«Παράθυρο» στην Ανατολή! Έκφραση Κινέζου διεθνολόγου κατά τη διάρκεια του «Ανατολικού Οικονομικού Φόρουμ», που αφορά τη Ρωσία! Είτε, όπως λέει και ο στίχος του γνωστού ελληνικού τραγουδιού: Σε πήρε κάποτε η Δύση σε ξαναφέρνει η Ανατολή! Τα πολύ ενδιαφέροντα για όλους συμπεράσματα ενός Συνεδρίου, με συμμετοχή 70 (!) χωρών, που σνομπάρουν τα ΜΜΕ της Δύσης...

 Του Δημήτρη Λιάτσου*

Πέρα και έξω από τα στενά, μίζερα πλαίσια πολιτικών νάνων στις Βρυξέλλες και άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, που συνεχίζουν το τροπάριο των κυρώσεων προς «τιμωρία και συμμόρφωση» της Ρωσίας, στο Βλαδιβοστόκ, στη ρωσική Άπω Ανατολή, όπου ολοκλήρωσε τις εργασίες του το Ανατολικό Οικονομικό Φόρουμ, ακούστηκαν ενδιαφέροντα και σημαντικά ζητήματα.

Πολλά εξ αυτών αφορούν άμεσα και τη Δύση

• Κατ´ αρχήν, η ταυτότητα του Φόρουμ: Συμμετείχαν πάνω από 5.000 επιχειρηματικά, πολιτικά, κυβερνητικά στελέχη από 70 χώρες του κόσμου!
• Επί της ουσίας: Υπογράφτηκαν εμπορικές συμφωνίες κοντά στα 3,3 τρισεκατομμύρια ρούβλια! (ήτοι, 22 δισ ευρώ περίπου, με βάση τη σημερινή ισοτιμία).
• Κεντρική θέση και ταυτόχρονα σημαντική για την παγκόσμια αεροναυπηγική, η συμφωνία της Ένωσης Αεροναυπηγών Ρωσίας μόνο με την ΑΕΡΟΦΛΟΤ για την κατασκευή και προμήθεια 339 επιβατικών αεροσκαφών μέχρι το 2030! Η Ρωσία στέλνει ηχηρό μήνυμα σε όλο τον κόσμο ότι επιστρέφει με φιλοδοξία στον τομέα της μαζικής-εμπορικής αεροναυπηγικής από όπου την είχαν εκπαραθυρώσει πριν από 30 χρόνια… Οι άλλες αεροπορικές εταιρίες της Ρωσίας ακολουθούν με ανάλογες συμφωνίες μικρότερου βεληνεκούς. Μια ντουζίνα χωρών κυρίως από την Ασία, μελετούν σοβαρά την προμήθεια ρωσικών αεροσκαφών για τις ανάγκες τους. 
• "Τώρα, εδώ, στην Ανατολή, λύνονται παγκόσμια προβλήματα, οι χώρες της περιοχής συνεχίζουν να αναπτύσσονται χωρίς να συμμετέχουν σε κυρωτικά παιγνίδια της συλλογικής Δύσης". Η φράση αυτή του Ρώσου προέδρου Πούτιν, από μόνη της μπορεί να θεωρηθεί ως σχήμα λόγου. Αποκτά, ωστόσο, ιδιαίτερη σημάδια η ολοκλήρωση της σκέψης του. "Τα κυρωτικά παιγνίδια οδήγησαν τους εμπνευστές τους σε αδιέξοδο, από το οποίο επιχειρούν τώρα να βρουν τρόπο να βγουν".

Από τη Μόσχα, το Πεκίνο και το Βλαδιβοστόκ… χαμογελάνε όταν ακούνε την ιδέα της Ούρσουλας Φον Ντερ Λάιεν, να επιβληθούν περιορισμοί στην τιμή των ρωσικών ενεργειακών πόρων.

Με άνεση που…σφάζει με το βαμβάκι, ο Πούτιν ξεκαθάρισε: "Η Δύση δεν είναι σήμερα σε θέση να μας υπαγορεύσει οτιδήποτε"! Ας αναλογιστούν, λοιπόν…

Το πνεύμα αυτό που επικράτησε στο Φόρουμ του Βλαδιβοστόκ «έπιασε» και ο κινέζος αναλυτής διεθνών θεμάτων, Βαν Τσινσούνα, εκτιμώντας ότι η Ρωσία άνοιξε διάπλατα το «παράθυρο στην Ανατολή». Η εμβάθυνση των σχέσεων, γράφει, με Κίνα, Ινδίες και σειρά χωρών της Ασίας και Άπω Ανατολής, ενδυναμώνει τη διαπραγματευτική θέση της Μόσχας με τη Δύση. Όσο και αν φαντάζει σήμερα ανέφικτη μια τέτοια προσέγγιση, ωστόσο στο ορατό μέλλον είναι απόλυτα εφικτή…

Η Ευρασιατική Ένωση, μοχλός υπέρβασης του αδιεξόδου των αλόγιστων κυρώσεων;

Παρά τη άτεγκτη φρασεολογία Πούτιν προς τους δυτικούς, ωστόσο, αναλυτές στη Μόσχα διαβλέπουν δυνατότητες διεξόδου από το αδιέξοδο. Το ερώτημα είναι αν μπορούν να το «δουν» και στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. 

Πως μπορεί, λοιπόν, να ξεπεραστεί η παγκόσμια οικονομική, ενεργειακή, επισιτιστική κρίση που οδηγεί σε σοβαρές εντάσεις στις ευρωπαϊκές χώρες; Τέτοιος μηχανισμός, εκτιμούν οι αναλυτές, μπορεί να αποδειχτεί η ευρεία συνεργασία της Ε.Ε με την Ευρασιατική Ένωση! 

Όταν η Ελλάδα, πρώτη χώρα-μέλος της Ε.Ε δια του ΑΝΥΠΕΞ, Γ. Κατρούγκαλου, υπέγραφε στη Μόσχα το καλοκαίρι του 2017 τη συμφωνία συνεργασίας με την Ευρασιατική Ένωση (Ε.Α.Ε), οι Βρυξέλλες και η… Μέρκελ «τράβηξαν» το αυτί της Αθήνας. Και όμως, η οικονομική-εμπορική συνεργασία ανάμεσα σε Ε.Ε και Ε.Α.Ε, συνεχώς μεγαλώνει. Το 2021 ανήλθε στα 65,5 δις δολάρια, δηλαδή, κατά 32,4% περισσότερο σε σύγκριση με το 2020! 

Κίνα, Ινδία, Ιράν εργάζονται δραστήρια για τη διεύρυνση του εμπορίου τους με την Ε.Α.Ε. Αλλά και σειρά χωρών της Ν.Α. Ασίας και της Λατινικής Αμερικής αναζητούν τρόπους συνεργασίας. 

Η Ε.Ε είναι έξω από αυτές τις διαδικασίες και προς το παρόν… χάνει. Ειδικοί σε θέματα Ευρασίας εκτιμούν ότι η Ε.Ε που ακολουθώντας τις επιταγές της Ουάσιγκτον έχει επιφέρει τεράστιες απώλειες στην ευρωπαϊκή οικονομία, θα μπορούσε να βγει από το φαύλο κύκλο που δημιούργησε, διευρύνοντας άμεσα και εντυπωσιακά τη συνεργασία με την Ε.Α.Ε ως ένα τρόπο «νομικής» αποφυγής των κυρωτικών μηχανισμών! 

Μια επίκαιρη συμφωνία συνεργασίας Ε.Ε - Ε.Α.Ε θα επέτρεπε άμεσα την αύξηση των εξαγωγών ως και 50%!

Μια τέτοια εξέλιξη θα δημιουργούσε ένα ευρασιατικό τόξο σταθερότητας, το οποίο θα ήταν ικανό να συγκρατήσει, από τη μια τον κινεζικό εμπορικό και όχι μόνο, επεκτατισμό, από την άλλη, να εξασφαλίσει μια σχετικά ανεξάρτητη, από τις ΗΠΑ, πολιτική της Ε.Ε.

Κεντρική Ασία και Υπερκαυκασία αφυπνίζονται

Εκτός των άλλων και σε οικονομικό επίπεδο οι πολιτικές και οικονομικές ελίτ των χωρών της Κεντρικής Ασίας και Υπερκαυκασίας (Αρμενία), που συμμετέχουν στην Ε.Α.Ε, κατανοούν πλέον τις ακόλουθες πολύ ενδιάρουσες παραμέτρους:

1ον) ΗΠΑ και Ε.Ε ήδη έχουν σημαντικές απώλειες από το χορό των αμέτρητων κυρώσεων κατά της Ρωσίας. Έτσι, δεν έχουν πλέον δυνατότητες μιας μακροπρόθεσμης οικονομικής ενίσχυσης των χωρών αυτών. Άλλωστε, οι πρώτες μετασοβιετικές διακηρύξεις και επί μέρους οικονομικές κινήσεις εντυπωσιασμού από ΗΠΑ κυρίως και Ε.Ε δευτερευόντως, όχι μόνο ατόνισαν αλλά… ξεχάστηκαν! 

2ον) Με την ανατολίτικη νοοτροπία που τους διακρίνει, οι κεντροασιατικοί ηγέτες, φύλαρχοι, τοπικοί… σεΐχηδες κλπ, παρατηρούν ότι πλούτη, κεφάλαια και ακίνητα, που θα μπορούσαν να βγάλουν στη Δύση, είναι πιθανό σε μια νύκτα να… παγώσουν, να κατασχεθούν… Οι κατασχέσεις ακινήτων, σκαφών πολυτελείας Ρώσων ολιγαρχών, αλλά και το πάγωμα καταθέσεων κρατικών κεφαλαίων της Βενεζουέλας, του Αφγανιστάν, της Συρίας, της Ρωσίας, της Λευκορωσίας κ.α. έχουν χαραχθεί βαθιά στα μυαλά των ελίτ της Κεντρικής Ασίας. 

3ον) Αλλά και η Τουρκία, η οποία μέχρι πρόσφατα διαλαλούσε σχέδια περί συνένωσης του λεγόμενου «τουρκικού κόσμου» στη βάση του σχεδίου υλοποίησης του «Μεγάλου Τουράν», βολοδέρνει σήμερα μεταξύ της ραγδαίας υποτίμησης του νομίσματος της και των επερχόμενων εκλογών που δημιουργούν ένα εκρηκτικό τοπίο. 

Για τη Ρωσία είναι καθαρό ότι στρατηγικός της στόχος είναι η διατήρηση της σταθερότητας και ασφαλείας στις χώρες που την περιβάλλουν.  Άλλωστε, 30 χρόνια μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, η ίδια η ζωή βάζει πολλά πράγματα στη θέση τους. Από τις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες της Κεντρικής Ασίας και του Καυκάσου, εκατομμύρια πολιτών των χωρών αυτών εργάζονται στη Ρωσία. Κάθε χρόνο αρκετά δις, ποσά που κερδίζουν στη Ρωσία, στέλνονται πίσω στις οικογένειες τους. Με βάση αυτά τα κεφάλαια συντάσσεται, σε μεγάλο βαθμό, και ο ετήσιος προϋπολογισμός των χωρών αυτών. 

Η διαμόρφωση και εμβάθυνση των σχέσεων της Ε.Α.Ε φαίνεται ότι μπορεί να αποτελέσει και «γέφυρα» διεξόδου για την Ε.Ε , στο αδιέξοδο που η ίδια έχει δημιουργήσει, με τις αλόγιστες κυρωτικές της αποφάσεις…

*Δημήτρης Λιάτσος, Διεθνολόγος, Διδάκτωρ φιλοσοφίας