Στην ένταση των προσπαθειών ώστε «να γυρίσουμε σελίδα» μέσω της προώθησης ολοκληρωμένων πρωτοβουλιών και παρεμβάσεων σε μεγάλη κλίμακα, επισήμανε ο υπουργός ΠΕΝ, Γιώργος Σταθάκης κατά την ομιλία του στο έκτακτο Περιφερειακό Αναπτυξιακό Συνέδριο για τη Δυτική Αττική που πραγματοποιήθηκε στα Μέγαρα. Ο κ. Σταθάκης ανακοίνωσε ότι στις 8 Ιανουαρίου θα υπογραφεί η σύμβαση παραχώρησης του εμπορευματικού κέντρου στο Θριάσιο.

Ειδικότερα εστίασε τις προσπάθειες σε δυο άξονες:

α) να αντιμετωπιστούν ριζικά τις αιτίες που οδηγούν στις καταστροφικές «εκρήξεις» της αλλαγής του κλίματος, πετυχαίνοντας φιλόδοξους περιβαλλοντικούς στόχους

β) να διορθωθούν τα πολεοδομικά λάθη και οι ρυμοτομικές παραλείψεις του παρελθόντος, αναστρέφοντας το στρεβλό μοντέλο ανάπτυξης που κυριάρχησε και άσκησε έντονη πίεση στο φυσικό και στο δομημένο περιβάλλον

Αναφερόμενος στο χωρικό σχεδιασμό τόνισε ότι διαμορφώνεται ένα ξεκάθαρο χωροταξικό και πολεοδομικό πλαίσιο, που θα λειτουργεί υπέρ της βιώσιμης ανάπτυξης και το οποίο περιλαμβάνει: την ανάρτηση δασικών χαρτών, τη θεσμοθέτηση Θαλάσσιας Χωροταξίας για την οριοθέτηση των παραλιών, την κατάρτιση ολοκληρωμένου Κτηματολογίου, την εκπόνηση των 11 Περιφερειακών Χωροταξικών Πλαισίων και των Τοπικών Χωρικών Σχεδίων από τους Δήμους.

Σχετικά με τις ερευνητικές γεωτρήσεις βωξίτη στην περιοχή των Μεγάρων, ο Υπουργός επισήμανε ότι οι αρμόδιες διευθύνσεις του ΥΠΕΝ εξετάζουν το αίτημα αδειοδότησης ερευνών ώστε οι διαδικασίες να είναι απόλυτα συμβατές με τα νομικά δεδομένα. Τόνισε ότι συμμερίζεται τις ανησυχίες της τοπικής κοινωνίας και πως σύντομα θα ανακοινωθεί η απόφαση.

Στο ζήτημα του εμπορευματικού κέντρου στο Θριάσιο σημείωσε ότι βρίσκεται στο τελικό στάδιο, μετά από 11 διαγωνισμούς που ακυρώθηκαν και ανακοίνωσε ότι η σύμβαση παραχώρησης έχει κατατεθεί στο Ελεγκτικό Συνέδριο και θα υπογραφεί στις 8 Ιανουαρίου.

Για την σύνδεση της περιοχής των Μεγάρων με το δίκτυο φυσικού αερίου ανέφερε ότι είναι ένα πολύ λογικό αίτημα και το ΥΠΕΝ εισηγείται θετικά για την εκπόνηση σχετικών μελετών, αλλά όπως σημείωσε το θέμα αφορά τον προγραμματισμό της ΕΠΑ Αττικής.

Ο υπουργός αναφέρθηκε επίσης στη σημασία του νόμου για την προστασία του δομημένου περιβάλλοντος αντιμετωπίζοντας χρόνιες παθογένειες και αυθαιρεσίες, στον οποίο μεταξύ άλλων, προβλέπεται σημαντική αποκέντρωση αρμοδιοτήτων και πόρων: 25% από τα πρόστιμα ανέγερσης και διατήρησης των νέων αυθαιρέτων κατευθύνεται στην Περιφέρεια όπου έχουν καταγραφεί και 25% στον οικείο Δήμο. Από αυτό το ποσό, πρόσθεσε, μπορούν οι Δήμοι να διαθέσουν πόρους και για τη χρηματοδότηση οριοθέτησης ρεμάτων.

Τέλος ως προς τις δράσεις σχετικά με την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και την ενεργειακή αναβάθμιση, επικεντρώθηκε στη σημασία του νομοσχεδίου για τις Ενεργειακές Κοινότητες, αλλά και στο πλέγμα των δράσεων για την εξοικονόμηση ενέργειας που προωθείται.

Ακολουθεί αναλυτικά η ομιλία του υπουργού:

Πρόκειται για το όγδοο περιφερειακό συνέδριο, προκειμένου να υπάρξει ένας αποκεντρωμένος διάλογος με κοινωνικούς και παραγωγικούς φορείς, για τη διαμόρφωση της Εθνικής Αναπτυξιακής Στρατηγικής, που θα μεταφράζεται σε ολοκληρωμένες παρεμβάσεις στη πληγείσα περιοχή της Δυτικής Αττικής.

Στη ρίζα

Μετά από μία τραγωδία τόσο μεγάλης κλίμακας, με νεκρούς και ανυπολόγιστο ανθρώπινο πόνο, σίγουρα κάθε συζήτηση είναι δύσκολη. Είμαστε από την πρώτη στιγμή στο πλευρό των πλημμυροπαθών και κινητοποιούμε κάθε διαθέσιμο μέσο για την κάλυψη των έκτακτων αναγκών.

Ταυτόχρονα ανοίγουμε τη συζήτηση για την αντιμετώπιση της ρίζας του προβλήματος, ώστε να μην επαναληφθεί, ποτέ ξανά και πουθενά.

Καταρχάς, χρειάζεται να αναγνωρίσουμε ότι το οδυνηρό χτύπημα που δέχθηκε η Δυτική Αττική οφείλεται πρωτίστως στις συνέπειες της παράλογης ανθρώπινης παρέμβασης στο φυσικό και δομημένο περιβάλλον, εδώ και δεκαετίες.

Δεν υπάρχει αμφιβολία, πλέον, ότι η μεγάλη ποσότητα βροχής σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα συνδέεται, εν μέρει, με την Κλιματική Αλλαγή. Η αντιμετώπιση του φαινομένου, στο πλαίσιο της «Συμφωνίας του Παρισιού», βρίσκει την Ελλάδα στην πρώτη γραμμή υλοποίησης φιλόδοξων, δεσμευτικών, περιβαλλοντικών στόχων (2030).

Ρεκόρ διεθνώς: Το κόστος από τις καταστροφές που προκάλεσαν οι κυκλώνες στις ΗΠΑ, ανέρχεται στο ρεκόρ 206,6 δισ. δολ. το 2017. Οι οικονομικές απώλειες που προκλήθηκαν από ακραίες κλιματικές συνθήκες στην Ευρώπη ξεπέρασαν τα 450 δισ. ευρώ την περίοδο 1980-2016,σύμφωνα τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος.

Όλα τα στοιχεία δείχνουν ότι θα βλέπουμε συχνότερα ακραία καιρικά φαινόμενα, οπότε έχουμε ένα λόγο παραπάνω να εντείνουμε τις προσπάθειες, προκειμένου:

α) να αντιμετωπίσουμε ριζικά τις αιτίες που οδηγούν στις καταστροφικές «εκρήξεις» της αλλαγής του κλίματος

β) να διορθώσουμε, με στοχευμένες πρωτοβουλίες, τα (χωρικά) πολεοδομικά λάθη και τις ρυμοτομικές παραλείψεις του παρελθόντος.

Τα τραγικά γεγονότα στη Μάνδρα και τη Μαγούλα μας διδάσκουν ότι χρειάζεται να τρέξουμε πιο γρήγορα και να δούμε μπροστά, σε αντιπαράθεση με τις λογικές του πρόσκαιρου και εύκολου κέρδους, ξηλώνοντας τις χρόνιες παθογένειες που κληρονομήσαμε.

Άναρχη ανάπτυξη

Επί χρόνια, είμαστε στο ίδιο έργο θεατές: απουσία χωρικού σχεδιασμού, αυθαίρετη δόμηση, υδροκέφαλες πόλεις, καταπατήσεις δημόσιων εκτάσεων, δασών και αιγιαλών, υποδομές εγκαταλελειμμένες στα χαρτιά για δεκαετίες, συνθέτουν το χρονικό των χαμένων δεκαετιών.

Ό,τι αποτέλεσε παράγοντα της άναρχης μεγέθυνσης στο παρελθόν, σήμερα προβάλλει ως εμπόδιο της βιώσιμης ανάπτυξης. Η ανασυγκρότηση προϋποθέτει τη συλλογική δέσμευση, να κάνουμε πράξη το τέλος της απρογραμμάτιστης και αποσπασματικής ανάπτυξης και της αυθαιρεσίας.

Πρόσφατο παράδειγμα: Η αδιαφορία των προηγούμενων κυβερνήσεων για την κατάρτιση Σχεδίων Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας, στη βάση σχετικής Οδηγίας της ΕΕ του 2007. Ολοκληρώνουμε τα Σχέδια με χρηματοδότηση ΕΣΠΑ.

Αυθαίρετη δόμηση

Η άναρχη ανάπτυξη του παρελθόντος θα μπορούσε να εντοπιστεί στην ανισομερή χωροταξική κατανομή της. Τα όρια της Αθήνας δεν ήταν και δεν είναι τέτοια που να δεχτούν 5 εκατ. κόσμο. Η τυφλή παραγωγή του κτισμένου περιβάλλοντος συνοδεύτηκε από την έλλειψη αποτελεσματικού πολεοδομικού σχεδιασμού και ελέγχου.

Ρέματα

Tα ρέματα δεν μπαζώθηκαν τα τρία τελευταία χρόνια, ούτε κτίστηκε το κέντρο της Μάνδρας πάνω στην κοίτη του ρέματος πέρσι ή πρόπερσι.

Τρεις παράγοντες συνιστούν το υπόβαθρο της εξαφάνισης των ρεμάτων:

• η κερδοσκοπία πάνω στη γη, οι παράνομες (και εν συνεχεία νομιμοποιούμενες) επεκτάσεις της πόλης και η εντατική εκμετάλλευση κάθε ιδιοκτησίας οδήγησαν τις διαδρομές των ρεμάτων στην Αθήνα, όπως και σε όλες τις ελληνικές πόλεις, να χαθούν κάτω από στρώματα μπετόν και διαδοχικές φάσεις αστικής ανάπτυξης

• η καταστροφή των ρεμάτων ως τμήμα της φύσης νομιμοποιήθηκε από την αντιμετώπισή τους ως επικίνδυνων για τη δημόσια υγεία, που προέκυψε από την πρακτική απόρριψης στα ρέματα αποβλήτων και σκουπιδιών

• το κράτος έχει αντιμετωπίσει τα ρέματα ως αρτηρίες του κυκλοφοριακού δικτύου, ιδιαίτερα όταν αποτελούσαν τις μοναδικές δημόσιες εκτάσεις σε περιοχές όπου χρειάζονταν κυκλοφοριακά έργα. Η αντιμετώπιση αυτή, μαζί με την πρακτική κάλυψης των ρεμάτων και ένταξής τους στο αποχετευτικό δίκτυο, οδήγησε στη θεώρηση των ρεμάτων ως δημόσιο έργο.

Χωροταξική πολιτική

Μπορούμε να κάνουμε μόνο μεγάλα πράγματα απότομα και βία για να δημιουργήσουμε έτσι ένα ισχυρό πάτημα ώστε να γυρίσουμε σελίδα.

Η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα που δεν έχει ολοκληρωμένα και επικαιροποιημένα πολεοδομικά σχέδια, δεν έχει κτηματολόγιο, δεν έχει δασικούς χάρτες, δεν έχει σχεδιασμό για τις παραλίες, κλπ. Η κυβέρνηση επιδιώκει να λύσει όλα τα συσσωρευμένα προβλήματα με ενιαίο τρόπο, διότι δεν θεραπεύεται κανένα πρόβλημα εάν το δει κάποιος αποσπασματικά.

Έχουμε σχεδιάσει και υλοποιούμε μια ολοκληρωμένη και συνολική στρατηγική σε δυο άξονες:

o αναρτούμε δασικούς χάρτες, μια μεγάλη τομή, η οποία θα δημιουργήσει ισχυρή και στέρεα βάση στον πολεοδομικό σχεδιασμό. Σύντομα θα προωθήσουμε ρύθμιση για την οριοθέτηση των παραλιών σε όλη τη χώρα. Και οι δυο αυτές πρωτοβουλίες είναι απαραίτητα προαπαιτούμενα για το Κτηματολόγιο και τη συγκρότηση ενός ενιαίου φορέα που προωθούμε με πολύ δυναμικό τρόπο. Το σχετικό σχέδιο νόμου θα ψηφιστεί τον Ιανουάριο με στόχο έως το 2020 να έχει κτηματολόγιο το 70% της επικράτειας.

o Δρομολογούμε την εκπόνηση Τοπικών Χωρικών Σχεδίων από τους Δήμους σε όλη τη χώρα, τα οποία θέλουμε να αποτελέσουν εργαλεία οργάνωσης και χωρικής ανάπτυξης, συνδέοντας τον πολεοδομικό σχεδιασμό με τα επιχειρησιακά σχέδια των Δήμων και τις χρηματοδοτήσεις του ΕΣΠΑ και ολοκληρώνουμε τα 11 Περιφερειακά Χωροταξικά Πλαίσια. Στην κατεύθυνση αυτή πριν από ένα χρόνο περίπου τροποποιήσαμε τον νόμο για τον χωρικό σχεδιασμό και ταυτόχρονα αναθεωρήσαμε το Προεδρικό Διάταγμα για τις χρήσεις γης, που έχει ήδη προωθηθεί στο ΣτΕ

ΧΩΡΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΣΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΑΤΤΙΚΗ

Η κατάσταση σήμερα:

1. Η Δυτική Αττική, ως χωρική ενότητα, συγκεντρώνει ένα μεγάλο ποσοστό των παραγωγικών δραστηριοτήτων της περιφέρειας Αττικής και σίγουρα την πλειοψηφία των επικίνδυνων και ρυπογόνων εγκαταστάσεων, σε παραγωγικούς υποδοχείς που στην πλειοψηφία τους είναι μη οργανωμένοι-πολεοδομημένοι, και άρα με έλλειμμα στα απαιτούμενα έργα τεχνικής – περιβαλλοντικής υποδομής

2. Συγκεντρώνει την πλειοψηφία των εγκαταστάσεων εφοδιαστικής (logistic) στην Αττική, κυρίως με τη μορφή άτυπης συγκέντρωσης ή διασποράς στον αστικό ιστό.

3. Τα πολεοδομικά σχέδια όλων των δήμων της περιοχής είναι ανεπίκαιρα, ενώ ταυτόχρονα καταγράφεται σημαντική καθυστέρηση στην πολεοδομική οργάνωση και συνακόλουθα σημαντικό έλλειμμα σε σχέση με την οριοθέτηση και προστασία των ρεμάτων

Οι δραστικές περικοπές πόρων έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη διόγκωση των προβλημάτων και την υλοποίηση του προγραμματισμού που βρίσκεται σε εκκρεμότητα τις τελευταίες 10ετίες.

Ρυθμιστικό Σχέδιο

Αναγνωρίζοντας τον αναπτυξιακό ρόλο της Δυτικής Αττικής στην οικονομία (όχι μόνο της περιφέρειας αλλά και ολόκληρης της χώρας) το Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθήνας-Αττικής προβλέπει:

- την οργάνωση της περιοχής ως ισχυρού αναπτυξιακού και επιχειρηματικού πόλου του δευτερογενούς τομέα, του χονδρεμπορίου και του διαμετακομιστικού εμπορίου

• την κλαδική ανάπτυξη και ανάδειξη νέων προωθητικών δραστηριοτήτων

• τον περιορισμό της επέκτασης της βιομηχανικής ανάπτυξης στον παράκτιο χώρο, με εξαίρεση τις μονάδες που αποδεδειγμένα λειτουργούν σε άμεση σχέση με τη θάλασσα

• τη χωροθέτηση νέων ζωνών χονδρεμπορίου κοντά στην Εθνική και Αττική οδό, που ήδη λειτουργούν σε περιοχές εκτός σχεδίου και σε θέσεις με καλή προσπελασιμότητα

• την ενίσχυση του πρωτογενούς τομέα, την ανάπτυξη νέων δραστηριοτήτων, στις περιοχές Μεγάρων, Ερυθρών και Οινόης με προοπτική πρωτογενούς καθετοποίησης και σύνδεση της αγροτικής παραγωγής με τις μεταποιητικές δραστηριότητες

Απαιτούμενες δράσεις

Το πλαίσιο αυτό περιλαμβάνει:

1. Την άμεση ολοκλήρωση του χωρικού σχεδιασμού και την εκπόνηση και εφαρμογή πολεοδομικών μελετών που θα ενσωματώνουν πράξεις για αντιπλημμυρική προστασία

Προς αυτή την κατεύθυνση συνεργαζόμαστε με τους Δήμους στη Δυτική Αττική για την επίσπευση της αναθεώρησης των Γενικών Πολεοδομικών τους Σχεδίων, που θα δώσουν πνοή στην περιοχή, προσεγγίζοντας ανάλογα τα ιδιαίτερα ζητήματα που αντιμετωπίζουν.

2. Την οργάνωση υφιστάμενων ζωνών παραγωγικών δραστηριοτήτων και άτυπων συγκεντρώσεων σε δυο άξονες, είτε θεσμοθετώντας τις άτυπες είτε οργανώνοντας τις νέες

Συγκεκριμένα προς αυτή την κατεύθυνση:

• προωθούμε τη θεσμοθέτηση της πολεοδομικής μελέτης οργάνωσης του ΒΙΠΑ-Καλυμπάκι σε συνεργασία με τον δήμο Ελευσίνας διασφαλίζοντας κοινωνικό και περιβαλλοντικό πρόσημο (ανάπλαση Χαλυβουργική)

• Ολοκληρώνονται (σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Βιομηχανίας) οι απαιτούμενες ενέργειες για τη θεσμική θωράκιση της οργανωμένης και συντεταγμένης ανάπτυξης του κλάδου της εφοδιαστικής στην ευρύτερη περιοχή του Ασπροπύργου

3. Την επεξεργασία σχεδίων για τη μετεγκατάσταση, ασύμβατων, υψηλής όχλησης, ρυπογόνων, χρήσεων, ιδιαίτερα από περιοχές που υπόκεινται σε καθεστώς προστασίας

4. Την προώθηση έργων στον αστικό ιστό για αναβάθμιση της ποιότητας ζωής, την προστασία της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς. Με ιδιαίτερη έμφαση σε ό,τι αφορά την ανάδειξη του πολιτιστικού και τουριστικού χαρακτήρα της Ελευσίνας ως Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 2021:

 Προωθείται μελέτη για την ανάδειξη των αρχαιολογικών μνημείων διεθνούς ακτινοβολίας, η οποία θα ολοκληρωθεί τον Απρίλιο του 2018.

 Σε στενή συνεργασία με τη δημοτική αρχή προωθούμε δράσεις για τη διάσωση, ανάδειξη και αξιοποίηση της βιομηχανικής κληρονομιάς της πόλης

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΤΟ ΔΟΜΗΜΕΝΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Ξεχωριστή διάσταση έχει ο νόμος που ψηφίσαμε για τον έλεγχο και προστασία του δομημένου περιβάλλοντος. Δημιουργεί δρακόντεια οικονομικά αντικίνητρα για την αυθαίρετη δόμηση. Παρεμβαίνει στην αντιμετώπιση των χρόνιων παθογενειών, εισάγοντας καινοτομίες και ισχυρά εισοδηματικά και κοινωνικά κριτήρια που διευκολύνουν την τακτοποίηση. Δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στο θεσμό των ελεγκτών δόμησης που θα είναι ιδιώτες μηχανικοί και θα είναι υπεύθυνοι ότι τα σχέδια θα υλοποιούνται.

Στον πυρήνα της προσέγγισής μας είναι αφενός ο πλήρης διαχωρισμός των διαδικασιών αδειοδότησης και ελέγχου, αφετέρου η σημαντική αποκέντρωση αρμοδιοτήτων και πόρων, προς την αιρετή περιφερειακή αυτοδιοίκηση.

Ο νέος μηχανισμός που δημιουργούμε, περιλαμβάνει τα Περιφερειακά και Τοπικά Παρατηρητήρια, με σημαντικές αρμοδιότητες στον έλεγχο ορθής εφαρμογής της νομοθεσίας, τον εντοπισμό και την επιβολή κυρώσεων για αυθαίρετες κατασκευές.

Για να ανταπεξέλθουν σε αυτές, μεταφέρουμε και τους απαραίτητους πόρους: το 25% από τα πρόστιμα ανέγερσης και διατήρησης των νέων αυθαιρέτων κατευθύνεται στην Περιφέρεια όπου έχουν καταγραφεί και 25% στον οικείο Δήμο. Από αυτό το ποσό μπορούν οι Δήμοι να διαθέσουν πόρους και για τη χρηματοδότηση οριοθέτησης ρεμάτων.

ΕΝΕΡΓΕΙΑ

Υπάρχουν βέβαια και οι δράσεις που αφορούν τη «μεγάλη εικόνα» και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Στο πλαίσιο των διεθνών δεσμεύσεων (Συμφωνία του Παρισιού), επανακαθορίζουμε τη σύνθεση του εθνικού ενεργειακού μείγματος

Αναλυτικότερα αναφέρω:

ΑΠΕ

Το μερίδιο των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα αυξάνεται σταθερά. Στόχος είναι το 2030 το μερίδιο συμμετοχής ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή να είναι στο 50%, από 29% που έχει ανέλθει σήμερα. Δημιουργούμε ένα σαφές και διαφανές πλαίσιο για την περεταίρω ανάπτυξή τους. Σε αυτή την κατεύθυνση προχωράμε στη θέσπιση ενός νέου Ειδικού Χωροταξικού για τις ΑΠΕ, που θα αντιμετωπίσει προβλήματα που έχουν προκύψει (π.χ. υπερσυγκέντρωση έργων ΑΠΕ στο χώρο) και θα ενισχύσει τα κίνητρα για επενδύσεις φιλικές στο περιβάλλον.

Ενεργειακές Κοινότητες

Μέσω της μεγαλύτερης συμμετοχής των τοπικών κοινωνιών, οι Ενεργειακές Κοινότητες, στοχεύουν στην προώθηση της καινοτομίας. Οπότε αποτελούν ιδανικό όχημα για την ανάπτυξη ΑΠΕ.

Για πρώτη φορά δίνεται η δυνατότητα σε πολίτες, ΟΤΑ και μικρομεσαίες τοπικές επιχειρήσεις να εμπλακούν στον ενεργειακό σχεδιασμό, μέσω της δυναμικής συμμετοχής τους σε ενεργειακά εγχειρήματα. Οι πολίτες και οι τοπικοί φορείς αποκτούν διττό ρόλο, ως καταναλωτές και ως παραγωγοί ενέργειας.

Εξοικονόμηση ενέργειας

Προωθούμε το νέο «Εξοικονομώ κατ’ Οίκον», το οποίο θα ξεκινήσει πολύ σύντομα και περιλαμβάνει σημαντικές καινοτομίες, με ιδιαίτερη μέριμνα στα μεσαία και χαμηλότερα εισοδήματα, για τη μείωση του ενεργειακού κόστους των νοικοκυριών.

Πρόθεσή μας είναι να εμβαθύνουμε με εργαλεία εξοικονόμηση ενέργειας στις μεταφορές, που θα είναι και το μέγα θέμα της επόμενης δεκαετίας.

* Σταθάκης στη Νέα Σελίδα: Η συντριπτική πλειοψηφία δεν κινδυνεύει από τους πλειστηριασμούς