«Στόχος του νομοσχεδίου είναι τουλάχιστον τα μισά απορρίμματα να μην εξέρχονται από έναν δήμο με τη μορφή του σύμμεικτου άχρηστου υλικού, αλλά να κερδίζονται ως πόρος, είτε είναι λίπασμα, είτε είναι πρώτη ύλη, που μπορεί να ξαναπουληθεί» τόνισε ο αναπλ. υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σωκράτης Φάμελλος κατά τη διάρκεια της ομιλίας του για το πρόγραμμα “Κλεισθένης Ι”.

Ξεκινώντας την ομιλία του εχθές στη Διαρκή Επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης της Βουλής ο κ. Φάμελλος σημείωσε ότι το νομοσχέδιο “Κλεισθένης Ι” και η απλή αναλογική αποτελούν μια μεγάλη ριζοσπαστική και προοδευτική πολιτική τομή που αφορά τη δημοκρατία στις τοπικές κοινωνίες. Η συζήτηση για την απλή αναλογική στην Αυτοδιοίκηση είναι μια ιστορική στιγμή για την Ελλάδα. Είναι η απάντηση στο αν θέλουμε ή όχι δημοκρατία στη λειτουργία της Αυτοδιοίκησης και δημοκρατία σημαίνει ότι η ψήφος όλων των πολιτών έχει την ίδια αξία: “Δεν θέλουμε ένα κλειστό κλαμπ εξουσίας. Θέλουμε να κατοχυρώσουμε τη δημοκρατική πρόσβαση του πολίτη για την ικανοποίηση των αναγκών του σε τοπικό επίπεδο, για το παιδί του, για το περιβάλλον του, για την ύδρευσή του. Θέλουμε ο πολίτης να μπορεί να συμμετέχει ισότιμα. Η αξιωματική αντιπολίτευση δεν το θέλει. Θέλει όπως έκανε πάντα να τακτοποιήσει τους δικούς της, χωρίς να την ενδιαφέρει καθόλου η αυτοδιοίκηση επί της ουσίας. Δεν την ενδιαφέρουν οι τοπικές υποθέσεις και η συμμετοχή των πολιτών. Την ενδιαφέρει η αναπαραγωγή του καθεστωτισμού στην Τοπική Αυτοδιοίκηση”, υπογράμμισε ο Σωκράτης Φάμελλος.

Το ζήτημα της διαχείρισης των αποβλήτων αποτελεί επίσης ένα σημαντικό κεφάλαιο του νομοσχεδίου, σημείωσε ο αναπλ. υπουργός, και στηρίζει την πολύ μεγάλη αλλαγή που έγινε στη χώρα μας το 2015, όταν αποφασίστηκε ότι η Ελλάδα θα λειτουργήσει με βάση την ευρωπαϊκή στρατηγική διαχείρισης αποβλήτων, οπότε και έγιναν τρεις μεγάλες αλλαγές.

Πρώτον, τουλάχιστον 50% διαλογή στην πηγή, προκειμένου να μειωθούν τα κόστη μεταφοράς, τα κόστη επενδύσεων, τα κόστη λειτουργίας των επιχειρήσεων. Μια βασική αρχή που δεν υπήρχε μέχρι τότε στη χώρα μας.

Δεύτερον, έπαψε να αποτελεί μονόδρομο για τη χώρα η επιλογή των ΣΔΙΤ, με εξορθολογισμό τους ως προς το κόστος και τη δυναμικότητα, ώστε να μη βγάζουν λίγοι επιχειρηματίες κέρδη από λίγα τακτοποιημένα συμβόλαια σε όλη τη χώρα.

Τρίτον, η ίδια η κοινωνία πρέπει να ασχοληθεί με τον πλούτο που είναι τα απορρίμματά της και τα στερεά απόβλητα γενικότερα και να αποτελέσει παρελθόν η λογική «το αναθέτω σε έναν ιδιώτη και ησυχάζω, ασχέτως αν μου κοστίζει πάρα πολύ»: “Και τα τρία αυτά λάθη υπήρχαν στον προηγούμενο τρόπο διαχείρισης των απορριμμάτων. Τώρα βάζουμε στη λογική μας την κυκλική οικονομία, τη δημιουργία πόρων, υλικών, αλλά και θέσεων εργασίας για το περιβάλλον και, βέβαια, τη μείωση του κόστους. Στόχος μας είναι μια κοινωνία με μηδενικά απόβλητα. Για να γίνει αυτό, χρειαζόμαστε ισχυρούς Δήμους για να ασκούν αυτές τις λειτουργίες και τις αρμοδιότητες, διότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση το 2015 δεν είχε αρμοδιότητα ούτε καν για την κομποστοποίηση και τη μεταφόρτωση ή τα πράσινα σημεία. Επιπλέον, δεν είχαμε στην Αυτοδιοίκηση σχήματα που θα μπορούσαν να διαχειριστούν τα οικονομικά ζητήματα, τη συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα, τους κατασκευαστές και λειτουργούς των μονάδων ή την τιμολογιακή πολιτική. Είχαμε μια ενιαία τιμολογιακή πολιτική μόνο για την ταφή. Όλα θάβονταν και είχαν μια τιμή, σε όλους τους φορείς, σε όλη την Ελλάδα. Αυτά ερχόμαστε να αλλάξουμε εδώ, αλλάζοντας αρμοδιότητες και των Δήμων και των φορέων διαχείρισης των αποβλήτων”, υπογράμμισε ο Σωκράτης Φάμελλος.

Σύμφωνα με τον αναπλ. υπουργό, ο στόχος είναι να μειωθεί η παραγωγή απορριμμάτων ανά πολίτη, να ανακτώνται τα υλικά και να εξαντλείται η δυνατότητα μείωσης του κόστους μέσα στα όρια ενός δήμου. Στην πράξη, δηλαδή, τουλάχιστον τα μισά απορρίμματα να μην εξέρχονται από έναν δήμο με τη μορφή του σύμμεικτου άχρηστου υλικού, αλλά να κερδίζονται ως πόρος, είτε είναι λίπασμα, είτε είναι πρώτη ύλη, που μπορεί να ξαναπουληθεί. Το Υπουργείο Εσωτερικών έχει ήδη νομοθετήσει τη δυνατότητα πώλησης από τους δήμους υλικών, κάτι που δεν ήταν θεσμοθετημένο μέχρι τώρα.

Στη συνέχεια υπενθύμισε ότι αυτή η κυβέρνηση παρέλαβε τη χώρα με 300 ΧΑΔΑ, με πρόστιμα ύψους 50 εκατ. ευρώ και με ταφή στο 85%. Σήμερα η ταφή είναι ήδη στο 80% και οι ΧΑΔΑ έχουν μειωθεί στους 50, ενώ έχει ήδη προκηρυχθεί μέτρο του Υπουργείου Εσωτερικών, ώστε μέχρι τέλος του χρόνου όλοι οι ΧΑΔΑ να είναι ενταγμένοι και να μην υπάρχει ούτε ένας χώρος ανεξέλεγκτης απόθεσης απορριμμάτων: “Αυτό είναι Ευρώπη, αυτό είναι η οικολογία, αυτό είναι Αριστερά και πρόοδος. Αυτή είναι, ουσιαστικά, η δική μας πρόταση. Ταυτόχρονα, με τις ρυθμίσεις που εισάγουμε οι Δήμοι θα έχουν την ευθύνη της εκπόνησης και εφαρμογής των τοπικών διαχειριστικών σχεδίων, ενώ ισχυροποιούνται και οι Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟΔΣΑ), ώστε να μπορέσουν να προχωρήσουν στην επεξεργασία των απορριμμάτων και να εφαρμόσουν την κυκλική οικονομία. Είναι επιτακτική η ανάγκη αυτή. Δεν μπορεί να είμαστε με την Ελλάδα των προστίμων πλέον. Έχουμε αλλάξει σελίδα”, τόνισε ο Σωκράτης Φάμελλος.

Στη συνέχεια ο αναπλ. υπουργός αναφέρθηκε επιγραμματικά στις βασικές ρυθμίσεις που περιλαμβάνονται στο νομοσχέδιο και αφορούν τους ΦΟΔΣΑ οι οποίες είναι:

• Ενισχυμένοι φορείς σε όλη τη χώρα και μέχρι τρεις ΦοΣΔΑ ανά Περιφέρεια, με βάση τις αποφάσεις των ΟΤΑ, με απόλυτο σεβασμό στην αυτονομία της Αυτοδιοίκησης.
• Ολοκλήρωση σε επίπεδο ΦΟΔΣΑ της διαχείρισης αποβλήτων, άρα πλήρης διαχείριση, χωρίς εισροές και εκροές αποβλήτων και απορριμμάτων και μεγάλο κόστος μεταφοράς.
• Ειδική ρύθμιση για τη νησιωτικότητα.
• Θέσπιση και αποσαφήνιση των αρμοδιοτήτων των ΟΤΑ και των ΦΟΔΣΑ.
• Δυνατότητα κατασκευής από τους ΟΤΑ μονάδων επεξεργασίας βιοαποβλήτων, «πράσινων» σημείων και σταθμών μεταφόρτωσης, ώστε να έχουν θεσμική αρμοδιότητα στο τοπικό σχέδιο την οποία δεν είχαν μέχρι τώρα.
• Ύπαρξη τιμολογιακής πολιτικής, ώστε το τοπικό σχέδιο να ελέγχεται ως προς το αποτέλεσμά του.
• Κατάργηση της δυνατότητας υποκατάστασης των ΦοΣΔΑ από την Περιφέρεια.
• Ευελιξία όσον αφορά τη δυνατότητα να διαλέγει η Τοπική Αυτοδιοίκηση νομική μορφή (ΝΠΔΔ ή ΑΕ). Ένα αίτημα της Αυτοδιοίκησης το οποίο έγινε αποδεκτό και ενσωματώθηκε.
• Τα Δημοτικά Συμβούλια παίρνουν πλέον τις αποφάσεις για το τεχνικό πρόγραμμα και την τιμολογιακή πολιτική, κάτι που δεν γινόταν μέχρι τώρα.
• Αντισταθμιστικό όφελος για τους δήμους που φιλοξενούν μονάδες απορριμμάτων.
• Δημοκρατική και διάφανη λειτουργία των ΦοΣΔΑ, είτε είναι Α.Ε. είτε ΝΠΔΔ.
• Κυρώσεις για τους αυτοδιοικητικούς που υποτιμούν τις ευρωπαϊκές περιβαλλοντικές υποχρεώσεις και ευθύνονται για περιβαλλοντικά πρόστιμα.

“Δεν μπορεί να πληρώνει η κοινωνία μας και ο προϋπολογισμός των ΟΤΑ πρόστιμα για ΧΑΔΑ και η Αυτοδιοίκηση να μην παίρνει πρωτοβουλίες γι’ αυτό. Το καλύψαμε μέχρι τώρα για αρκετό καιρό σαν χώρα, αλλά πλέον πρέπει να υπάρχει ευθύνη και των αιρετών”, υπογράμμισε ο Σωκράτης Φάμελλος κλείνοντας την τοποθέτησή του.