Το Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ εγκαινιάζει την εκδοτική σειρά Βασικές Έννοιες δημοσιεύοντας, σε ψηφιακή αρχικά μορφή, το βιβλίο του Νίκου Παρασκευόπουλου Δημοκρατία. Η δημοκρατία και η δικαιοσύνη της.
Σε μια συγκυρία που επικαθορίζεται, σε παγκόσμιο επίπεδο, από μια εν εξελίξει πανδημική κρίση, το ΕΝΑ αφιερώνει το πρώτο από μια σειρά εγχειριδίων, στο πλαίσιο ενός καινούριου εκδοτικού εγχειρήματος, στην έννοια της δημοκρατίας. Καθώς η επείγουσα ανάγκη ελέγχου της διασποράς της νόσου του νέου κορονοϊού διαμορφώνει πρωτόγνωρα δεδομένα όχι μόνο για την καθημερινότητα των πολιτών και τη δημόσια υγεία αλλά και για τους τρόπους και τους όρους άσκησης της πολιτικής και της εξουσίας, επερωτώνται το ίδιο το περιεχόμενο αλλά και τα όρια της δημοκρατίας.
Τα περιοριστικά μέτρα που λαμβάνονται για τη διαχείριση της υγειονομικής κρίσης χαρακτηρίζονται από πολλούς πρωτοφανή για καιρό ειρήνης: Δημοκρατικές ελευθερίες και –συχνά συνταγματικά κατοχυρωμένα– ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα –οσοδήποτε δικαιολογημένα– αναντίρρητα περιστέλλονται. Η δημοκρατική αντιπαράθεση, σε μεγάλο βαθμό, αναστέλλεται και το πεδίο του δημοκρατικού πολιτικού ανταγωνισμού εξ αντικειμένου συρρικνώνεται. Η δημοκρατική νομιμοποίηση των απαγορεύσεων και των περιορισμών που επιβάλλονται παραμένει, ως εκ τούτου, ελλειμματική – εάν δεν τίθεται υπό σοβαρή αμφισβήτηση. Παράλληλα, πυκνώνουν οι φωνές που υποστηρίζουν ότι είναι ορατό το ενδεχόμενο παγίωσης και κανονικοποίησης οιονεί αυταρχικών πρακτικών, καθώς η διασφάλιση της προστασίας της δημόσιας ασφάλειας και υγείας ιεραρχείται ως εκ των πραγμάτων υπέρτερη εκείνης της ακώλυτης απόλαυσης θεμελιωδών ελευθεριών. Η παρατηρούμενη τάση προς την εθνική αναδίπλωση απειλεί, τέλος, κατά πολλούς, να ισχυροποιήσει αντιδημοκρατικά αντανακλαστικά, όταν η τελευταία προβάλλει ως η μόνη λύση απέναντι στα ανοιχτά σύνορα και τους (υγειονομικούς) κινδύνους που αυτά εγκυμονούν.
Παρότι γραμμένο πριν από την καινοφανή αυτή συνθήκη, που δοκιμάζει τις αντοχές κάθε δημοκρατικής κοινωνίας, το βιβλίο του καθηγητή και πρώην υπουργού Νίκου Παρασκευόπουλου, προσφέρει απαντήσεις σε ερωτήματα που τίθενται πιεστικά και ξαναγίνονται επίκαιρα στη δεδομένη συγκυρία:
Πώς μπορεί, σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον, να περιφρουρηθεί η δημοκρατία έναντι προκλήσεων και απειλών που συνυφαίνονται άμεσα με την ίδια τη διεθνοποιημένη κοινωνία; Πώς συναρθρώνονται οι εγγυήσεις του κράτους δικαίου με το αίτημα της ασφάλειας των πολιτών σε μια δημοκρατικά θεσμισμένη πολιτεία; Μέχρι ποιου σημείου μπορεί να εκτείνεται ο έλεγχος που η τελευταία επιτρέπεται να ασκεί στον ελεύθερο αυτοπροσδιορισμό και την αυτοδιάθεση των μελών της; Ποια είναι τα βασικά γνωρίσματα της δημοκρατίας που τη διαφοροποιούν ουσιωδώς από αυταρχικά πολιτεύματα και συστήματα; Πόσο κρίσιμες μπορεί να είναι, ιδίως σε στιγμές κρίσης, η κοινωνική και η ψυχολογική διάσταση της δημοκρατίας;
*************
Στόχος της εκδοτικής σειράς Βασικές Έννοιες του ΕΝΑ είναι να προσφέρει ολοκληρωμένη εγκύκλια κατανόηση και μια επιστημονικά έγκυρη και εμπεριστατωμένη θεώρηση βασικών εννοιών της πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής θεωρίας, εκκινώντας από μια καταστατικά προοδευτική αφετηρία. Τα εγχειρίδια της σειράς απευθύνονται τόσο σε όσους και όσες έρχονται για πρώτη ίσως φορά σε επαφή με τις αντίστοιχες έννοιες όσο όμως και σε αυτούς ή αυτές που επιθυμούν να εμβαθύνουν στην κατανόησή τους. Ενσωματώνοντας κλασικές και σύγχρονες προσεγγίσεις, με κριτική ματιά και σε άμεση σύνδεση με τη συγχρονία, επιχειρούν να διευρύνουν και να εμπλουτίσουν την προοδευτική θεωρητική και πρακτική σκευή, καθώς τη θεωρητική πλαισίωση συμπληρώνει η επισκόπηση εφαρμοσμένων παραδειγμάτων και πρακτικών με βάση τη διεθνή εμπειρία και βιβλιογραφία.
Την πρώτη αυτή μονογραφία για τη δημοκρατία από έναν καταξιωμένο ακαδημαϊκό δάσκαλο και πολυγραφότατο θεωρητικό θα ακολουθήσουν άλλες, γραμμένες στην πλειοψηφία τους από νέους επιστήμονες και ερευνητές.
********************
Λόγω της έκτακτης συνθήκης εντός της οποίας λαμβάνει χώρα η έναρξη του νέου εκδοτικού του εγχειρήματος, το ΕΝΑ, με τη σύμφωνη γνώμη και την αρωγή του συγγραφέα, παίρνει την πρωτοβουλία να διαθέσει καταρχήν ελεύθερα και δωρεάν, σε ψηφιακή μορφή, το πρώτο βιβλίο με τίτλο Δημοκρατία. Η δημοκρατία και η δικαιοσύνη της της σειράς Βασικές Έννοιες. Μπορείτε να το ξεφυλλίσετε εδώ.
Στο αμέσως προσεχές διάστημα θα ακολουθήσει η έντυπη έκδοσή του. Στην ίδια σειρά θα κυκλοφορήσουν στη συνέχεια και οι τίτλοι: Ελευθερία & Αυτονομία, Εξωτερική Πολιτική, Κοινά (Commons), Νησιωτικότητα, Πολιτικό Κόμμα, Φιλελευθερισμός.
Την επιστημονική επιμέλεια της σειράς έχει ο συντονιστής του Κύκλου Πολιτικής Ανάλυσης του ΕΝΑ Κώστας Ελευθερίου.
