Απολύτως έκθετη για την πολιτική που ακολούθησε στο ζήτημα των προσωπικών δεδομένων κατά την τηλεκπαίδευση είναι πλέον η Νίκη Κεραμέως.

Η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα όχι μόνο εντόπισε πολλές "τρύπες" στην εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας αλλά κάλεσε, μετά από εκτενή γνωμοδότηση, το Υπουργείο να συμμορφωθεί εντός τριμήνου έτσι ώστε η διαδικασία της τηλεκπαίδευσης να γίνει σύννομα, σύμφωνα δηλαδή με όσα ορίζει ο νόμος περί προσωπικών δεδομένων.

Το θέμα είχε αναδείξει με μεγάλο ρεπορτάζ το News24/7 το οποίο επιβεβαιώνεται μέχρι κεραίας μετά τη γνωμοδότηση.

Δεν συνάδει με το Ευρωπαϊκό Δίκαιο η απόφαση για την αναγραφή της διαγωγής των μαθητών στα απολυτήριά τους, σύμφωνα με την Αρχή Προστασίας Δεδομένων, κάτι που νομοθέτησε πρόσφατα το Υπουργείο Παιδείας.

Σύμφωνα με τον δικηγόρο Βασίλη Σωτηρόπουλο ο οποίος εκπροσώπησε νομικά μαθητή για τη συγκεκριμένη απόφαση η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, με την απόφαση 32/2020, υπέβαλε την διάταξη αυτή σε έλεγχο συμβατότητας προς το Ευρωπαϊκό δίκαιο, δηλαδή προς τον #GDPR και έκρινε ως εξής:

“Ο χαρακτηρισμός της διαγωγής των μαθητών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης έχει πράγματι παιδαγωγικό χαρακτήρα και αποσκοπεί στην αξιολόγηση της συμπεριφοράς των μαθητών, στην επιβράβευση της προσήκουσας συμπεριφοράς ή στον εντοπισμό ενδεχόμενων προβλημάτων και στην καλύτερη παιδαγωγική αντιμετώπισή τους στο πλαίσιο της σχολικής ζωής. Υπό τα δεδομένα αυτά, ο χαρακτηρισμός της διαγωγής ενός μαθητή και η διατήρησή της στο σχολικό αρχείο εξυπηρετούν θεμιτούς σκοπούς και δεν προσκρούουν στη νομοθεσία περί προστασίας προσωπικών δεδομένων.

Ωστόσο, οι απολυτήριοι τίτλοι και τα πιστοποιητικά σπουδών, συνιστούν έγγραφα αποδεικτικά της φοίτησης, της επίδοσης και της ολοκλήρωσης ενός σταδίου εκπαίδευσης των μαθητών. Κατά συνέπεια, η αναγραφή της διαγωγής στους τίτλους σπουδών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης δεν συνάδει με την αρχή της αναλογικότητας του άρθρου 5 του ΓΚΠΔ, καθόσον πρόσβαση στα έγγραφα αυτά χορηγείται και σε τρίτα πρόσωπα/αρχές, η δε αναγραφή της διαγωγής δεν είναι αναγκαία και ανάλογη του επιδιωκόμενου και εξυπηρετούμενου σκοπού αυτών των τίτλων, ο οποίος είναι η πιστοποίηση της φοίτησης και επίδοσης των μαθητών και της ολοκλήρωσης της εκπαίδευσής τους.

Περαιτέρω, η αναγραφή της διαγωγής στους τίτλους σπουδών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης δεν αποκλείεται να οδηγήσει σε αρνητικές αξιολογήσεις για την προσωπικότητα των μαθητών/τέως μαθητών εκ μέρους τρίτων προσώπων που θα έχουν νομίμως πρόσβαση στους τίτλους αυτούς.

Επειδή δε η διαγωγή αποτυπώνει την αξιολόγηση των αρμόδιων σχολικών οργάνων για τη συμπεριφορά του μαθητή κατά τη διάρκεια του σχολικού του βίου, η αναγραφή της διαγωγής μετά την αποφοίτηση του μαθητή στον τίτλο σπουδών του ενδέχεται να δημιουργήσει εσφαλμένες εντυπώσεις όσον αφορά τη μεταγενέστερη συμπεριφορά και προσωπικότητα του μαθητή που μπορεί να έχει αλλάξει μετά την αποφοίτησή του από το σχολείο. Υπό το πρίσμα αυτό, μετά την αποφοίτηση του μαθητή από το σχολείο η αναγραφή της διαγωγής στους τίτλους σπουδών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης καθίσταται πλέον ανεπίκαιρο δεδομένο, η διατήρηση του οποίου δεν δικαιολογείται –κατά τα προεκτεθέντα- με βάση τους επιδιωκόμενους από τους σκοπούς που επιδιώκονται με τους τίτλους σπουδών της δευτεροβάθμιαςεκπαίδευσης.

Οίκοθεν νοείται ότι εάν ο αποφοιτήσας μαθητής-υποκείμενο των δεδομένων επιθυμεί τη χορήγηση βεβαίωσης για τη διαγωγή του, μπορεί να το ζητήσει ειδικώς με αίτησή του προς τη διεύθυνση του σχολείου και η τελευταία υποχρεούται να τη χορηγήσει.”

Εν αναμονή της οριστικής πόφασης λοιπόν για την τηλεκπαίδευση, η ΑΠΔΠΧ δημοσίευσε τη γνωμοδότησή της επί 2 αντικειμένων και μόνο:

Α) τη νομιμότητα του σκοπού της τηλεκπαίδευσης και

Β) την ΕΑΠΔ που διενεργήθηκε.

Α) Επί της νομιμότητας, οι εκφράσεις που χρησιμοποιεί είναι:

1. «Η επεξεργασία που συνεπάγεται η παροχή σύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης δεν αντίκειται στη νομοθεσία για την προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα», και όχι «είναι συμβατή με τη νομοθεσία για την προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα» ούτε «είναι νόμιμη». Δεν είναι τυχαία η έκφραση που επιλέχθηκε, προφανώς για να πάρει αποστάσεις από τις απλουστεύσεις που συνήθως κάνει το Υπουργείο Παιδείας.

2. Το παραπάνω ισχύει με την προϋπόθεση ότι «ο σκοπός που εξυπηρετείται με τη συγκεκριμένη επεξεργασία είναι νόμιμος». Ούτε αυτή η έκφραση είναι τυχαία. Στο κείμενο της γνωμοδότησης εξηγούνται πολλές περιπτώσεις όπου η επεξεργασία είναι παράνομη ή «στον αέρα», κυρίως από πλευράς Cisco αλλά, στα πλαίσια της σύμβασης που υπέγραψε με το Υπ. Παιδείας, και του Υπουργείου.

3. Επίσης η νομιμότητα σχετίζεται με το χρόνο έκδοσης της Υπουργικής Απόφασης. Επίσης αυτό δεν είναι τυχαίο, καθώς εννοεί ευθέως ότι η εξ αποστάσεως εκπαίδευση του διαστήματος προ της έκδοσης της Υπουργικής Απόφασης στις 12/5, είναι παράνομη.

Β) Επί της ΕΑΠΔ, ουσιαστικά αποδέχεται την κριτική και τους ισχυρισμούς ΟΙΕΛΕ και ΔΟΕ, ενώ τους επεκτείνει σε θέματα που αφορούν τη σύμβαση μεταξύ Cisco και Υπουργείου Παιδείας, την οποία οι Ομοσπονδίες δε διέθεταν και δε διαθέτουν ακόμη, παρά τις περί του αντιθέτου διαβεβαιώσεις της Υπουργού.

Η ΑΠΔΠΧ διαπιστώνει ότι:

1. Δεν είναι βέβαιο πότε συντάχθηκε η ΕΑΠΔ, καθώς δεν υπάρχουν στοιχεία για αυτό (διαβιβαστικά, emails, κλπ). Επομένως δεν είναι βέβαιο ότι υπήρχε ΕΑΠΔ στις 15/5, όπως ισχυρίζεται το Υπουργείο.

2. Ακόμη και αν υπήρχε τότε, συντάχθηκε σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, αφήνοντας υπονοούμενα για την ποιότητά της, την οποία σχολιάζει αμέσως μετά.

3. Κακώς η ΕΑΠΔ υπογράφεται από την DPO του Υπουργείου. Δεν είναι δουλειά της.

4. Δεν αναφέρεται από ποιους ειδικούς όντως συντάχθηκε η ΕΑΠΔ, όπως απαιτεί ο GDPR.

5. Δεν έχει επιστημονική τεκμηρίωση η ΕΑΠΔ αλλά μόνο αυθαίρετους και υποκειμενικούς ισχυρισμούς.

6. Δεν έλαβε υπόψη της τη διάκριση μεταξύ α) σύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και β) live streaming από την αίθουσα. Είναι δυο διαφορετικά πράγματα.

7. Δεν έγινε διαβούλευση όχι μόνο με γονείς, εκπαιδευτικούς, μαθητές κλπ αλλά και με Ακαδημαϊκά Ιδρύματα ή Δημόσιους Φορείς εκπαιδευτικής πολιτικής για τα θέματα αυτά. Δεν έγινε τότε, δεν έγινε και εκ των υστέρων.

8. Με τον τρόπο που έγινε η ΕΑΠΔ τέθηκαν σε κίνδυνο δικαιώματα και ελευθερίες των υποκειμένων, μαθητών και εκπαιδευτικών.

9. Απέκρυψε ολόκληρες κατηγορίες προσωπικών δεδομένων και μεταδεδομένων που, σύμφωνα και με τη σύμβαση Cisco – Υπουργείου Παιδείας, η Cisco διατηρεί και για 7 χρόνια μετά και αξιοποιεί για εμπορικούς της σκοπούς!

10. Δεν πληροί τα κριτήρια πληροφόρησης και διαφάνειας το Υπουργείο, καθώς ούτε ουσιαστική ενημέρωση έκανε στα υποκείμενα, ούτε κώδικες εξέδωσε, όπως δεσμευόταν ότι θα κάνει.

11. Αυθαίρετα, τέλος, το Υπουργείο, μετά από όλα τα παραπάνω, συσκέφθηκε με τον εαυτό του και αποφάσισε ότι έχουν παρθεί τα κατάλληλα μέτρα και δεν τίθεται άλλο θέμα…

12. Τέλος, δίνει προθεσμία τριών μηνών διόρθωσης των παραπάνω.

Με τη Γνωμοδότησή της αυτή, η ΑΠΔΠΧ αποφεύγει να τινάξει στον αέρα όλο το εγχείρημα της τηλεκπαίδευσης, καθώς αυτό μπορεί να γίνει συμβατά με τον GDPR. Για το λόγο αυτό δεν απαγορεύει την εξ αποστάσεως εκπαίδευση, όμως επισημαίνει ότι πρέπει να γίνεται με τρόπο συμβατό με τον GDPR.

Όμως, τεκμηριώνει ότι όλοι οι χειρισμοί που έγιναν από το Υπουργείο πριν, κατά τη διάρκεια αλλά και μετά την επίμαχη περίοδο από το Υπουργείο Παιδείας είναι λανθασμένοι, αντικανονικοί και ψευδεπίγραφοι.

Επίσης, το Υπουργείο επέδειξε αδιαφορία και ασυνέπεια όλη την περίοδο από το κλείσιμο των σχολείων και μέχρι σήμερα. Δεν έκανε τίποτα που να διασφαλίσει τη βελτίωση της κατάστασης.

Η Γνωμοδότηση επιβεβαιώνει τους φόβους και τις αντιρρήσεις των Ομοσπονδιών που προσέφυγαν, αποδεικνύοντας ότι οι διαβεβαιώσεις της Υπουργού περί νομιμότητας, κανονικότητας, προστασίας δεδομένων κλπ ήταν μόνο λόγια του αέρα.

Αναμένουμε την έκδοση της Απόφασης της Αρχής, ώστε να δούμε τι μέτρα (διοικητικά, οικονομικά και άλλα) θα επιβάλει στο Υπουργείο. Υπενθυμίζουμε ότι οι προσφυγές των Ομοσπονδιών δεν αφορούσαν μόνο τη νομιμότητα του σκοπού της τηλεκπαίδευσης και την ΕΑΠΔ, αλλά και δεκάδες ακόμη θέματα – προβλήματα στη συμμόρφωση του Υπουργείου με τον GDPR, τα οποία αναμένεται να λάβει υπόψη της η Αρχή στην τελική της απόφαση.

Πηγή: News 24/7