στους τομείς της πυρηνικής ασφάλειας, της πυρηνικής προστασίας και της ακτινοπροστασίας, θα επικεντρωθεί σε πυρηνικές εφαρμογές εκτός του τομέα της ηλεκτροπαραγωγής, όπως στην υγειονομική περίθαλψη και τον ιατρικό εξοπλισμό.
