Οι Ηνωμένες Πολιτείες έδωσαν σήμερα στην δημοσιότητα το οικονομικό μέρος του ειρηνευτικού τους σχεδίου για το Μεσανατολικό, το οποίο θα παρουσιασθεί την ερχόμενη εβδομάδα στο Μπαχρέιν, απουσία των Παλαιστινίων, και έχει ως στόχο την πραγματοποίηση επενδύσεων ύψους 50 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε διάστημα δέκα ετών.

Οι Παλαιστίνιοι απέρριψαν αυτό το οικονομικό μέρος του αμερικανικού σχεδίου λέγοντας ότι η Ουάσινγκτον οφείλει πρώτα να θέσει τέλος στην υπεξαίρεση των παλαιστινιακών εδαφών από το Ισραήλ.

Η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ έδωσε για πρώτη φορά στην δημοσιότητα λεπτομέρειες του σχεδίου, που φέρει τη σφραγίδα του γαμπρού του αμερικανού προέδρου Τζάρεντ Κούσνερ και στηρίζεται στη προσέλκυση διεθνών επενδύσεων για τους Παλαιστίνιους για την βελτίωση των υποδομών και της διακυβέρνησης στην Δυτική Όχθη και την Λωρίδα της Γάζας.

«Αρχίστε από την άρση του αποκλεισμού της Γάζας, από τον τερματισμό της αρπαγής της γης μας από το Ισραήλ, των πόρων μας και των χρημάτων μας, δώστε μας την ελευθερία κίνησης και τον έλεγχο των συνόρων μας, του εναέριου χώρου μας, των χωρικών μας υδάτων... και στην συνέχεια φροντίστε να στήσετε μία δυναμική και εύρωστη οικονομία για εμάς, ως ελεύθερο και κυρίαρχο λαό», δήλωσε η Χανάν Ασράουι, σύμβουλος του παλαιστίνιου προέδρου Μαχμούντ Αμπάς.

Η διάσκεψη της Μανάμα, που διεξάγεται την Τρίτη και την Τετάρτη υπό τη αιγίδα του Τζάρεντ Κούσνερ, θα είναι η ευκαιρία για την παρουσίαση αυτής της πρωτοβουλίας, η οποία θα περιλάβει αργότερα ένα πολιτικό μέρος, σύμφωνα με αμερικανούς αξιωματούχους.

Όμως, η Παλαιστινιακή Αρχή μποϊκοτάρει την διάσκεψη που φέρει τον φιλόδοξο τίτλο «Από την Ειρήνη στην Ευημερία», απαντώντας ότι η κυβέρνηση Τραμπ, η οποία υποστηρίζει πλήρως το Ισραήλ, επιδιώκει να εξαγοράσει τους Παλαιστίνιους και να τους στερήσει τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου κράτους.

Η Ουάσινγκτον παρουσιάζει το «σχέδιο», το οποίο θα συζητηθεί στο Μπαχρέιν με οικονομικούς αξιωματούχους των πλούσιων χωρών του Κόλπου, ως «ιστορικό».

Αντιπροσωπεύει το πλέον φιλόδοξο και πλήρες διεθνές εγχείρημα για τον παλαιστινιακό λαό μέχρι σήμερα, σύμφωνα με τον Λευκό Οίκο.

«Μπορεί να μεταμορφώσει την Δυτική Όχθη και την Γάζα κατά θεμελιώδη τρόπο και να ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο στην παλαιστινιακή ιστορία, ένα κεφάλαιο που δεν θα ορίζεται από τις δοκιμασίες και τις απώλειες, αλλά από την ελευθερία και την αξιοπρέπεια», σύμφωνα με την αμερικανική κυβέρνηση.

Στόχος, η κινητοποίηση κεφαλαίων ύψους 50 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε βάθος δεκαετίας για τους Παλαιστίνιους και ο διπλασιασμός του ΑΕΠ τους.

Σύμφωνα με τον Λευκό Οίκο, η πρωτοβουλία μπορεί να μεταμορφώσει την παλαιστινιακή οικονομία με την δημιουργία περισσότερων του ενός εκατομμυρίου θέσεων εργασίας.

Και κινδυνεύοντας να εξοργίσει ακόμη περισσότερο την παλαιστινιακή ηγεσία, η αμερικανική κυβέρνηση προβλέπει ότι τα κεφάλαια θα διαχειρίζεται διεθνής αναπτυξιακή τράπεζα για να διασφαλισθεί καλύτερη διαχείριση και να αποφευχθεί η διαφθορά.

Ποιος θα πληρώσει τον λογαριασμό;

Δεν είναι ακόμη σαφές, Και δεν είναι επίσης γνωστό εάν τα αραβικά κράτη του Κόλπου- που έχουν βρει σημεία προσέγγισης με το Ισραήλ λόγω της κοινής τους εχθρότητας προς το Ιράν- θα είναι έτοιμα να συμμετάσχουν στο οικονομικό μέρος του σχεδίου πριν από τη επίτευξη πολιτικής συμφωνίας.

Σύμφωνα με πηγές του Λευκού Οίκου, το πολιτικό μέρος του σχεδίου μπορεί να αποκαλυφθεί τον Νοέμβριο.

Η παλαιστινιακή ηγεσία είναι εξαιρετικά καχύποπτη απέναντι στον Τζάρεντ Κούσνερ, φίλο της οικογένειας Ντετανιάχου, και τον ίδιο τον αμερικανό πρόεδρο που δεν κρύβει την υποστήριξή του προς το Ισραήλ και έχει αναγνωρίσει την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του κράτους.

Αμερικανοί αξιωματούχοι αφήνουν να εννοηθεί ότι το «ειρηνευτικό σχέδιο» του Τζάρεντ Κούσνερ μπορεί να μη αναφέρεται σε δημιουργία ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους, σε ακόμη μία παραβίαση της γραμμής που ακολουθεί η αμερικανική διπλωματία εδώ και δεκαετίες.

«Η παρουσία μας στην Μανάμα δεν θα χρησίμευε παρά την νομιμοποίηση μίας αμερικανικής πρωτοβουλίας που στόχο έχει να μας στερήσει τα δικαιώματά μας και να αλλάξει το ιστορικό σχήμα «εδάφη έναντι της ειρήνης» σε «από την ειρήνη στην ευημερία», αναφέρεται σε ανακοίνωση που εξέδωσε η παλαιστινιακή αρχή πριν από την δημοσίευση των λεπτομερειών του σχεδίου.

Το παλαιστινιακό ισλαμιστικό κίνημα Χαμάς που διοικεί την Λωρίδα της Γάζας απέρριψε επίσης κατηγορηματικά την διάσκεψη της Μανάμα. Ο εκ των ηγετών της Ισμαΐλ Χανίγιε δήλωσε ότι η διάσκεψη έχει ως στόχο να μετατρέψει «την παλαιστινιακή υπόθεση από πολιτικό σε οικονομικό ζήτημα».

Αν και το σχέδιο δεν μνημονεύει την Χαμάς, αναφέρει ότι θα επιδιωχθεί να δοθεί βοήθεια στην Γάζα, με την αναβάθμιση, για παράδειγμα, του σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με μία επένδυση ύψους 590 εκατομμυρίων δολαρίων.

Με την απόρριψη του μεγαλύτερου μέρους του αραβικού κόσμου είναι αντιμέτωπο το ειρηνευτικό σχέδιο της κυβέρνησης Τραμπ

Το οικονομικό όραμα της κυβέρνησης του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ εντός των ορίων του ευρύτερου σχεδίου για την επίλυση της ισραηλινοπαλαιστινιακής διένεξης αντιμετωπίζεται με περιφρόνηση, χλεύη και οργή από το μεγαλύτερο μέρος του αραβικού κόσμου, μολονότι ορισμένοι στον Κόλπο θεωρούν πως πρέπει να του δοθεί μια ευκαιρία.

Το σχέδιο αυτό, που προβλέπει να δαπανηθούν 50 δισεκατομμύρια δολάρια καθ' όδόν από την «ειρήνη στην ευημερία» κι αναμένεται να παρουσιαστεί από τον γαμπρό του Τραμπ, τον Τζάρεντ Κούσνερ, κατά τη διάρκεια μιας διεθνούς συνόδου στο Μπαχρέιν την προσεχή εβδομάδα, εισηγείται ιδίως να δημιουργηθεί ένα παγκόσμιο επενδυτικό ταμείο για να τονωθούν η παλαιστινιακή οικονομία και εκείνες γειτονικών αραβικών κρατών.

Όμως η έλλειψη σαφούς περιγράμματος για την πολιτική λύση — η Ουάσινγκτον λέει πως αυτή η πτυχή του σχεδίου θα αποκαλυφθεί αργότερα — προκαλεί την απόρριψη όχι μόνο των Παλαιστίνιων, αλλά και αραβικών κρατών με τα οποία το Ισραήλ επιδιώκει ομαλές σχέσεις.

Από το Σουδάν ως το Κουβέιτ, γνωστοί δημοσιολόγοι και απλοί πολίτες αντιμετωπίζουν τις προτάσεις του Κούσνερ με εντυπωσιακά παρόμοιες εκφράσεις: «κολοσσιαίο χάσιμο χρόνου», «απορρίπτονται ασυζητητί», «θνησιγενείς».

«Οι πατρίδες δεν πωλούνται, ακόμη και για όλα τα λεφτά στον κόσμο», εξήγησε ο Γκαμάλ Φάχμι, αιγύπτιος αναλυτής. «Αυτό το σχέδιο είναι πνευματικό προϊόν ανθρώπων που κάνουν αγοραπωλησίες ακινήτων, όχι πολιτικών. Ακόμη και αραβικά κράτη που χαρακτηρίζονται μετριοπαθή δεν είναι σε θέση να εκφράσουν ανοικτά υποστήριξη σε αυτό».

Για τον Σαρκίς Ναούμ της λιβανέζικης εφημερίδας Ενάχαρ, «αυτό το οικονομικό σχέδιο, όπως και άλλα, δεν θα επιτύχει διότι δεν έχει πολιτικά θεμέλια».

Μολονότι το περίγραμμα της πολιτικής διάστασης του σχεδίου των ΗΠΑ επισήμως καλύπτεται από πέπλο μυστικότητας, αξιωματούχοι ενημερωμένοι γι' αυτό τονίζουν ότι ο Κούσνερ θα βάλει στον κάλαθο των αχρήστων τη λύση των δύο κρατών. Πρόκειται για μια φόρμουλα γενικής αποδοχής διεθνώς, που προβλέπει τη δημιουργία ανεξάρτητου παλαιστινιακού Κράτους, στο πλάι του Ισραήλ, με την επικράτειά του να περιλαμβάνει τη Δυτική Όχθη, την ανατολική Ιερουσαλήμ και τη Λωρίδα της Γάζας.

Η Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (ΟΑΠ) απορρίπτει το σχέδιο του Κούσνερ, κάνει λόγο για «αόριστες υποσχέσεις» κι επιμένει ότι μόνο μια πολιτική λύση θα διευθετήσει το Μεσανατολικό. Για την ΟΑΠ, η αμερικανική κυβέρνηση απλά αποπειράται να δωροδοκήσει τους Παλαιστίνιους ώστε να αποδεχθούν την ισραηλινή κατοχή.

Για τον Τζαουάντ αλ Ανάνι, ιορδανό πολιτικό και πρώην κυβερνητικό αξιωματούχο, η καχυποψία είναι το κυρίαρχο στοιχείο, μετά τις αποφάσεις του Τραμπ να αναγνωρίσει την Ιερουσαλήμ ως την πρωτεύουσα του Ισραήλ και να μεταφέρει εκεί την αμερικανική πρεσβεία, αλλά και να αναγνωρίσει την προσάρτηση μέρους των Υψιπέδων του Γκολάν.

«Αυτή είναι μια προσέγγιση χωρίς ισορροπία: βασίζεται στο ότι οι Παλαιστίνιοι είναι η πιο ευάλωτη πλευρά και άρα αυτοί που θα υποκύψουν ευκολότερα στην πίεση», κρίνει. «Όλη η περιοχή γυρίζει χρόνια πίσω», προσθέτει.

Ο Αζάμ Χουνέιντι, υπαρχηγός των Αδελφών Μουσουλμάνων της Ιορδανίας, της μεγαλύτερης παράταξης της αντιπολίτευσης, είναι πιο ευθύς. «Το οικονομικό σχέδιο είναι το πωλητήριο της Παλαιστίνης με την ταμπέλα της ευημερίας σε αντάλλαγμα για την ειρήνη και χωρίς να επιστρέφεται ούτε τετραγωνικό μέτρο γης (...) με το μεγαλύτερο μέρος της χρηματοδότησης να το επωμίζονται αραβικά κράτη του Κόλπου». Η αμερικανική κυβέρνηση πάει να κλείσει «μια συμφωνία με λεφτά των Αράβων», ερίζει.

«Ιστορικό έγκλημα»

Οι προτάσεις του Κούσνερ για την οικονομία θα συζητηθούν στη Μανάμα, σε μια σύνοδο που οργανώνουν οι ΗΠΑ και το Μπαχρέιν, την 25η και την 26η Ιουνίου. Ο Λευκός Οίκος δεν έχει προσκαλέσει την κυβέρνηση του Ισραήλ.

Σύμμαχοι της Ουάσινγκτον στον Κόλπο, όπως η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, θα πάνε, όπως και απεσταλμένοι των κυβερνήσεων της Αιγύπτου, της Ιορδανίας και του Μαρόκου. Ο Λίβανος και το Ιράκ δεν συμμετέχουν.

Η σιιτική παράταξη Χεζμπολάχ του Λιβάνου, που είναι προσκείμενη στο Ιράν και διαθέτει σημαντική επιρροή στη λιβανέζικη κυβέρνηση, αποκαλεί το σχέδιο της κυβέρνησης του Τραμπ «ιστορικό έγκλημα» που πρέπει να εμποδιστεί.

Άραβες αναλυτές χαρακτηρίζουν το σχέδιο μια προσπάθεια εξαγοράς όσων εναντιώνονται στην ισραηλινή κατοχή, μια απόπειρα δωροδοκίας πολλών δεκάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων στις γειτονικές χώρες που φιλοξενούν παλαιστίνιους πρόσφυγες.

«Είναι ανειλικρινές να λέγεται ότι το σχέδιο αυτό είναι αποκλειστικά οικονομικό, διότι έχει πολιτική διάσταση — κι αυτή έχει επιπτώσεις που έρχονται σε πλήρη αντίθεση με τις πολιτικές επιδιώξεις» των Παλαιστίνιων, επισημαίνει ο Σαφουάν Μάσρι, καθηγητής του πανεπιστημίου Κολούμπια.

«Μεγάλο μέρος αυτών των 50 δισεκ. δολαρίων θα διατεθεί σε γειτονικές χώρες που έχουν υποδεχθεί παλαιστίνιους πρόσφυγες», εξηγεί.

Μετά την ίδρυση του Κράτους του Ισραήλ το 1948, η Ιορδανία, η Συρία και ο Λίβανος υποδέχθηκαν το μεγαλύτερο μέρος του παλαιστινιακού προσφυγικού πληθυσμού, που σήμερα εκτιμάται ότι αριθμεί περίπου πέντε εκατομμύρια ανθρώπους.

Για τον Μοχάναντ Χατζί Αλί, συνεργάτη του Κέντρου Κάρνεγκι για τη Μέση Ανατολή στη Βηρυτό, το σχέδιο αυτό θα αποτύχει και «θα ωφελήσει αντίπαλους των ΗΠΑ στην περιοχή», όπως τόνισε, υπονοώντας το Ιράν.

«Δεν κάνει κακό το να ακούς»

Τα τελευταία χρόνια, η ολοένα σκληρότερη σύγκρουση μεταξύ της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν με μια ομάδα σουνιτικών κρατών υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας σπρώχνει όλο και περισσότερο την ισραηλινοπαλαιστινιακή διένεξη στο περιθώριο.

Καθώς το Ριάντ και οι σύμμαχοι του καλωσορίζουν τη σκληρότερη γραμμή του Τραμπ έναντι της Τεχεράνης — η οποία αυτοπροβάλλεται ως προστάτιδα των δικαιωμάτων των Παλαιστινίων — ορισμένοι κατηγορούν το βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας ότι εγκαταλείπει τους Παλαιστίνιους.

Προσπαθώντας να διασκεδάσει τους φόβους ότι θα τους ασκήσει πίεση να δεχθούν ένα αμερικανικό σχέδιο που θα ευνοεί το Ισραήλ, το Ριάντ διαβεβαιώνει πως δεν θα υιοθετήσει τίποτα, εάν δεν ικανοποιεί θεμελιώδη παλαιστινιακά αιτήματα.

Ο Αλί Σιχάμπι, επικεφαλής του Arabia Foundation, που υποστηρίζει τις σαουδαραβικές πολιτικές, κρίνει πως η Παλαιστινιακή Αρχή διέπραξε σφάλμα απορρίπτοντας a priori το σχέδιο των ΗΠΑ.

«Θα έπρεπε να το αποδεχθεί και να εργαστεί για να δρέψει τα οφέλη για τον λαό της και μετά να κινηθεί δυναμικά, χωρίς βία (...) για τη διεκδίκηση πολιτικών δικαιωμάτων», υποστήριξε μέσω Twitter.

Για τον Χάλαφ Άχμαντ αλ Χάμπτουρ, εξέχοντα επιχειρηματία στα ΗΑΕ, η άρνηση των Παλαιστινίων να πάνε στο Μπαχρέιν ήταν «μυωπική στην καλύτερη περίπτωση, αυτογκόλ στη χειρότερη περίπτωση». «Δεν σου κάνει κακό το να ακούς αυτό που βάζουν στο τραπέζι», επιχειρηματολόγησε.

Αλλά ακόμα και στον Κόλπο, η υποστήριξη στο σχέδιο του Κούσνερ είναι περιορισμένη.

Για τον Μάτζεντ αλ Ανσάρι, καθηγητή πολιτικής κοινωνιολογίας στο πανεπιστήμιο του Κατάρ, το σχέδιο του Κούσνερ είναι φαιδρό και δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα.

«Η ιδέα ότι θα περάσουμε από την προσφορά εδαφών με αντάλλαγμα την ειρήνη στην προσφορά χρημάτων με αντάλλαγμα την ειρήνη είναι προσβλητική για όσους υποστηρίζουν την παλαιστινιακή υπόθεση», επισήμανε. «Είναι πολύ σαφές ότι η ιδέα του Κούσνερ είναι να πληρωθούν οι Παλαιστίνιοι για να δεχθούν την κατοχή όλων των εδαφών τους από το Ισραήλ και να μην γίνει καμία παραχώρηση στους Παλαιστίνιους».

Για τον Μαϊθάμ ας Σαχς, ερευνητή από το Κουβέιτ, η Ουάσινγκτον δεν θα μπορέσει να επιτύχει την εφαρμογή του σχεδίου της με διπλωματικά μέσα κι ενδέχεται να προσπαθήσει να το επιβάλλει διά της βίας.

Ο Τραμπ «έδωσε στο Ισραήλ την Ιερουσαλήμ και τα υψίπεδα του Γκολάν και καθημερινά του κάνει δώρα σε βάρος των Αράβων», σημείωσε.

Για τον Αμπντουλχάλεκ Αμπντούλα, πολιτικό επιστήμονα στα Εμιράτα, οι Παλαιστίνιοι δικαιούνται να απορρίψουν το σχέδιο του Κούσνερ, διότι δεν εκπληρώνει καν ελάχιστες προϋποθέσεις γι' αυτούς.

«Το σχέδιο δεν έχει ευχάριστη γεύση ούτε για το ευρύτερο ακροατήριο στην περιοχή. Αφορά το ξεπούλημα μιας δίκαιης υπόθεσης», επισήμανε.

«Οι χώρες του Κόλπου θα δυσκολευτούν να το επιβάλλουν στους Παλαιστίνιους. Θα δυσκολευτούν να τους πείσουν (...). Δεν είναι αυτό που περιμένει ο κόσμος έπειτα από τόσα χρόνια πολέμου και αγώνα».