Θετικά μηνύματα για την πορεία της οικονομίας βραχυπρόθεσμα ωστόσο παραμένει πρόκληση η επιστροφή σε υψηλούς και βιώσιμους ρυθμούς μεγέθυνσης, αναφέρουν οι αναλυτές της Eurobank στο εβδομαδιαίο τεύχος «7 ημέρες Οικονομία». 

Όπως σημειώνουν οι αναλυτές της τράπεζας, οι μακροοικονομικοί και μικροοικονομικοί δείκτες υψηλής συχνότητας που δημοσιεύτηκαν τις τρειες τελευταίες εβδομάδες εκπέμπουν σε γενικές γραμμές ένα θετικό μήνυμα για την πορεία της ελληνικής οικονομίας στη βραχυχρόνια περίοδο. Ωστόσο, η πρόκληση της επιστροφής σε υψηλούς και βιώσιμους ρυθμούς μεγέθυνσης παραμένει. Δηλαδή, ναι μεν τα στοιχεία δείχνουν ότι η ελληνική οικονομία εξέρχεται από τη στασιμότητα της περιόδου 2014-2016, εντούτοις δεν υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις δυναμικής ανάκαμψης.

Στο σημερινό δελτίο «7 ημέρες Οικονομία» οι αναλυτές της Eurobank παρουσιάζουν με συνοπτικό τρόπο τα εν λόγω στοιχεία.

Σύμφωνα με τα εποχικά διορθωμένα στοιχεία της μηνιαίας έρευνας εργατικού δυναμικού της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ), το ποσοστό ανεργίας στην Ελλάδα τον Μάιο 2018 μειώθηκε στο 19,5% - για πρώτη φορά κάτω του επιπέδου του 20,0% από τον Σεπτέμβριο 2011 – από 20,0% και 21,7% τον Απρίλιο 2018 και τον Μάιο 2017 αντίστοιχα. Ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής της απασχόλησης επιταχύνθηκε στο 1,9 YoY% ή 70,1 YoY χιλ άτομα από 0,3 YoY% ή 10,4 YoY χιλ άτομα τον προηγούμενο μήνα. Ο αριθμός των ανέργων μειώθηκε σε ετήσια βάση κατά -11,0 YoY% ή -113,8 YoY χιλ άτομα και το αντίστοιχο μέγεθος για το εργατικό δυναμικό (απασχολούμενοι + άνεργοι) ήταν -0,9 YoY% ή -43,7 YoY χιλ άτομα.

Όπως παρουσιάζεται στο Σχήμα 1, η συνολική πτώση του ποσοστού ανεργίας σε σύγκριση με το ιστορικό υψηλό του Ιουλίου 2013 διαμορφώθηκε στις -8,4 ποσοστιαίες μονάδες (ΠΜ) τον Μάιο 2018.

Εντούτοις, σε σύγκριση με το ιστορικό χαμηλό του Μαΐου 2008 (περίοδος Ιανουάριος 2004 – Μάιος 2018) παρέμεινε υψηλότερο κατά 12,2 ΠΜ. Η μείωση της ανεργίας και η αύξηση της απασχόλησης δημιουργούν σημαντικά οφέλη στην οικονομία υπό τη μορφή ενίσχυσης των εισοδημάτων και στήριξης της κοινωνικής συνοχής.

Ωστόσο, όπως έχουμε αναφέρει σε παλαιότερο τεύχος του δελτίου 7ΗΟ, η ελληνική αγορά εργασίας αντιμετωπίζει σημαντικές μακροχρόνιες προκλήσεις:

1ον δημογραφικό, 2ον παραγωγικότητα και 3ον μακροχρόνια και δομική ανεργία.

Το ποσοστό ανεργίας μπορεί μεν να μειώνεται ωστόσο η αύξηση της χρήσης του παραγωγικού συντελεστή της εργασίας προέρχεται από μια δεξαμενή πόρων (αριθμός ατόμων ή δυνητικές εργατοώρες) η οποία:

1ον διαρκώς συρρικνώνεται (μείωση του εργατικού δυναμικού και του πληθυσμού) και 2ον η παραγωγικότητά της είναι σχετικά χαμηλή. Αυτά τα δύο στοιχεία αναμένεται να ασκήσουν αρνητική επίδραση στον δυνητικό ρυθμό μεγέθυνσης της ελληνικής οικονομίας.

Υψηλή ονομαστική αύξηση των εξαγωγών (24,8 YοY%) και των εισαγωγών (27,1 YοY%) εμπορευμάτων τον Ιούνιο 2018 λόγω της συνεισφοράς της κατηγορίας των πετρελαιοειδών.

Σύμφωνα με τα στοιχεία των εμπορευματικών συναλλαγών της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ), ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής των ελληνικών εξαγωγών εμπορευμάτων ενισχύθηκε στο 24,8 YoY% ή €597,3 YoY εκατ. τον Ιούνιο 2018 από 14,9 YoY% ή €383,3 YoY εκατ. τον προηγούμενο μήνα. Όπως παρουσιάζεται στο Σχήμα 2, η κατηγορία των πετρελαιοειδών συνεισέφερε 13,3 ποσοστιαίες μονάδες (ΠΜ) στον ετήσιο ρυθμό μεταβολής των εξαγωγών αγαθών και ακολούθησαν αυτές των εξαιρούμενων των πετρελαιοειδών και των πλοίων (Ε Π&Π) και των πλοίων με συνεισφορά της τάξης των 8,7 και 2,8 ΠΜ αντίστοιχα. Βάσει των παραπάνω στοιχείων αποδεικνύεται ότι το 53,5% της αύξησης του συνόλου των εξαγωγών εμπορευμάτων τον Ιούνιο 2018 προήλθε από την κατηγορία των πετρελαιοειδών. Για τον ίδιο μήνα η μέση (ανά ημέρα) ετήσια μεταβολή της τιμής του πετρελαίου Brent ανήλθε στο 59,9% από 49,9% τον Μάιο 2018 (πηγή: Thomson Reuters). Συνεπώς, η πραγματική αύξηση του συνόλου των εξαγωγών προϊόντων τον Ιούνιο 2018 ήταν αρκετά μικρότερη από την αντίστοιχη ονομαστική (υποσημείωση 1).

Στην πλευρά της χρέωσης των εξωτερικών συναλλαγών της ελληνικής οικονομίας, οι εισαγωγές εμπορευμάτων, δηλαδή η εγχώρια ζήτηση για αγαθά που παρήχθησαν στην αλλοδαπή (για αυτόν τον λόγο οι εισαγωγές εισέρχονται αφαιρετικά στη γνωστή ταυτότητα του ΑΕΠ) ενισχύθηκαν σε ετήσια βάση κατά 27,1 YoY% ή €1.062,3 YoY εκατ. τον Ιούνιο 2018 από 2,9 YoY% ή €125,2 YoY εκατ. τον Μάιο 2018. Όπως και στην περίπτωση των εξαγωγών, έτσι και εδώ, η κατηγορία των πετρελαιοειδών είχε την υψηλότερη συμβολή συνεισφέροντας τις 18,2 ΠΜ από τις 27,1 ΠΜ αύξησης του συνόλου των εισαγωγών εμπορευμάτων. Ακολούθησε η κατηγορία των Ε Π&Π (9,2 ΠΜ), ενώ εκείνη των πλοίων είχε αρνητική συμβολή της τάξης των -0,3 ΠΜ.

Βάσει των προαναφερθέντων μεταβολών, το εμπορικό ισοζύγιο, δηλαδή η διαφορά ανάμεσα στις εξαγωγές και τις εισαγωγές εμπορευμάτων, παρουσίασε ετήσια πτώση (διεύρυνση του ελλείμματος) της τάξης των -€465,0 YoY εκατ. (για πρώτη φορά έπειτα από 7 συνεχείς μήνες ετήσιας αύξησης). Το εν λόγω αποτέλεσμα προήλθε κατά κύριο λόγο από τη μείωση των ισοζυγίων των πετρελαιοειδών και των Ε Π&Π κατά -€393,6 YoY και -€152,4 YoY εκατ. αντίστοιχα. Το ισοζύγιο των πλοίων παρουσίασε αύξηση της τάξης των €81,0 YoY εκατ.
Ο δείκτης οικονομικού κλίματος στην Ελλάδα ανήλθε σε υψηλό 49 μηνών τον Ιούλιο 2018.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), ο δείκτης οικονομικού κλίματος στην Ελλάδα ενισχύθηκε στις 105,3 μονάδες δείκτη (ΜΔ) τον Ιούλιο 2018 από 102,5 και 98,4 ΜΔ τον Ιούνιο 2018 και τον Ιούλιο 2017 αντίστοιχα (Σχήμα 3). Η τιμή της παρατήρησης του Ιουλίου 2018 αντιστοιχεί σε υψηλό 49 μηνών και είναι οριακά χαμηλότερη από το τότε υψηλό 74 μηνών του Ιούνιου 2014 (105,4 ΜΔ). Συνεπώς, βάσει του εν λόγω δείκτη, το οικονομικό κλίμα σήμερα στην Ελλάδα βρίσκεται σε επίπεδα παρόμοια με αυτά που ήταν πριν από 4 χρόνια.

Με εξαίρεση τον δείκτη εμπιστοσύνης στις υπηρεσίες (μηνιαία μεταβολή -5,1 MoM μονάδες δείκτη (ΜΔ)), όλοι οι υπόλοιποι δείκτες παρουσίασαν μηνιαία αύξηση τον Ιούλιο 2018. Ξεχώρισαν οι τομείς του λιανικού εμπορίου (+12,3 MoM ΜΔ) και της βιομηχανίας (+7,0 MoM ΜΔ) και ακολούθησαν αυτοί του καταναλωτή (+2,5 MoM ΜΔ) και των κατασκευών (+2,0 MoM ΜΔ).

Σύμφωνα με τα στοιχεία του δείκτη PMI, ο τομέας της μεταποίησης στην Ελλάδα παρέμεινε σε τροχιά βελτίωσης – σε όρους επιχειρησιακών συνθηκών - για 14ο συνεχή μήνα τον Ιούλιο 2018.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της IHS Markit, ο δείκτης PMI για τον τομέα της μεταποίησης στην Ελλάδα διαμορφώθηκε στις 53,5 μονάδες δείκτη (ΜΔ) τον Ιούλιο 2018 αμετάβλητος σε σύγκριση με τον Ιούνιο 2018 και ενισχυμένος κατά 3,0 YoY ΜΔ σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του προηγούμενου έτους. Όπως παρουσιάζεται στο Σχήμα 4, η παρατήρηση του Ιουλίου 2018 ήταν η 14η στη σειρά με τιμές για τον δείκτη PMI άνω του ορίου των 50 ΜΔ (PMI > 50 ΜΔ βελτίωση των επιχειρησιακών συνθηκών, PMI < 50 ΜΔ χειροτέρευση των επιχειρησιακών συνθηκών). Συνεπώς, βάσει των τιμών και της μεθοδολογίας κατασκευής του εν λόγω δείκτη, ο τομέας της μεταποίησης στην Ελλάδα παρέμεινε σε τροχιά βελτίωσης – σε όρους επιχειρησιακών συνθηκών – για 14ο συνεχή μήνα τον Ιούλιο 2018.

Σε ότι αφορά τους επί μέρους δείκτες που συνθέτουν τον δείκτη PMI (νέες παραγγελίες, παραγωγή, απασχόληση, χρόνος παράδοσης προμηθειών και αποθέματα προμηθειών) τα αποτελέσματα είχαν ως εξής τον Ιούλιο 2018: σύμφωνα με το σχετικό δελτίο τύπου της IHS Markit, οι Έλληνες κατασκευαστές ανταποκρινόμενοι στην ενίσχυση των νέων παραγγελιών αύξησαν την παραγωγή τους για 14ο συνεχή μήνα. Η προαναφερθείσα ενίσχυση της ζήτησης προήλθε τόσο από τις αγορές του εσωτερικού όσο και από τις αντίστοιχες του εξωτερικού. Επιπρόσθετα, η άνοδος της παραγωγής συνοδεύτηκε και από ενίσχυση της απασχόλησης με τον σχετικό ρυθμό μεταβολής να σημειώνει επιτάχυνση. Παράλληλα αυξήθηκε η αγοραστική δραστηριότητα των επιχειρήσεων, ωστόσο τα αποθέματα προμηθειών κατέγραψαν πτώση για πρώτη φορά από τον Δεκέμβριο 2017. Τέλος, λόγω προβλημάτων στις μετακινήσεις ο χρόνος παράδοσης προμηθειών επιμηκύνθηκε.

Ολοκληρώνοντας την αναφορά μας στα στοιχεία του δείκτη PMI για τον Ιούλιο 2018, αξίζει να παραθέσουμε δύο επιπλέον ευρήματα της εν λόγω έρευνας: 1ον οι κατασκευαστές δήλωσαν αισιόδοξοι για περαιτέρω αύξηση της παραγωγής τους στο επόμενο έτος και 2ον η συνεχιζόμενη αύξηση του κόστους των εισροών αποτελεί μια πιθανή απειλή για την πορεία των νέων παραγγελιών στο μέλλον.

Η ετήσια αύξηση του δείκτη όγκου στο λιανικό εμπόριο παρουσίασε επιτάχυνση τον Μάιο 2018.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ), ο δείκτης όγκου στο λιανικό εμπόριο τον Μάιο 2018 ενισχύθηκε σε ετήσια βάση κατά 4,5 YoY% από 1,4 YoY% τον Απρίλιο 2018 (Σχήμα 5). Σε μηνιαία βάση ενισχύθηκε με τον ίδιο ρυθμό με αυτόν του Απριλίου 2018 (0,9 MoM%). Η προαναφερθείσα επιτάχυνση του ρυθμού αύξησης του δείκτη όγκου στο λιανικό εμπόριο αποτελεί μια θετική ένδειξη για την πορεία της ιδιωτικής κατανάλωσης το 2ο τρίμηνο 2018.

Συνεχίστηκε η ανοδική πορεία των καταθέσεων του ιδιωτικού τομέα τον Ιούνιο 2018.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος (ΤτΕ), οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα σημείωσαν περαιτέρω αύξηση τον Ιούνιο 2018. Πιο συγκεκριμένα διαμορφώθηκαν στα €129,4 δις από €128,1 και €120,4 δις τον Μάιο 2018 και τον Ιούνιο 2017 αντίστοιχα. Όπως παρουσιάζεται στο Σχήμα 6, η συνολική αύξηση των καταθέσεων του ιδιωτικού τομέα σε σύγκριση με τον Απρίλιο 2017 (ιστορικό χαμηλό 16,7 ετών) ανήλθε στα €10,4 δις τον Ιούνιο 2018.

Στην πλευρά του ενεργητικού των εγχώριων νομισματικών και χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων (ΝΧΙ), το σύνολο της χρηματοδότησης του ιδιωτικού τομέα μειώθηκε στα €178,5 δις από €178,9 και €190,4 δις τον Μάιο 2018 και τον Ιούνιο 2017 αντίστοιχα.

Βάσει των προαναφερθέντων στοιχείων η διαφορά ανάμεσα στις καταθέσεις και τη χρηματοδότηση του ιδιωτικού τομέα μειώθηκε περαιτέρω στα -€49,0 δις. Το αντίστοιχο μέγεθος τον Ιούνιο 2015 ήταν στα -€85,9 δις. Η μείωση του προαναφερθέντος χρηματοδοτικού κενού προήλθε από τη μείωση της χρηματοδότησης του ιδιωτικού τομέα κατά -€29,7 δις και από την αύξηση των καταθέσεων κατά €7,2 δις.