«Λάβαμε μια σειρά μέτρων για την ενίσχυση της ασφάλειας των αερομεταφορών ενάντια στη διεθνή τρομοκρατία» τόνισε ο Ευρωπαίος Επίτροπος Δ. Αβραμόπουλος ο οποίος συμμετείχε σήμερα ως κεντρικός ομιλητής σε εκδήλωση που διοργάνωσε στην Αθήνα η Διεθνής Ένωση Αερομεταφορών (IATA) για την Παγκόσμια Ημέρα Ασφάλειας των Αερομεταφορών.

Στην ομιλία του ο κ. Αβραμόπουλος ανέφερε, μεταξύ, άλλων τα εξής: Με ιδιαίτερη χαρά συμμετέχω για πρώτη φορά στην ετήσια εκδήλωσή σας για την ασφάλεια των αερομεταφορών, ένα ζήτημα που βρίσκεται στην κορυφή τόσο της ευρωπαϊκής όσο και της παγκόσμιας ατζέντας ασφάλειας.

Ζούμε σε μια ασταθή και απρόβλεπτη εποχή. Η γειτονιά μας δοκιμάζεται από συγκρούσεις που δεν σταματούν στα εθνικά σύνορα. Οι μαζικές μετακινήσεις πληθυσμών και οι περισσότεροι από 60 εκατομμύρια πρόσφυγες σε ολόκληρο τον κόσμο αποτελούν πρόκληση για τη συνοχή των κοινωνιών μας.

Η ασφάλειά μας δοκιμάζεται σχεδόν καθημερινά. Πολίτες ριζοσπαστικοποιούνται και προβαίνουν σε τρομοκρατικές ενέργειες πλήττοντας αθώους ανθρώπους. Η αλληλεγγύη μεταξύ μας γίνεται ολοένα και πιο δύσκολη. Ο εθνικισμός και ο λαϊκισμός ενισχύονται. Οι πολίτες εκδηλώνουν την ανησυχία τους για την απειλή της τρομοκρατίας, παράλληλα όμως δεν επιθυμούν να υπάρξουν περιορισμοί στις ελευθερίες τους και την κινητικότητά τους.

Παρότι έχουμε συμπληρώσει 60 χρόνια ειρήνης, σταθερότητας και ευημερίας στην ευρωπαϊκή ήπειρο, δεν μπορούμε να θεωρήσουμε τίποτα δεδομένο. Τα θέματα που συζητάμε σήμερα δεν έχουν μόνο εθνική ή περιφερειακή διάσταση, έχουν και παγκόσμια. Αφορούν σε όλους μας, χωρίς διάκριση. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο πολιτική μου προτεραιότητα ήταν να δημιουργήσουμε μια πραγματική και αποτελεσματική Ένωση Ασφαλείας, διασφαλίζοντας το πιο βασικό και καθολικό δικαίωμα των Ευρωπαίων πολιτών: να αισθάνονται ασφαλείς. Για να το επιτύχουμε αυτό πρέπει να ενισχύσουμε την εμπιστοσύνη μεταξύ των κρατών μελών μας και να βοηθήσουμε να ξεπερασθούν οι αγκυλώσεις του παρελθόντος για τα ζητήματα ασφαλείας, όταν η ασφάλεια αποτελούσε αποκλειστικό ζήτημα του κράτους.

Πρέπει να καταλάβουμε ότι η ασφάλεια ενός κράτους μέλους αφορά στην ασφάλεια όλων των κρατών μελών. Πρέπει να καταπολεμήσουμε μαζί τις κοινές απειλές - γιατί διαιρεμένοι είμαστε όλοι ευάλωτοι.

Τα τελευταία τρία χρόνια, έχουμε σημειώσει σημαντικά βήματα προόδου. Διασφαλίσαμε την κοινή ποινική αντιμετώπιση όλων των τρομοκρατικών αδικημάτων σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Υιοθετήσαμε μια πληθώρα μέτρων για να σταματήσουμε την απειλή όσων ξένων τρομοκρατών μαχητών προσπαθούν να επιστρέψουν στην Ευρώπη.

Ενισχύσαμε την προστασία των εξωτερικών μας συνόρων με την νέα Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή, και προτείναμε την περαιτέρω ενίσχυση του Οργανισμού μόλις πριν από τρεις εβδομάδες. Δημιουργήσαμε νέες βάσεις δεδομένων για να γνωρίζουμε ποιοι και πότε διασχίζουν τα σύνορά μας και εργαζόμαστε εντατικά για τη διαλειτουργικότητα όλων των πληροφοριακών συστημάτων για τα σύνορα, τη μετανάστευση και την ασφάλεια. Εμποδίζουμε τη χρήση παράνομων πυροβόλων όπλων, εκρηκτικών υλών και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας.

Συνεργαζόμαστε με τις εταιρείες του διαδικτύου για την αφαίρεση της τρομοκρατικής προπαγάνδας στο πλαίσιο της εθελοντικής συνεργασίας που έχουμε αναπτύξει στο Ευρωπαϊκό Διαδικτυακό Φόρουμ, ενώ μόλις πριν λίγες εβδομάδες παρουσίασα νομοθετική πρωτοβουλία για την περαιτέρω ενίσχυση του έργου αυτού.

Σε συνεργασία με διεθνείς εταίρους μας, λάβαμε μια σειρά μέτρων για την ενίσχυση της ασφάλειας των αερομεταφορών ενάντια στη διεθνή τρομοκρατία, καθώς όλοι γνωρίζουμε ότι οι αερομεταφορές ανά πάσα στιγμή μπορεί να αποτελέσουν στόχο όλων αυτών των απειλών.
Οι αερομεταφορές αποτελούν ακρογωνιαίο λίθο για τη σύγχρονη οικονομία. Είναι ένας ιδιαίτερα ανταγωνιστικός και ταχέως αναπτυσσόμενος τομέας. Είναι ένας τομέας που αντιμετωπίζει προκλήσεις όπως η απόδοση, η καινοτομία, η βιωσιμότητα, η διαχείριση της εναέριας κυκλοφορίας και οι υποδομές. Η ασφάλεια βεβαίως αποτελεί την πλέον κρίσιμη πρόκληση.

Η ασφάλεια των αερομεταφορών απαιτεί τη διαρκή επαγρύπνηση και στρατηγική παρακολούθηση σε όλα τα επίπεδα για να παραμένουμε διαρκώς ένα βήμα μπροστά από την απειλή της τρομοκρατίας. Εάν οι πολίτες αισθάνονται ότι τα αεροπορικά ταξίδια δεν είναι ασφαλή, δεν μπορεί να υπάρξει πολιτική αεροπορία. Όλοι γνωρίζουμε την πολύπλοκη πραγματικότητα που αντιμετωπίζουμε.

Επί σειρά δεκαετιών, οι αρχές της πολιτικής αεροπορίας και οι ρυθμιστικές αρχές, η αστυνομία και οι υπηρεσίες πληροφοριών, τα αεροδρόμια και οι αεροπορικές εταιρείες εργάζονται για την αντιμετώπιση των απειλών αυτών. Η τρομοκρατική απειλή όμως εξελίσσεται συνεχώς.

Εδώ και πολλά χρόνια, ενισχύουμε τους ελέγχους με αλλεπάλληλα μέτρα. Προσπαθούμε να παρακολουθήσουμε τις κινήσεις των τρομοκρατών, αλλά, ωστόσο, θα πρέπει να δρούμε προληπτικά εναντίον τους. Η πολιτική αεροπορία βρίσκεται στην κορυφή των στόχων των τρομοκρατών.

Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με διάφορες μορφές απειλών: από επιθέσεις σε φυσικούς στόχους, στον κυβερνοχώρο, αυτοσχέδιες ή μεμονωμένες επιθέσεις, με μαχαίρια, με εξειδικευμένα χημικά επιθέσεις, μέχρι και πολύπλοκα διεθνή σχέδια.

Οι τρομοκράτες επιδιώκουν να επιτεθούν σε στόχους της πολιτικής αεροπορίας ή μετακινούνται αεροπορικώς για να μεταβούν ή να επιστρέψουν από εμπόλεμες ζώνες. Αναζητούν πάντα νέες μεθόδους, όπως είδαμε και στην Αυστραλία τον Αύγουστο του 2017. Αναπτύσσουν συνεχώς νέες τεχνικές απόκρυψης και δοκιμάζουν τη χρήση μη συμβατικών όπλων. Η απόκρυψη εκρηκτικών υλών σε φορητούς υπολογιστές και tablets αποτελεί μια από τις πιο πρόσφατες απειλές, σε συνέχεια μιας σειράς άλλων μεθόδων όπως η τοποθέτηση εκρηκτικών υλών σε αποσκευές, παπούτσια, εκτυπωτές, σε υγρή μορφή ή σε μορφή σκόνης.

Είμαστε, επομένως, αντιμέτωποι με το εξής κρίσιμο ερώτημα: πώς μπορούμε να συνεχίσουμε να προστατεύουμε και να διευκολύνουμε τα ταξίδια και την κινητικότητα από και προς την Ευρώπη, ενισχύοντας παράλληλα την ασφάλεια των πολιτών και των κοινωνιών μας. Δεν μένουμε αδρανείς μπροστά σε όλα αυτά. Έχουμε λάβει σημαντικά μέτρα για να βελτιώσουμε την ασφάλεια των αερομεταφορών και ύστερα από τις πρόσφατες εμπειρίες μας έχουμε εξοπλιστεί με νέα μέσα, όπου χρειάζεται.

Επιτρέψτε μου να σας δώσω μερικά παραδείγματα. Η κατάρριψη του αεροσκάφους της πτήσης MH 17 στις 17 Ιουλίου 2014, ενώ πετούσε πάνω από την Ουκρανία, κατέδειξε την ανάγκη να αξιολογήσουμε καλύτερα τους κινδύνους για τις πτήσεις που πραγματοποιούνται πάνω από εμπόλεμες ζώνες.

Από τότε, μαζί με τα κράτη μέλη, εργαστήκαμε για την εκπόνηση αξιολογήσεων κινδύνου για περισσότερες από 20 χώρες, για να βοηθήσουμε τις αεροπορικές εταιρείες να αποφεύγουν κινδύνους σε εμπόλεμες περιοχές. Αυτή η αξιολόγηση αναπτύχθηκε περαιτέρω ώστε να περιλαμβάνει εμπορικές αερομεταφορές και πτήσεις προς την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Οι απειλές από εκρηκτικές ύλες και τηλεκατευθυνόμενα μικρά αεροσκάφη (drones) είναι ένα άλλο χρήσιμο παράδειγμα, όπου προχωρήσαμε στηριζόμενοι στις πληροφορίες που διαθέτουμε και λαμβάνοντας μέτρα για την αντιμετώπιση τους.

Αναπτύσσεται βελτιωμένη τεχνολογία ανίχνευσης, ενώ μοιραζόμαστε πιο αποτελεσματικά τεχνογνωσία και πληροφορίες. Τώρα βλέπουμε τα μέτρα αυτά να εφαρμόζονται στα αεροδρόμια μας στην Ευρώπη σε καθημερινή βάση.

Μέτρα όπως η ανταλλαγή πληροφοριών, η διάδοση των βέλτιστων πρακτικών και η συγκέντρωση πόρων για τη συλλογική μας ασφάλεια οφείλονται στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης μεταξύ των κρατών μελών μας. Το τρίτο και το πιο σημαντικό παράδειγμα αφορά στα μέτρα που πήραμε για να αντιμετωπίσουμε την απειλή των ξένων τρομοκρατικών μαχητών.

Μετά το 2014 και την άνοδο της Daesh, αντιμετωπίσαμε τη σοβαρή απειλή των Ευρωπαίων που ταξιδεύουν στη Συρία και το Ιράκ για να πολεμήσουν στο πλευρό της. Πρόκειται για ανθρώπους που έχουν υποστεί πλύση εγκεφάλου και είναι αποφασισμένοι να προκαλέσουν κακό, ορισμένοι από αυτούς, σε ευρωπαϊκό έδαφος.

Είναι σαφές ότι έπρεπε να ληφθούν άμεσα μέτρα. Καταρχάς, ενισχύσαμε τα εξωτερικά μας σύνορα και τη πληροφόρηση που λαμβάνουμε. Διασφαλίσαμε ότι όσοι διασχίζουν τα εξωτερικά μας σύνορα πρέπει να ελέγχονται από τις βάσεις δεδομένων ασφαλείας - είτε είναι Ευρωπαίοι πολίτες είτε υπήκοοι τρίτων χωρών.

Δουλέψαμε εντατικά με τα κράτη μέλη και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για να συμφωνήσουμε για το ευρωπαϊκό πλαίσιο συλλογής και επεξεργασίας δεδομένων που περιέχονται στις καταστάσεις ονομάτων επιβατών (Passenger Name Records – PNR).

Το έργο αυτό δεν ήταν εύκολο. Σήμερα, η νομοθεσία μας υποχρεώνει τα κράτη μέλη να διασφαλίζουν ότι τα δεδομένα PNR συλλέγονται, υποβάλλονται σε επεξεργασία και τίθενται στη διάθεση των αρμόδιων αρχών επιβολής του νόμου. Υποστηρίξαμε τα Κράτη Μέλη σε κάθε βήμα και χρηματοδοτήσαμε την εφαρμογή των ευρωπαϊκών κανόνων και την ανάπτυξη των εθνικών συστημάτων. Η ανταλλαγή αυτών των στοιχείων είναι ζωτικής σημασίας για την ενίσχυση της ασφάλειας σε ολόκληρο τον κόσμο γιατί μας επιτρέπουν όχι μόνο να εντοπίζουμε γνωστούς ύποπτους, αλλά και άτομα άγνωστα στις αρχές επιβολής του νόμου που μπορεί να αποτελούν απειλή.

Και δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι μόλις πριν από δύο χρόνια η χρήση των δεδομένων PNR για την αποτροπή μετακινήσεων τρομοκρατών συμπεριλήφθηκε σε ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. Μόλις την περασμένη εβδομάδα συμμετείχα στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών και είχα την ευκαιρία να συζητήσω τις εξελίξεις με τον Vladimir Voronkov, τον επικεφαλής του Γραφείου Αντιτρομοκρατίας του ΟΗΕ.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση και ΟΗΕ, μαζί με άλλους σημαντικούς εταίρους, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, ηγούνται παγκοσμίως αυτών των προσπαθειών στον τομέα της ασφάλειας των αερομεταφορών.

Πριν από ένα χρόνο, στη Διάσκεψη του Μονάχου για την Ασφάλεια των Αερομεταφορών, υπήρξε διεθνής συναίνεση για να προχωρήσουμε μαζί, να ενισχύσουμε ακόμα περισσότερο την ασφάλεια των αερομεταφορών, και να δημιουργήσουμε μια παγκόσμια ασπίδα, για να διατηρήσουμε την παγκόσμια αεροπορία μας ασφαλή.

Όλες αυτές οι βελτιώσεις δεν θα ήταν εφικτές χωρίς τη στήριξή σας. Ο ανοιχτός και γόνιμος διάλογος με τους Ευρωπαίους αερομεταφορείς, τις αρχές των αεροδρομίων και τις ενώσεις σας, κατέστησε την εφαρμογή των βελτιώσεων αυτών εφικτή σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα.

Θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για τη συνεργασία αυτή που είμαι βέβαιος ότι θα συνεχισθεί και στο μέλλον. Όλοι μαζί μπορούμε να διασφαλίσουμε την ασφάλεια και την προστασία των πολιτών μας.

Θα ήθελα επίσης να σας συγχαρώ, τις αεροπορικές εταιρείες και τους φορείς εκμετάλλευσης των αεροδρόμιων, όχι μόνο για τη βοήθεια που μας παρέχετε στην επεξεργασία των δεδομένων PNR, αλλά και για την προσαρμογή σας στους νέους κανόνες για την ενίσχυση της ασφάλειας των συνόρων μας.

Γνωρίζω ότι στην αρχή η προσαρμογή σε νέους κανόνες για τη διέλευση των συνόρων δεν ήταν εύκολη. Αλλά έπρεπε να κάνουμε ό, τι ήταν απαραίτητο για να προστατέψουμε τους πολίτες μας.

Οι τρομοκράτες θα στοχεύουν πάντα ως στόχο τους της αερομεταφορές. Η απειλή αυτή δεν πρόκειται να εξαφανιστεί δια μαγείας. Πρέπει να είμαστε σε ετοιμότητα και επαγρύπνηση. Η τεχνολογία είναι το πιο χρήσιμο εργαλείο σε αυτόν τον τομέα. Με την εξέλιξη της τεχνολογίας και την πλήρη αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων που προσφέρει, μπορούμε να ενισχύσουμε την ασφάλεια και να διευκολύνουμε τις μετακινήσεις.

Πέρυσι, ανακοινώσαμε τη χρηματοδότηση με ποσό ύψους ενός δισεκατομμυρίου ευρώ κατά το 2018 και το 2019 από το πρόγραμμα Horizon 2020 για την έρευνα για την ασφάλεια. Μέρος της χρηματοδότησης αυτής αφορά στην ασφάλεια των αερομεταφορών, και θα πιέσουμε για συγκεκριμένα και χρήσιμα αποτελέσματα που μπορούν να κάνουν πραγματική διαφορά. Από κοινού με τους κατασκευαστές, θα συνεχίσουμε να εφαρμόζουμε έναν οδικό χάρτη τεχνολογίας με ιδιαίτερη έμφαση στη βελτίωση των επιδόσεών μας.

Η συμβολή σας και πάλι θα έχει καθοριστική σημασία σε αυτή τη διαδικασία. Ταυτόχρονα, θα πρέπει επίσης να συνεχίσουμε να αξιοποιούμε τις εμπειρίες μας. Η πτώση του αεροσκάφους της German Wings στις 24 Μαρτίου 2015 κατέδειξε την ανάγκη καλύτερης αξιολόγησης των απειλών από τους εμπλεκομένους. Μας υπενθύμισε ότι δεν αρκεί ένας απλός έλεγχος ιστορικού για ένα άτομο. Πρέπει να βελτιώνουμε συνεχώς τα εργαλεία μας για να περιορίσουμε τους κινδύνους από τέτοιες απειλές. Η αεροπορία στο μέλλον πρέπει να συνεχίσει να είναι ασφαλής, προσιτή και αποτελεσματική.

Χρειάστηκε πολλή δουλειά από την πλευρά μας, αλλά όλοι στην ΕΕ έχουν καταλάβει τα τελευταία 4 χρόνια ότι η ασφάλειά μας είναι ένα συλλογικό ζήτημα. Η εμπιστοσύνη έχει βελτιωθεί. Η ανταλλαγή πληροφοριών έχει αυξηθεί. Τώρα αντιμετωπίζουμε τις απειλές με ενότητα. Η πολιτική αεροπορία αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της οικονομικής ζωής μας, αλλά και της κινητικότητας μας που συνιστά για τους πολίτες μας ένα από τα σημαντικότερα επιτεύγματα της Ένωσης μας.

Θα συνεχίσουμε να στεκόμαστε δίπλα σας ως σύμμαχοι και εταίροι, και να εργαζόμαστε από κοινού για την ενίσχυση της ασφάλειας της πολιτικής αεροπορίας και των πολιτών μας.