Παρασκευή, 29 Μαρτίου 2024

Ο αποικισμός και η λοίμωξη του γαστρικού βλεννογόνου από το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού αποτελεί την κύρια αιτία ανάπτυξης χρόνιας γαστρίτιδας, γαστρικού έλκους, MALT λεμφώματος και γαστρικού καρκίνου.

Του Ν. Βιάζη*

Για το λόγο αυτό οι Γαστρεντερολογικές Εταιρείες ανά τον κόσμο – και ανάμεσα τους και η Ελληνική Γαστρεντερολογική Εταιρεία – προτείνουν, στις περιπτώσεις αυτές, την εκρίζωση του ελικοβακτηριδίου, με τη χορήγηση ενός αναστολέα αντλίας πρωτονίων και τριών αντιβιοτικών δύο φορές την ημέρα, για 10 ή 14 ημέρες [2]. Όμως τόσο η ανάπτυξη αντοχής στα αντιβιοτικά, όσο και η εμφάνιση ανεπιθύμητων ενεργειών που σχετίζονται με τη λήψη τους οδηγούν σε μειωμένη συμμόρφωση στη θεραπεία και έχουν συσχετιστεί με αποτυχία της θεραπείας εκρίζωσης.

Μελέτες στη διεθνή βιβλιογραφία έχουν αναδείξει την πιθανή ευεργετική επίδραση των προβιοτικών στους ασθενείς που λαμβάνουν θεραπεία εκρίζωσης για το ελικοβακτηρίδιο. Πιο συγκεκριμένα, μια μετα-ανάλυση, η οποία και συμπεριέλαβε 40 μελέτες με 894 ασθενείς κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η προσθήκη προβιοτικών, σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο, αυξάνει το ποσοστό εκρίζωσης (p<0.001) και μειώνει την πιθανότητα εμφάνισης παρενεργειών (p<0.001) [3].  Όμως οι περισσότερες μελέτες στην ανάλυση αυτή προέρχονταν από την Ασία, ενώ δεδομένα για το θέμα αυτό σε Έλληνες ασθενείς δεν υπήρχαν.

Για το σκοπό αυτό σχεδιάσαμε και πραγματοποιήσαμε μια προοπτική, τυχαιοποιημένη, ελεγχόμενη με placebo μελέτη [4] προκειμένου να εκτιμήσουμε την επίδραση της συγχορήγησης προβιοτικών με το κλασικό σχήμα εκρίζωσης του ελικοβακτηριδίου του πυλωρού στην πιθανή μείωση των ανεπιθύμητων ενεργειών και στην πιθανή αύξηση του ποσοστού εκρίζωσης.

Συνολικά 741 ασθενείς με λοίμωξη από το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού η οποία διαγνώσθηκε είτε με γαστροσκόπηση και βιοψία είτε με τεστ αναπνοής τυχαιοποιήθηκαν να λάβουν το κλασικό σχήμα εκρίζωσης (ομεπραζόλη 20mg x 2, αμοξυκιλλίνη 1gr x 2, κλαριθρομυκίνη 500mg x 2 και μετρονιδαζόλη 500mg x2 για 10 ημέρες), σε συνδυασμό είτε με προβιοτικά (ομάδα Α n=371) είτε με placebo (ομάδα B, n=370). Το προβιοτικό που χορηγήθηκε (LactoLevure, Uni-Pharma S.A. – Greece)  συνδυάζει τέσσερα προβιοτικά στελέχη γνωστά για την αποτελεσματική και ασφαλή τους δράση και συγκεκριμένα Lactobacillus acidophilus LA-5 (1,75 Colony Forming Units/capsule), Lactiplantibacillus plantarum (0,5 Colony Forming Units/capsule), Bifidobacterium lactis BB-12 (1,75 Colony Forming Units/capsule) & Saccharomyces boulardii (1,5 Colony Forming Units/capsule). Η επιτυχής εκρίζωση ελέγχθηκε με τεστ αναπνοής 6 εβδομάδες μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας.

Τέσσερεις ασθενείς, όλοι στην ομάδα Β, δεν ολοκλήρωσαν τη θεραπεία εκρίζωσης λόγω παρενεργειών, ενώ 42 ασθενείς στην ομάδα Α και 31 στην ομάδα Β χάθηκαν κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης. Έτσι συνολικά μελετήθηκαν 741 ασθενείς (371 στην ομάδα Α και 370 στην ομάδα Β).

Το ελικοβακτηρίδιο εκριζώθηκε με επιτυχία σε 303 ασθενείς στην ομάδα A (92.0%) και σε 291 ασθενείς στην ομάδα B (86.8%), (p=0.028). Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η προσθήκη του συγκεκριμένου προβιοτικού σχεδόν διπλασίασε το ποσοστό εκρίζωσης του ελικοβακτηριδίου. Παρενέργειες αναφέρθηκαν σε 56 (17.0%) ασθενείς της ομάδας A και 170 (50.7%) ασθενείς της ομάδας B (p<0.00001). Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η πιθανότητα εμφάνισης ανεπιθύμητων ενεργειών μειώθηκε κατά 14 φορές στους ασθενείς που έλαβαν προβιοτικά. Οι πιο συχνές παρενέργειες ήταν οι διαταραχές στη γεύση, η εμφάνιση διαρροιών και επιγαστραλγίας.

Η μελέτη μας αυτή είναι η πρώτη που εκτίμησε την προσθήκη προβιοτικών στο 4πλο – χωρίς βισμούθιο - σχήμα εκρίζωσης του ελικοβακτηριδίου του πυλωρού, το οποίο αποτελεί και το σχήμα εκλογής σε πολλές χώρες, ανάμεσα σε αυτές και την Ελλάδα. Η μελέτη μας ανέδειξε ότι η προσθήκη του συγκεκριμένου προβιοτικού μειώνει σημαντικά την εμφάνιση παρενεργειών και αυξάνει το ποσοστό εκρίζωσης.

*Γαστρεντερολόγος – Διευθυντής Γ.Ν.Α. «Ο Ευαγγελισμός» 

----------------------------------------------------------------------------------------------

Βιβλιογραφία

  1. Malfertheiner P, Megraud F, O'Morain C, Gisbert J, Kuipers E, Axon A, Bazzoli F, Gasbarrini A, Atherton J, Graham D, Hunt R, Moayyedi P, Rokkas T, Rugge M, Selgrad M, Suerbaum S, Sugano K, El-Omar European Helicobacter and Microbiota Study Group and Consensus panel. Management of Helicobacter pylori infection-the Maastricht V/Florence Consensus Report. Gut. 2017Jan;66(1):6-30
  2. Georgopoulos S, Michopoulos S, Rokkas T, Apostolopoulos P, Giamarellos E, Kamberoglou D, Mentis A, Triantafyllou K. Hellenic consensus on helicobacter pylori infection. Annals of Gastroenterology 2020;33:105-124.
  3. Shi X, Zhang J, Mo L, Shi J, Qin M, Huang X. Efficacy and safety of probiotics in eradicating Helicobacter pylori. A network meta-analysis. Medicine (Baltimore). 2019 Apr;98(15):e15180
  4. Viazis N, Argyriou K, Kotzampassi K, Christodoulou D, Apostolopoulos P, Georgopoulos S, Liatsos Ch, Giouleme O, Koustenis K, Veretanos, Stogiannou D, Moutzoukis M, Poutakidis Ch, Mylonas I, Tseti I, Mantzaris G. A Four-Probiotics regimen combined with a standard Helicobacter pylori - eradication treatment reduces side effects and increases eradication rates. Nutrients 2022, 14, 632. https://doi.org/10.3390/nu14030632

 

 

Ενεργειακό ρούβλι! Πριν πέντε μέρες ο πρόεδρος Πούτιν, δημόσια, υπέγραψε το Διάταγμα, σύμφωνα με το οποίο έκανε γνωστό «προς πάσα κατεύθυνση», ότι στο εξής, αρχής γενομένης με το γκάζι, οι πληρωμές «από χώρες μη φιλικές» προς τη Ρωσία, θα γίνονται σε ρούβλια. Μέσω της ρωσικής τράπεζας, Gazprobank!

Του Δημήτρη Λιάτσου, Διεθνολόγου, Διδάκτωρα Φιλοσοφίας

Πριν εκπνεύσει ο Μάρτιος, και αφού είχε εξηγήσει λεπτομερώς τόσο στο Γερμανό καγκελάριο, Σολτς, όσο και στον Ιταλό πρωθυπουργό, Ντράγκι, για τις αιτίες και τους τρόπους πληρωμών, επανήλθε και  ξεκαθάρισε πως την πρωταπριλιά, τα «ψέματα» τελείωσαν! 

  • Κανείς δε μας πουλάει τίποτα, τζάμπα και εμείς δεν θα κάνουμε στο εξής φιλανθρωπία…
  • ´Οποιος δεν πληρώσει, δεν θα παίρνει γκάζι, είχε προλάβει να διακηρύξει την παραμονή ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ.

Στην Ευρώπη η πρώτη αντίδραση ήταν οργισμένα αρνητική, η δεύτερη σπασμωδικά αρνητική, η τρίτη διερευνητική με δημόσια επιμονή στην άρνηση, αλλά με πυρετώδεις κινήσεις πάνω στο θέμα, «τι κάνουμε»;

Ο Πούτιν είναι σαφέστατα αποκαλυπτικός και οι λογικές του τοποθετήσεις… αφοπλίζουν το σαθρό ευρωπαϊκό αφήγημα! 

  • Προμηθεύαμε τους ευρωπαίους καταναλωτές με ρωσικό γκάζι. Να, εδώ και ένα μήνα το παίρνουν, μας πληρώνουν με ευρώ τα οποία στη συνέχεια τα παγώνουν στους λογαριασμούς μας. Βλέπουμε ότι εδώ υπάρχουν όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που δείχνουν ολοφάνερα ότι τους δώσαμε γκάζι… τσάμπα! Αυτό δεν πρόκειται να συνεχιστεί! 

 Οι κυρώσεις προς τις ρωσικές τράπεζες, το πάγωμα των λογαριασμών όλων των ρωσικών εταιριών και φυσικών προσώπων, δεν αποτελεί παρά τη «μεγαλύτερη κλεψιά στην ιστορία του καπιταλισμού», εκτιμάνε στη Μόσχα. Και, λένε ότι «εκείνοι που διαφήμιζαν την ιδιωτική, ατομική ιδιοκτησία ως τον ακρογωνιαίο λίθο του ελεύθερου καπιταλιστικού συστήματος, έρχονται τώρα ανοικτά και με τρόπο καθαρά γκανγκστερικό, κάνουν… ριφιφί στους λογαριασμούς και στις περιουσίες άλλων! Έτσι και με την… πληρωμή του γκαζιού που θεωρητικά την κάνουν αλλά πρακτικά παγώνουν τους σχετικούς λογαριασμούς, άρα το παίρνουν… τσάμπα! 

 Η απόφαση της Μόσχας μπορεί να ξάφνιασε τους μακράν αρμενίζοντες κηφήνες των Βρυξελλών, ωστόσο η πληρωμή σε ρούβλια είναι ένα βασικό βήμα «στην ενδυνάμωση της τραπεζικής και οικονομικής κυριαρχίας μας» εξηγεί ο ρώσος ηγέτης. 

Πολλά δυτικά ΜΜΕ από τις ημέρες που ο πρόεδρος Μπάιντεν ήταν στην Ευρώπη και… καθησύχαζε τους πολιτικούς, «ανάβοντας όμως φωτιές»στους επιχειρηματικούς κύκλους που δουλεύουν με την ενέργεια, έγραφαν ότι η Ε.Ε πήρε αποφάσεις που τώρα της γυρίζουν μπούμερανγκ! 

«ΗΠΑ και Ε.Ε οδήγησαν εαυτούς σε… παγίδα με τις αλόγιστες αντιρωσικές κυρώσεις», έγραφε ο The Guardian.

Ο πρόεδρος της Γερμανίας, έμπειρος πολιτικός, Σταϊνμάιερ, παραδέχτηκε ότι όλη αυτή η ιστορία με την Ουκρανία και τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας, «δεν θα περάσει χωρίς συνέπειες για τη Γερμανία»! 

Τέλος, ο Πούτιν δεν μίλησε τυχαία με το Ντράγκι. Αυτός ως επικεφαλής της ΕΚΤ, είναι από εκείνους που κατανοεί κάλλιστα ότι η μορφή της πληρωμής που απαιτεί η Ρωσία είναι και εφικτή και τεχνικά υλοποιήσιμη.

Η Μόσχα είναι καταπέλτης για την ευρωπαϊκή ηγεσία. Το ρωσικό ΥΠΕΞ με ανακοίνωση του τονίζει ότι η Ε.Ε με τις πράξεις της όχι μόνο οδηγεί σε αδιέξοδο τις ρωσοευρωπαικές σχέσεις αλλά πλήττει ΤΗΝ ΕΥΗΜΕΡΙΑ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ ΤΗΣ…

Οι κοροϊδίες περί «μαμούθ συμβολαίων» με ΗΠΑ! 

Ο Μπάιντεν χαριεντίζονταν μπροστά στις κάμερες με την Λαιεν για την υπογραφή «συμφωνίας μαμούθ»(!), για 15 δις κυβικά φ.α. σε μορφή LNG, που θα επιχειρήσει να πείσει(!!!), τις ασιατικές χώρες και εταιρίες που τις προμηθεύουν να το στρέψουν προς την Ευρώπη! Και να, «πανηγύρια» οι διάφοροι ευρωκλακαδόροι(μαζί και οι Έλληνες), για τη συμφωνία «μαμούθ»! Φτηνά πυροτεχνήματα για το… πόπολο! 

Διότι, πρώτον, πως να εξηγήσουν τις αιτίες της εκτίναξης των τιμών όταν μέχρι σήμερα η Ρωσία τροφοδοτεί σε φ.α. τους προμηθευτές της υλοποιώντας το 100% των υποχρεώσεων της που απορρέουν από τα συμβόλαια;

Δεύτερον, αν και όταν γίνει δυνατό να φθάσουν αυτά τα 15 δις, δεν παύουν να είναι μόλις το 1/10 των 155 δις κυβικών που προμηθεύεται η Ευρώπη από τη Ρωσία! 

Τρίτον, αν τα 15 δις είναι ποσότητα «μαμούθ» τότε τι θα ήταν τα 55 δις που θα μετέφερε ο ήδη έτοιμος αλλά χωρίς να λειτουργεί αγωγός, North Stream-2; 

Ο καθένας που μελετήσει τα νούμερα και τις αποφάσεις που λαμβάνουν στις Βρυξέλλες οι αιθεροβάμονες του ευρωπαϊκού στρατού των δεκάδων χιλιάδων κηφήνων, θα κατανοήσει την έκφραση του ρωσικού ΥΠΕΞ για το πως πλήττεται η ευημερία των ευρωπαίων πολιτών και νοικοκυριών! 

ΥΓ-1: Πριν ένα μήνα κάποιοι, όπως η ΥΠΕΞ της Αγγλίας, πλειοδοτούσαν στις εκφράσεις για το τσάκισμα της ρωσικής οικονομίας και την κατρακύλα του εθνικού της νομίσματος, του ρουβλιού. Τότε έχασε πρόσκαιρα το 40% της αξίας του και η ισοτιμία με το δολάριο έφθασε στο 1/130, από το 1/83 που ήταν στις 23 Φεβρουαρίου! Με τις κινήσεις της ρωσικής κυβέρνησης και τις εξελίξεις γύρω από τις επερχόμενες πληρωμές γκαζιού σε ρούβλια, κλείνει το Μάρτιο με την αντιστοιχία… 1/83! Και ακόμα δεν άρχισαν οι πληρωμές…

ΥΓ -2: Στην Ουάσιγκτον ανακοίνωσαν ότι τα λιπάσματα που προμηθεύονται από τη Ρωσία και πριν από μια εβδομάδα τα έβαλαν στη λίστα κυρώσεων, αφού το ξανασκέφτηκαν, τώρα τα πέρασαν στην κατηγορία των «αγαθών πρώτης ανάγκης», και τα έβγαλαν από τις κυρώσεις! Εκτιμάται ότι το ίδιο θα κάνουν και οι ευρωπαίοι!!! Σπεύδω να προβλέψω ότι και αυτός ο τομέας προμηθειών θα πρέπει να πληρώνεται με το ίδιο, προαναφερόμενο νόμισμα, το ρούβλι!!!

ΥΓ -3: Το οικονομικό επιτελείο του Κρεμλίνου, μετά από πρόταση της Κρατικής Δούμας, επεξεργάζεται σχέδιο πληρωμών με ρούβλια και για τον τομέα εξαγωγών σιτηρών. Εδώ τα θέμα είναι πιο σύνθετο. Αν και η Ρωσία τα τελευταία χρόνια βγήκε στην πρώτη θέση σε εξαγωγές σιτηρών στον κόσμο, τώρα σε συνθήκες πλήρους εχθρικής στάσης από τις χώρες της Δύσης απέναντι της, και για να μην αντιμετωπίσει ελλείψεις λόγω των πολεμικών επιχειρήσεων στην Ουκρανία, αποφάσισε την απαγόρευση εξαγωγών στα σιτηρά. Και αυτό είναι ΤΟ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ για την Ευρώπη η οποία μπορεί να αντιμετωπίσει το φάσμα ελλείψεων στον τομέα του επισιτισμού! Αν η ρωσική θέση αλλάξει(και αυτό μπορεί να γίνει μόνο με την αλλαγή στάσης της Ε.Ε στα θέματα κυρώσεων), τότε οι όποιες προμήθειες φαίνεται ότι επίσης θα γίνονται σε ρούβλια! 

Βρε πως αλλάζουν οι καιροί…

Δημήτρης Λιάτσος, διεθνολόγος, διδάκτωρ φιλοσοφίας.

Αν και η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία, μοιάζει ωστόσο σαν να έδωσε ένα σύνθημα για μια παγκόσμια αλλαγή συσχετισμού δυνάμεων, μια συσπείρωση και αποσυσπείρωση συμμαχιών, δεσμών και σχέσεων, καταρχάς οικονομικών και εν συνεχεία στρατιωτικών.

Της Έλενας Μπουλετή*

Αφήνοντας κατά μέρος την τεράστια ανθρωπιστική κρίση, που συνιστά την πλέον βαρύνουσα συνέπεια αυτού του πολέμου, έχει σημασία να δούμε τις πρωτοβουλίες που λαμβάνονται σε περιφερειακό επίπεδο και το πώς αυτές επηρεάζουν την περιοχή μας.
Οι διπλωματικές πρωτοβουλίες κάθε χώρας έδειξαν, ως έναν βαθμό, και το ρόλο που αυτή επιδιώκει να παίξει σε ένα νέο περιβάλλον, ρευστό και μεταβαλλόμενο, αλλά και σε μια παγκόσμια κατάσταση που είναι τώρα πολωμένη περισσότερο από πριν. Έτσι, η ελληνική κυβέρνηση έσπευσε να συνταχθεί –σύμφωνα με τον πρωθυπουργό– αναφανδόν με τη «Δύση» και, προς επίρρωση αυτού, να στείλει πολεμικό υλικό στην Ουκρανία. Υπερθεματίζοντας μάλιστα, ο κ. Μητσοτάκης υπέπεσε στο ατόπημα να δηλώσει ότι: «Για πρώτη φορά από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, υπήρξε οργανωμένη και μαζική εισβολή σε ευρωπαϊκό κράτος», λησμονώντας τον Αττίλα στην Κύπρο και την εισβολή στη Γιουγκοσλαβία και «παρασύροντας» σε αυτή την άποψη και την Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Εν αντιθέσει με τη στάση της Ελλάδας, η οποία επέδειξε χαρακτηριστική σπουδή να συνταχθεί «με τους συμμάχους» όχι μόνο στο -αυτονόητο- επίπεδο των κυρώσεων αλλά και στην αποστολή στρατιωτικού εξοπλισμού, η Τουρκία κράτησε μεσολαβητική στάση μεταξύ των δύο μερών, διαπραγματευόμενη και χωρίς να δεσμεύεται, επιδιώκοντας στην πράξη αυτό που αναφέρουν συχνά οι αναλυτές ως «αναβάθμιση του γεωστρατηγικού της ρόλου». Έκλεισε τα Στενά Βοσπόρου και Δαρδανελίων, σε εφαρμογή της Συνθήκης του Μοντρέ μεν, έπειτα από αιτήματα του Κιέβου δε, κερδίζοντας και τις ευχαριστίες του Αμερικανού ΥΠΕΞ «για την ισχυρή υποστήριξή της στην υπεράσπιση της Ουκρανίας, καθώς και της κυριαρχίας και της εδαφικής της ακεραιότητας». Ενδιαφέρον σε επίπεδο επικοινωνίας παρουσιάζει και το γεγονός ότι, σε πρόσφατη ομιλία του για το θέμα στη Βουλή, ο Έλληνας πρωθυπουργός είχε δηλώσει ότι «η Ελλάδα είναι […] στο κέντρο πάντα της Δύσης», ενώ, μόλις προχθές, ενισχυμένος και από τον διαμεσολαβητικό ρόλο της Τουρκίας στη συνάντηση του Ουκρανού και του Ρώσου ΥΠΕΞ στην Αττάλεια, ο Τούρκος ΥΠΕΞ δήλωσε ότι «σήμερα βρισκόμαστε και στην Ανατολή και στη Δύση», αλλά και ότι «μαζί με το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και τη Γερμανία, η Τουρκία θέλει να είναι εγγυήτρια της ανεξαρτησίας της Ουκρανίας». Η Τουρκία λοιπόν σίγουρα προσπαθεί να αξιοποιήσει τα διπλωματικό της κεφάλαιο, όχι μόνο επειδή όπως –ορθά αυτή τη φορά– δήλωσε και πάλι ο Τσαβούσογλου, «αν δεν σβήσουμε τη φωτιά, θα μας κάψει όλους», αλλά και επειδή η τουρκική κυβέρνηση προσπαθεί να αντιμετωπίσει μια δύσκολη κατάσταση στην ευρύτερη περιοχή της όχι με όρους δέσμευσής της σε κάποια συμβολική συμμαχία ή το ΝΑΤΙ, αλλά με τρόπο επωφελή πρώτα απ’ όλα για την ίδια.
Παρά τις «παραδοσιακές», θα έλεγε κανείς, υπερβολές στο λεκτικό της τουρκικής διπλωματίας, όπως αυτές αρθρώνονται και από τον Τούρκο Πρόεδρο και από τους υπουργούς του, ο ρόλος της Τουρκίας φαίνεται όντως να αναβαθμίζεται στο μικρό διάστημα που έχει μεσολαβήσει από την έναρξη των εχθροπραξιών και στο πλαίσιο πάντα των περιφερειακών δυνάμεων, στις οποίες η Τουρκία επιδιώκει να ανήκει, υπό την έννοια ότι λαμβάνει πρωτοβουλίες για όσα συμβαίνουν δίπλα της και ασκεί ενεργητική εξωτερική πολιτική. Παράλληλα, έχει ανασχεθεί στοιχειωδώς –αν και όχι χωρίς κόστος– η πτώση της λίρας, που ήταν συνεχής το προηγούμενο διάστημα. Αυτό βέβαια δεν αναιρεί το γεγονός ότι η τουρκική οικονομία εξακολουθεί να βρίσκεται σε βαθιά κρίση, που επιτείνεται και από τις εξελίξεις στην Ουκρανία. Ωστόσο, το μέγεθος, η θέση της και –ίσως κυρίως– η σταθερή επιδίωξη της τουρκικής κυβέρνησης να μετέχει ενεργά στις διεργασίες που λαμβάνουν χώρα στην περιοχή ενδεχομένως να της δώσουν, το επόμενο διάστημα, τη δυνατότητα να αντιμετωπίσει και τους συσχετισμούς στα ελληνοτουρκικά και στο κυπριακό από νέα θέση ισχύος. Η συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν δείχνει προς αυτή την κατεύθυνση. Η άποψη που διατυπώθηκε στα ελληνικά ΜΜΕ μετά τη συνάντηση σύμφωνα με την οποία η Ελλάδα θα μπορέσει να «επηρεάσει» την Τουρκία υπέρ της Δύσης ή ότι η ίδια η τουρκική κυβέρνηση θα πειθαναγκαστεί να εγκαταλείψει τις όποιες αξιώσεις της στα ελληνοτουρκικά λόγω της συμμετοχής της στο ΝΑΤΟ δεν προκύπτει από κάπου –και σίγουρα όχι από τις πρόσφατες διπλωματικές πρωτοβουλίες της τελευταίας.
Επιπλέον, παρότι η Τουρκία διατείνεται ότι επιδιώκει να «σβήσει τη φωτιά» των εχθροπραξιών, ενδέχεται επίσης να συμφωνήσει με τις ΗΠΑ να μεταφέρει S-400 στην Ουκρανία, ώστε, σε αντάλλαγμα, να ενταχθεί ξανά στο πρόγραμμα των μαχητικών F-35 ή, αν η συγκυρία το επιτρέψει, να προωθήσει συμφωνίες εμπορικής συνεργασίας με τη Ρωσία, καλύπτοντας το κενό που έχουν αφήσει οι ευρωπαϊκές κυρώσεις. Οι προτεραιότητες της τουρκικής κυβέρνησης, εσωτερικές (λ.χ. εκλογές) και εξωτερικές, μπορεί να θέσουν προσωρινά τα ελληνοτουρκικά σε δεύτερη μοίρα, αλλά, όσο η ελληνική κυβέρνηση εμμένει στο δόγμα της απόλυτης «πειθαρχίας» στη Βορειοατλαντική Συμμαχία και τίποτε άλλο πέραν αυτού για να ενισχυθούν ο ρόλος και η διαπραγματευτική θέση της χώρας, τόσο οι ισορροπίες δυνάμεων –αν πρέπει να μιλάμε με τέτοιους όρους– δεν πρόκειται να αλλάξουν.
Η εισβολή στην Ουκρανία δείχνει με τον χειρότερο –με έμπρακτο, δηλαδή– τρόπο ότι οι στρατιωτικές παρεμβάσεις του ισχυρότερου στον πιο αδύναμο για τη δημιουργία τετελεσμένου μέσω της στρατιωτικής επιβολής και με πρόσχημα την υπεράσπιση «εθνικών συμφερόντων» δεν σταμάτησαν στην Κύπρο, τη Γιουγκοσλαβία, τη Συρία ή το Κουρδιστάν, αλλά συνεχίζονται. Η ιστορία έχει δείξει ότι τέτοιες επεμβάσεις δεν αποφεύγονται μόνο με τη μη ευέλικτη και δογματική προσήλωση σε «στρατόπεδα» (δεν τίθεται προφανώς θέμα αμφισβήτησης της θέσης της Ελλάδας στην ΕΕ, την Ευρωζώνη και το ΝΑΤΟ, αλλά πως η χώρα αντιλαμβάνεται το ρόλο της εντός αυτών), αλλά με πολυδιάστατη ενεργητική διπλωματία, συνεργασίες στην ευρύτερη περιοχή, συμφωνίες όπως αυτή των Πρεσπών και διπλωματικές πρωτοβουλίες προς την κατεύθυνση της ειρηνικής συνύπαρξης και της συναντίληψης των λαών και των κοινωνιών. Υπό αυτό το πρίσμα, η Ελλάδα επί της αρχής και σε τελική ανάλυση «ανήκει» μόνο στους πολίτες της και στη δέσμευση της κυβέρνησής της να τους κρατήσει ασφαλείς και σε τροχιά προόδου σε ένα κόσμο ειρήνης και συνεργασίας.

*Έλενα Μπουλετή, Ιστορικός, διδάκτορας Παντείου Πανεπιστημίου - Η ανάλυση περιλαμβάνεται στο θεματικό Δελτίο Διεθνών & Ευρωπαϊκών Εξελίξεων του Ινστιτούτου Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ «Πόλεμος στην Ουκρανία: Διαστάσεις, συνέπειες & προεκτάσεις»

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Εμανουέλ Μακρόν φανταζόταν πολύ διαφορετική τη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ που διοργάνωσε η Γαλλική Προεδρία στο πολυτελές ανάκτορο των Βερσαλλιών στις 10 και 11 Μαρτίου. Η Ιστορία όμως έχει την κακή συνήθεια να ανατρέπει τους σχεδιασμούς των ανθρώπων. Αυτή τη φορά, ήταν η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία που ανέτρεψε μια περίσταση την οποία ο Γάλλος Πρόεδρος –έχοντας το βλέμμα στις προεδρικές εκλογές του Απριλίου– προόριζε για ένα εντυπωσιακό reset της post-Covid Ευρώπης πάνω στο μοτίβο που διανθίζει πάγια τις δημόσιες τοποθετήσεις του: ευρωπαϊκή αυτονομία, αυτάρκεια και κυριαρχία.

Του Γιάννη Γούναρη*
Με την εικόνα της ισοπεδωμένης από το ρωσικό πυροβολικό Ουκρανίας στο φόντο, η παροιμιώδης πολυτέλεια των Βερσαλλιών πιθανότατα έδωσε το εντελώς λάθος μήνυμα – και μάλλον όχι αυτό που επιθυμούσε ο Ε. Μακρόν. Ιδίως αν αναλογιστεί κανείς τον ιστορικό συμβολισμό της συγκεκριμένης τοποθεσίας, όπου γεννήθηκε η σύγχρονη Γερμανία μετά τον (καταστροφικό για τη Γαλλία) γαλλοπρωσικό πόλεμο του 1870 και συνήφθη η ομώνυμη Συνθήκη Ειρήνης μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, η οποία όμως δεν εμπόδισε την έκρηξη του Δευτέρου και την αμετάκλητη αυτοκαταστροφή της ευρωπαϊκής ηπείρου.

Η Ευρώπη αντεπιτίθεται…
Σε μια σπάνια στιγμή ομοθυμίας και συστράτευσης, οι 27 ηγέτες της ΕΕ εξέδωσαν μια διακήρυξη για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Η ανεπιφύλακτη καταδίκη της ρωσικής επιθετικότητας είναι το κεντρικό σημείο αυτής της διακήρυξης, όπως και η ένθερμη υποστήριξη της άμυνας της Ουκρανίας ενάντια στον εισβολέα και υπέρ των ευρωπαϊκών αξιών. Επίσης σημαντικό σημείο είναι η επιβεβαίωση των σκληρών οικονομικών κυρώσεων –των σκληρότερων στην Ιστορία της ΕΕ, όπως φρόντισαν να τονίσουν οι ίδιοι οι ηγέτες– που είχε ήδη επιβάλει το μπλοκ στη Ρωσία αμέσως μετά την έναρξη της εισβολής, καθώς και η υπογράμμιση ότι αυτές θα συνεχιστούν και θα κλιμακωθούν. Πράγμα που όντως συνέβη αμέσως μετά τη Σύνοδο.
Θα έλεγε όμως κανείς ότι και τα τρία σημεία είναι απολύτως αυτονόητα. Πράγματι, θα μπορούσε να ήταν διαφορετικά; Θα μπορούσε η Ευρώπη να μην καταδικάσει ομόθυμα τη ρωσική εισβολή σε ένα άλλο ευρωπαϊκό κράτος, κατά παράβαση κάθε έννοιας διεθνούς δικαίου; Ή θα μπορούσε η ΕΕ να μην εκφράσει ολόψυχα ηθική και υλική υποστήριξη στην Ουκρανία; Και πώς θα μπορούσαν, άραγε, να λείπουν οι οικονομικές κυρώσεις κατά τη Ρωσίας – στοχευμένες πάντως, ώστε να πλήξουν όσο το δυνατόν λιγότερο τις ενεργειακές συναλλαγές, από τις οποίες εξαρτάται η ΕΕ;
Ίσως αυτό που ώθησε πολλούς να μιλήσουν για την «επιστροφή της Ευρώπης ως Μεγάλης Δύναμης» να ήταν η –εντυπωσιακή, όντως, σε επίπεδο διακήρυξης προθέσεων– ανακοίνωση των Ευρωπαίων ότι θα επενδύσουν πολύ περισσότερο στην ενίσχυση των στρατιωτικών τους δυνατοτήτων. Ιδίως ο επανεξοπλισμός της Γερμανίας με ένα πρόγραμμα-μαμούθ 100 δισεκατομμυρίων ευρώ είναι μια αξιοσημείωτη στροφή στο αμυντικό δόγμα αυτής της χώρας. Δεν άργησε η προαναγγελία της αγοράς 35 (τουλάχιστον) αμερικανικών μαχητικών πέμπτης γενιάς F-35 από τη γερμανική αεροπορία. Για πολλούς, αυτή τη φορά η Ευρώπη θα βγει από την κρίση ενωμένη και ισχυρή.

… ή μια ηττημένη Ευρώπη;
Η πραγματικότητα δυστυχώς είναι πολύ διαφορετική, κάτι που η Γαλλία δείχνει να αντιλαμβάνεται. Βάζοντας προσωρινά στην άκρη το εξίσου μείζον ζήτημα της συνεχιζόμενης ενεργειακής εξάρτησης της ΕΕ από εξωτερικές πηγές ενέργειας –συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας, προς το παρόν τουλάχιστον– αν μείνει κανείς αποκλειστικά στο πεδίο της γεωστρατηγικής και εξετάσει τα δεδομένα υπό το πρίσμα του ψυχρού ρεαλισμού, θα συμπεράνει ότι η Ευρώπη, αναπόδραστα, μόνο χαμένη θα βγει από τη συνέχιση του πολέμου και μάλιστα ανεξάρτητα από την έκβαση των μαχών στα πεδία της Ουκρανίας.
Από αυτή την άποψη, αυτό που εντυπωσιάζει στη Διακήρυξη των Βερσαλλιών δεν είναι ό,τι περιλαμβάνεται, αλλά ό,τι απουσιάζει. Και αυτό που απουσιάζει είναι μια ευρωπαϊκή παρέμβαση για την παύση του πολέμου και την ειρηνική, από εδώ και πέρα, διευθέτηση της ουκρανικής κρίσης, η οποία, ειρήσθω εν παρόδω, δεν ξεκίνησε στις 24 Φεβρουαρίου 2022. Οι ίδιοι οι αντιμαχόμενοι συνομιλούν μεταξύ τους, με τη διαμεσολάβηση τρίτων δυνάμεων, όπως η Τουρκία και το Ισραήλ. Μέσα από τη φωτιά του πολέμου, οι βασικοί άξονες μιας συμφωνίας ανακωχής και ειρήνευσης αρχίζουν να διαφαίνονται. Όχι όμως με ευρωπαϊκή πρωτοβουλία. Αυτό εκπλήσσει δυσάρεστα, ιδίως αν ληφθεί υπόψη ότι ο θεμελιώδης λόγος ύπαρξης της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης μεταπολεμικά δεν ήταν άλλος από τη διασφάλιση της ευρωπαϊκής ειρήνης.
Αληθινά δυσκολεύεται κανείς να αντιληφθεί τους λόγους για τους οποίους δεν υπάρχει κανένα ευρωπαϊκό σχέδιο ειρήνευσης που θα ξεκινά με την άμεση και άνευ όρων κατάπαυση του πυρός και θα περιλαμβάνει: Πρώτον, την αποχώρηση των ρωσικών στρατευμάτων από το ουκρανικό έδαφος, υπό την επίβλεψη του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη και με ταυτόχρονη ανάκληση των κυρώσεων κατά της Ρωσίας, ανάλογα με την τήρηση από την πλευρά της τελευταίας των όρων της εκεχειρίας. Δεύτερον, διεθνή εγγύηση της εδαφικής ακεραιότητας και της κυριαρχίας της Ουκρανίας στο σύνολο της επικράτειάς της – με το status της Κριμαίας να είναι de facto μια ειδική περίπτωση που πρέπει να εξεταστεί ξεχωριστά. Τρίτον, την παροχή ευρείας αυτονομίας στις περιοχές του Ντονμπάς, εντός όμως της κρατικής οντότητας της Ουκρανίας. Τέταρτον, σε αντάλλαγμα της εγγύησης της εδαφικής ακεραιότητας και αυτοδιάθεσης της Ουκρανίας, συνταγματική δέσμευση ότι αυτή δεν θα ενταχθεί σε στρατιωτικό συνασπισμό, δηλαδή στο ΝΑΤΟ. Και, πέμπτον, την άμεση έναρξη των διαδικασιών για τη σύνδεση της Ουκρανίας με την ΕΕ, ιδίως με την παροχή αναπτυξιακής βοήθειας και ευνοϊκών επενδυτικών συμφωνιών, αλλά και ενός μεγάλου πακέτου για την ανοικοδόμηση της χώρας μετά τον πόλεμο. Μια τέτοια σύνδεση δεν είναι ταυτόσημη της πλήρους ένταξης στην ΕΕ που είναι αμφιλεγόμενη, χρονοβόρα και εξαιρετικά αβέβαιη. Πρέπει, εντούτοις, η προοπτική μιας ένταξης, έστω «μερικής» και μακροπρόθεσμης, να είναι υπαρκτή. Όχι μόνο ως θετικό κίνητρο για την ειρήνη, αλλά και ως εργαλείο για την εμπέδωση της δημοκρατίας, των ανθρώπινων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου στην Ουκρανία.
Αυτό που επίσης έχει θαφτεί κάτω από τις έξαλλες πολεμικές ιαχές εκατέρωθεν είναι η πάγια μεταψυχροπολεμική επιδίωξη διαμόρφωσης μιας νέας αρχιτεκτονικής για την ευρωπαϊκή ειρήνη και ασφάλεια που θα συμπεριλαμβάνει –ως εταίρους και όχι εχθρούς– τόσο τη Ρωσία όσο και την Ουκρανία και την Τουρκία. Δηλαδή ένα σχήμα «Ελσίνκι ΙΙ», διά του οποίου οι Ευρωπαίοι θα αναλάμβαναν οι ίδιοι την ευθύνη για τη διατήρηση της ειρήνης στην ήπειρό τους, χωρίς εξωτερικούς «προστάτες» και «επικυρίαρχους». Αυτή η προοπτική αληθινής γεωπολιτικής απεξάρτησης της Ευρώπης από τον μεγάλο σύμμαχο πέραν του Ατλαντικού έχει χαθεί από τον ορίζοντα – αν όχι οριστικά, οπωσδήποτε για το ορατό μέλλον. Ακόμα και ο περίφημος επανεξοπλισμός της Ευρώπης θα λάβει χώρα «συμπληρωματικά» προς τη Βορειοατλαντική Συμμαχία, η οποία, όπως ρητά αναγνωρίζεται στη Διακήρυξη των Βερσαλλιών, παραμένει το θεμέλιο της συλλογικής ευρωπαϊκής ασφάλειας.
Σίγουρα δεν είναι αυτό που είχε στο μυαλό του ο Ε. Μακρόν όταν μιλούσε για την ανάκτηση της «ευρωπαϊκής κυριαρχίας». Ο πόλεμος στην Ουκρανία θα τελειώσει με την υπογραφή κάποιας συνθήκης ειρήνης. Όχι όμως στις εξαίσιες Βερσαλλίες – πιθανότερη τοποθεσία είναι, λόγου χάρη, η Κωνσταντινούπολη (ή το Τελ Αβίβ). Και όχι με την Ευρώπη να παίζει κάποιον από τους πρώτους ρόλους.

* Γιάννης Γούναρης, Δικηγόρος, LLM London School of Economics, Διδάκτωρ Νομικής ΕΚΠΑ - Η ανάλυση περιλαμβάνεται στο θεματικό Δελτίο Διεθνών & Ευρωπαϊκών Εξελίξεων του Ινστιτούτου Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ «Πόλεμος στην Ουκρανία: Διαστάσεις, συνέπειες & προεκτάσεις»

Ανάλυση του Χάρη Παπαευαγγέλου, Υποψήφιου Διδάκτορα σε θέματα ρύθμισης των πλατφορμών  στο Πανεπιστήμιο της Τουλούζης 3 – Paul Sabatier, για το Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ

Μέσα σε δύο εβδομάδες, η Meta κατάφερε να μονοπωλήσει το ενδιαφέρον της τεχνολογικής –και όχι μόνο– επικαιρότητας, καταγράφοντας ταυτόχρονα για πρώτη φορά απώλεια χρηστών (χάνοντας περί τους 500 εκατ. χρήστες το 2021) και τη μεγαλύτερη ημερήσια απώλεια της χρηματιστηριακής της αξίας (άνω των 220 δισ. δολαρίων). Στη συνέχεια, απείλησε με «έξοδο» από την ΕΕ εάν δεν υπάρξει ικανοποιητική συμφωνία για τη μεταφορά δεδομένων από την ΕΕ στις ΗΠΑ. Και όλα αυτά λίγο μετά την μετονομασία της εταιρείας από Facebook σε Meta και την έκδοση του μανιφέστου του Μetaverse.

Φυσικά, αυτό δεν αποτελεί έκπληξη καθότι έχουμε συνηθίσει πλέον τη σύγχυση του διαδικτύου με τις μεγάλες ολιγοπωλιακές ψηφιακές πλατφόρμες. Συνεπώς, οποιαδήποτε νέα εξέλιξη αφορά τις εν λόγω πλατφόρμες, φαίνεται de facto να συνδέεται με το σύνολο του διαδικτύου. Αξίζει, ωστόσο, να σταθούμε λίγο παραπάνω σε αυτά τα τέσσερα σημεία, που συνοψίζουν την υπαρξιακή κρίση που βιώνει η Meta.

Η εταιρεία μεγάλωνε με ραγδαίους ρυθμούς ανάπτυξης επί 18 χρόνια, έχοντας φτάσει σχεδόν τους 1,93 δισ. χρήστες. Φαίνεται, όμως, να έφτασε στο σημείο κορύφωσης της μεγέθυνσης της: η επέλαση του TikTok, η αλλαγή πολιτικής απορρήτου της Apple στις συσκευές της, η «γήρανση» των χρηστών της, η στροφή του περιεχομένου σε μικρά βίντεο και η αναποτελεσματικότητα κεφαλαιοποίησης τους με όρους διαφήμισης, αλλά και οι αποκαλύψεις της Frances Haugen, είναι μερικά από τα κυριότερα αίτια που οδήγησαν τη Facebook να γίνει Meta στο έτος της «ενηλικίωσης» της. Ωστόσο, το rebranding και το όραμα του Metaverse, δε φαίνεται να έπεισαν ούτε τους μετόχους ούτε τους χρήστες. Κι αυτό, όχι μόνο διότι πολλά από τα προβλήματα που ταλανίζουν την πλατφόρμα μεταφέρονται και διογκώνονται στον εικονικό κόσμο της Meta, αλλά και γιατί το εγχείρημα θα αργήσει –εάν το κάνει ποτέ- να αποφέρει τους καρπούς που επιδιώκει η εταιρεία.

Επιπρόσθετα, μια καταδικαστική απόφαση του Δικαστηρίου της ΕΕ, που προέκυψε έπειτα από προσφυγές του γνωστού Αυστριακού δικηγόρου και ακτιβιστή, Max Schrems, ακύρωσε το νομικό πλαίσιο βάσει του οποίου γινόταν η μεταφορά των δεδομένων των ευρωπαίων χρηστών στις ΗΠΑ. Για την ιστορία, η απόφαση με ονομασία  «Schrems II» εκδόθηκε τον Ιούλιο του 2020 και, ουσιαστικά, καταδείκνυε ότι οι ΗΠΑ δεν μπορούν να προστατεύσουν επαρκώς την ιδιωτικότητα των δεδομένων των ευρωπαίων χρηστών βάσει των προδιαγραφών του Γενικού Κανονισμού για την Προστασία των Δεδομένων (ΓΚΠΔ/GDPR). Ελλείψει ενός εναλλακτικού πλαισίου, οι εταιρείες πλέον όφειλαν να πάρουν έγκριση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη μεταφορά δεδομένων, συνάπτοντας πρότυπες συμβατικές ρήτρες (Standard Contractual Clauses) – ένα είδος νομικού «παραθύρου». Ωστόσο, η Ιρλανδική Αρχή Προστασίας των Δεδομένων, παρά τις κριτικές που έχει δίκαια δεχθεί για αδράνεια, πάτησε πάνω σε αυτή την απόφαση και έκρινε τον Αύγουστο του 2020, ότι ούτε οι εν λόγω ρήτρες επαρκούν και, στην ουσία, τις «πάγωσε». Σε μια ειρωνική τροπή των πραγμάτων, η «μπάλα πήρε» και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο που καταδικάστηκε για χρήση υπηρεσιών στον ιστότοπο του, που μετέφεραν παράνομα δεδομένα στις ΗΠΑ.

Η όλη συζήτηση έχει στην πραγματικότητα εξελιχθεί σε ένα παιχνίδι γεωπολιτικής στρατηγικής. Από τη μία, έχουμε την ΕΕ, που ασκεί ένα είδους «νομοθετικού επεκτατισμού», επιθυμώντας να εδραιώσει την «ψηφιακή της κυριαρχία», διαμορφώνοντας τα παγκόσμια ρυθμιστικά πλαίσια και τις αρχές λειτουργίας του ψηφιακού κόσμου. Αυτό έχει ονομαστεί ως το «φαινόμενο των Βρυξελλών» από την καθηγήτρια Anu Bradford: η ΕΕ αντιπαραβάλλει συνεχώς κάποιες υποτιθέμενες ανώτερες ευρωπαϊκές αρχές έναντι των «ανεξέλεγκτων» ΗΠΑ ή της «αυταρχικής» Κίνας. Από την άλλη, έχουμε τις ΗΠΑ, που υπό το πρίσμα της αλλαγής πλεύσης προς τον «ορθολογισμό» με τον πρόεδρο Biden, επιθυμούν να καθησυχάσουν τον Δυτικό κόσμο ότι η Αμερική ξαναέγινε μια ανοιχτή χώρα, μακριά από τα «ξεσπάσματα» του Τrump. Οι ΗΠΑ , βέβαια, δεν είναι ακόμα ικανές να προστατεύσουν την ιδιωτικότητα των πολιτών της από την εκμετάλλευση των δεδομένων τους, καθώς δεν έχουν υιοθετήσει ένα ομοσπονδιακό πλαίσιο στα πρότυπα του GDPR.

Επιπλέον, η τελευταία ενημέρωση σχετικά με μια νέα διατλαντική συμφωνία μεταφοράς δεδομένων αναφέρει ότι θα ανακοινωθεί τον προσεχή Μάιο και ότι οι Ευρωπαίοι πολίτες θα έχουν περισσότερα δικαιώματα επί του τρόπου επεξεργασίας και διαχείρισης των δεδομένων τους στις ΗΠΑ απ’ ότι οι Αμερικάνοι πολίτες (!).

Λαμβάνοντας, συνεπώς, υπόψη όλα τα παραπάνω, μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα πως η απειλή της Meta να αποχωρήσει από την ΕΕ είναι ένα «πυροτέχνημα», με στόχο να πιέσει τις πολιτικές ηγεσίες και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού –και δη των ΗΠΑ, καθότι οι ευρωπαϊκές αρχές φαίνονται ανένδοτες– να σχεδιάσουν και να εφαρμόσουν άμεσα ένα νέο νομικό πλαίσιο μεταφοράς δεδομένων. Η υπαρξιακή κρίση της εταιρείας, εξάλλου, δε θα άντεχε το πλήγμα μιας πιθανής παύσης παροχής υπηρεσιών στην ΕΕ.

Όμως, η απειλή αυτή είναι ενδεικτική της δύναμης που έχουν αποκτήσει οι μεγάλες ψηφιακές εταιρείες, από την Amazon και τη Meta μέχρι τη Spotify και το Netflix, οι οποίες έχουν μετασχηματίσει ριζικά τα καπιταλιστικά μέσα εκμετάλλευσης του τρόπου παραγωγής αξίας. Μια πιθανή αποχώρηση θα σήμαινε την απώλεια χιλιάδων θέσεων εργασίας στην ΕΕ και, δη, την Ιρλανδία που είναι η ευρωπαϊκή βάση των αμερικανικών εταιρειών. Έτσι, και μόνο η απειλή αρκεί να κινητοποιήσει τις αρμόδιες αρχές στη σκέψη μιας τέτοιας εξέλιξης. Συνεπώς, φαίνεται ότι έχουμε φτάσει στο σημείο όπου αυτές οι εταιρείες έχουν γίνει πολύ μεγάλες, αλλά και συνυφασμένες με την κυβερνησιμότητα του διαδικτύου για να τις «χωρίσουμε», με αποτέλεσμα οι όποιες λύσεις να απαιτούν δομικές αλλαγές στον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας του ίντερνετ, κάτι που φυσικά θα σήμαινε και την αλλαγή του νεοφιλελεύθερου δόγματος περί ανεξέλεγκτης και άνευ όρων και κανόνων επέκτασης.

Tο Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ δημοσιεύει ανάλυση του Χαράλαμπου Κασίμη, Καθηγητή Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, πρώην Γενικού Γραμματέα Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων με θέμα «Για μια νέα στρατηγική για την αγροτική ανάπτυξη»

Του Ευάγγελου Πιλάλη*

Η συγκεντρωτική-ολιγοπωλιακή αρχιτεκτονική του εγχώριου τραπεζικού συστήματος που προκλήθηκε πρωτογενώς λόγω του PSI (κυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ) σε συνδυασμό με τις ατελείς (δημόσιες και ιδιωτικές) έμμεσες ή άμεσες κεφαλαιακές ενισχύσεις των επόμενων ετών, έχουν δημιουργήσει μια εξαιρετικά δύσκολη συνθήκη για την καθοριστική συνδρομή αυτών των ιδρυμάτων σε ένα συμπεριληπτικό και κοινωνικά ισορροπημένο μοντέλο ανάπτυξης.

Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ δεν μπορεί να κλείσει τα μάτια στις αρνητικές επιπτώσεις και στρεβλώσεις που de facto δημιουργεί στην οικονομία (και μάλιστα σε μια κρίσιμη δημοσιονομικά περίοδο) η εσφαλμένη στρατηγική για τμηματική «θεραπεία» του λογιστικού βιβλίου των εγχώριων τραπεζών τόσο ως προς το σκέλος του ενεργητικού όσο και του παθητικού.

Η εξαγωγή του προβλήματος των κόκκινων δανείων στα funds και τους servicers ήταν μεν επιβεβλημένη για την εξυγίανση του ενεργητικού των τραπεζών, αλλά δεν περιλάμβανε καμία πρόνοια (παρά τις δημόσιες εγγυήσεις του ΗΡΑΚΛΗ) για τον μετριασμό του «κοινωνικού ζητήματος» των χιλιάδων δανειοληπτών που κινδυνεύουν να χάσουν τα περιουσιακά τους στοιχεία μετά τη λήξη της περιόδου της Covid-19.

Σε αντίθετη κατεύθυνση, οι διαδικασίες του νέου πτωχευτικού κώδικα αδυνατίζουν την κοινωνική συνοχή, αφού πριμοδοτούν τη «λύση» της ταχείας ρευστοποίησης των περιουσιακών στοιχείων (στο πλαίσιο της νεοφιλελεύθερης φενάκης της «δημιουργικής καταστροφής») έναντι αυτής των βιώσιμων αναδιαρθρώσεων. Τέλος, η εγκατάλειψη μιας υπαρκτής και ανθεκτικής περιμέτρου νεοφυών, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων από σύνθετα εργαλεία ενίσχυσης της ρευστότητάς τους αποστερεί πολύτιμες δυνάμεις από την παραγωγικότητα και την αναπτυξιακή προοπτική της ελληνικής οικονομίας.

Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, τιμώντας τα €57 δισ. που συνολικά έχουν κινητοποιηθεί για τη δημόσια ενίσχυση/εξυγίανση των τραπεζών από το 2008 και μετά (η μεγαλύτερη κρατική ενίσχυση τραπεζών σε όλη την Ευρώπη, χωρίς να περιληφθούν τα €17 δισ. σε αναβαλλόμενη φορολογική απαίτηση μετά το πέρας των τιτλοποιήσεων κόκκινων δανείων και τα 23 δισ. εγγυήσεων του ΗΡΑΚΛΗ Ι και ΙΙ), είναι έτοιμος με ολοκληρωμένη πρόταση να επαναρυθμίσει τον ευρύτερο χρηματοοικονομικό τομέα στην χώρα μας.

Η ρύθμιση αυτή είναι πλήρως εναρμονισμένη με τα ευρωπαϊκά κανονιστικά/εποπτικά/νομισματικά πλαίσια και διασφαλίζει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τη σύνδεσή της με το εθνικό αναπτυξιακό σχέδιο και τις δράσεις από τις νέες προγραμματικές περιόδους του ΕΣΠΑ και του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Η ρύθμιση αυτή θα βάλει τα θεμέλια για ένα νέο, ενάρετο, διαφανή και βαθύ πιστωτικό/χρηματοοικονομικό κύκλο, ενισχύοντας ταυτόχρονα τη σταθερότητα, την ανθεκτικότητα και την αναγκαία ποικιλομορφία του.

Προϋπόθεση ως προς αυτές τις στοχεύσεις είναι η υλοποίηση έξι μεγάλων προοδευτικών μεταρρυθμίσεων/δράσεων με ουδέτερο έως θετικό δημοσιονομικό αντίκτυπο:

  1. Η ίδρυση αποτελεσματικής ενιαίας εθνικής εποπτείας,εναρμονισμένης με τα βέλτιστα διεθνή πρότυπα που θα αντιμετωπίσει τον κατακερματισμό, την προβληματική λειτουργικότητα, την αδιαφάνεια και τις αλληλοεπικαλύψεις. Η ΤτΕ, το ΤΧΣ (ως προς το κομμάτι της κεφαλαιακής ενίσχυσης), η Κεφαλαιαγορά, η ΕΓΔΙΧ, ο Συνήγορος του Καταναλωτή, ο Τραπεζικός Μεσολαβητής και άλλες αρχές ή υπηρεσίες που θα ιδρυθούν (π.χ. credit bureau, κέντρο ελέγχου και δεδομένων τιτλοποιήσεων), θα απορροφηθούν ως αυτοτελείς ή συγχωνευόμενοι πυλώνες στην Ενιαία Εποπτεύουσα Αρχή.
  2. Η διατήρηση ισχυρής δημόσιας συμμετοχής στο μετοχολόγιο αλλά και στη διοίκησηστη μία εκ των τεσσάρων σημαντικών τραπεζών, ώστε να ασκηθεί ενεργητική πολιτική και προληπτική επίβλεψη σε στρεβλώσεις και κινδύνους νόθευσης του ανταγωνισμού μέσω εναρμονισμένων τιμολογιακών και πιστοδοτικών πρακτικών. Η de facto δεσπόζουσα ολιγοπωλιακή θέση των τεσσάρων μεγάλων τραπεζών σε συνδυασμό με την εξωχώρια πολυμετοχικότητα και το νέο ευρωπαϊκό εποπτικό πλαίσιο που ωθεί σε κεφαλαιακά «φθηνές» διασυνοριακές ευρωπαϊκές εξαγορές καθιστά αναγκαία αυτή τη στρατηγική επιλογή με όρους διασφάλισης του υγιούς ανταγωνισμού και του εθνικού-δημόσιου συμφέροντος.
  3. Η παροχή πολλαπλών φορολογικών κινήτρωνγια την ενίσχυση του κεφαλαιακού αποθέματος και τη βελτίωση της εταιρικής διακυβέρνησης και των λειτουργικών δομών στο λεγόμενο «παράλληλο» τραπεζικό σύστημα (ΕΑΤ, Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, Τράπεζα ΑττικήςΑΤΤ 0,00%, Συνεταιριστικές, μικρές Ιδιωτικές), με ιδιαίτερη μέριμνα στη λειτουργική ολοκλήρωση και κεφαλαιακή ενίσχυση της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας.
  4. Η σύσταση ειδικού ταμείου εγγύησης αναδιαρθρώσεων κόκκινων στεγαστικών δανείων, υπό την ομπρέλα της ΕΑΤ, με διευρυμένα εισοδηματικά κριτήρια υπαγωγής και στοχευμένη-κλιμακωτή επιχορήγηση της εξυπηρετούμενης δόσης ή του κεφαλαίου, ώστε να επιτευχθεί η κοινωνική συνοχή, η στεγαστική πολιτική και η σταθεροποίηση των τιμών των ακινήτων. Η πολιτική αυτού του ταμείου διασφαλίζει τη μη κατάπτωση μέρους των εγγυήσεων του ΗΡΑΚΛΗ (βλ. έκθεση ελεγκτικού συνεδρίου σελ. 103-105), κινητροδοτεί υγιώς τα νοικοκυριά, προσδίδει υπεραξία στα κόκκινα χαρτοφυλάκια των funds/τραπεζών και απεγκλωβίζει το πολιτικό σύστημα από την ιδιότυπη υπερδεκαετή «ομηρία» του από το χρηματοπιστωτικό σύστημα.
  5. Η σύσταση ειδικού ταμείου αναχρηματοδότησης, αναδιάρθρωσης μεσαίων και μικρών επιχειρήσεων, υπό την ομπρέλα της ΕΑΤ, με έξυπνο επιμερισμό του πιστωτικού κινδύνου και των ωφελημάτων μεταξύ δημοσίου και τραπεζών/servicers στο πλαίσιο μιας σύνθετης και αντίστροφης χρηματοοικονομικής μηχανικής σε στοχευμένα χαρτοφυλάκια. Η πολιτική αυτού του Ταμείου καλύπτει αποτελεσματικά το επισημασμένο κενό παροχής ρευστότητας και βιώσιμων αναδιαρθρώσεων, ενισχύει κλαδικές πολιτικές υψηλής προστιθέμενης αξίας και εξωστρέφειας, αποτρέπει την κατάπτωση των εγγυήσεων του ΗΡΑΚΛΗ, αυξάνει σημαντικά την περίμετρο των βιώσιμων και ανθεκτικών επιχειρηματικών οντοτήτων, ενισχύει την οργανική κερδοφορία των τραπεζών/funds.
  6. Η σύσταση κοινού ταμείου ασφαλιστικών/αντασφαλιστικών εταιρειών και κράτουςγια την προαιρετική ασφαλιστική κάλυψη καταστροφικών κινδύνων από φυσικά και καιρικά φαινόμενα υπό την ΕΑΤ. Η πολιτική αυτού του ταμείου εξασφαλίζει επιμερισμό ασφαλιστικών κινδύνων μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, με προφανή αμφίπλευρα οφέλη.

Οι προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις και τα καινοτόμα «παράλληλα» εργαλεία σταθεροποίησης θα αντιμετωπίσουν τις δευτερογενείς ανισορροπίες της μακροχρόνιας τραπεζικής εξυγίανσης και θα προσδώσουν βάθος στην κεφαλαιαγορά, θα δρομολογήσουν την επαναφορά της ελληνικής οικονομίας σε τροχιά ευημερίας και ανάπτυξης, κατακτώντας την πολυπόθητη επενδυτική βαθμίδα αφού θα περιορίσουν τους χρηματοοικονομικούς κινδύνους και την πιθανή παρεπόμενη δημοσιονομική εκτροπή.

Επίσης θα αναβαθμίσουν περαιτέρω την αξιοπιστία της χώρας στους ευρωπαϊκούς θεσμούς, θα προσδώσουν δημοσιονομική ορατότητα στις αγορές, θα προσελκύσουν μακροπρόθεσμους επενδυτές στις τράπεζες και στην κεφαλαιαγορά, θα καθιερώσουν όρους διαφάνειας, ομοιομορφίας και ασφάλειας στις σχετικές συναλλαγές, θα συμβάλουν στην ταχύτερη επίλυση χρόνιων παθογενειών της δημόσιας διοίκησης στο ζήτημα της απορρόφησης και της βέλτιστης κατανομής των πόρων.

* Ο Ευάγγελος Πιλάλης είναι Επικεφαλής Χρηματοπιστωτικού Τομέα ΣΥΡΙΖΑ/ Τραπεζικό Στέλεχος/ Πρώην Μέλος Δ.Σ. Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας

Πηγή: euro2day.gr

Νέα επεισόδια στο θέμα της λειτουργίας του ρωσικού αγωγού Nord Stream 2, καθώς η Ανναλένα Μπέρμποκ, η νέα υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας έσπευσε ("καλεσμένη", προφανώς κι όχι ακάλεστη) να δηλώσει ότι δεν βλέπει να ξεκινάει η λειτουργία του, αλλά η γερμανική καγκελαρία υπό τον Όλαφ Σολτς και ο νέος αυστριακός καγκελάριος Καρλ Νεχάμερ έχουν άλλη άποψη και παίρνουν το όλο θέμα στα χέρια τους. Οι τιμές, πάντως, του φ.α. ίπτανται, χωρίς ρωσική ευθύνη. Ο ρόλος που προσέφερε ο Πούτιν στον Μητσοτάκη και οι τεράστιοι κίνδυνοι της χρήσης του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης από ΝΑΤΟ-ΗΠΑ.

Του Δημήτρη Λιάτσου, διεθνολόγου, διδάκτωρα φιλοσοφίας

Η νέα ΥΠΕΞ της νέας γερμανικής κυβέρνησης σε μια πρώτη εξάσκηση «πράσινης» (μόνο;) γυμναστικής, έκανε δηλώσεις γιατί δεν πρόκειται σύντομα να ξεκινήσει η λειτουργία του υποθαλάσσιου αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου (φ.α.),  Nord Stream-2, απ´ευθείας από τα ρωσικά παράλια της Βαλτικής θάλασσας στα γερμανικά… Ο αγωγός είναι έτοιμος από τα τέλη Οκτωβρίου και η πλήρωση του με τεχνικό φ.α έχει ολοκληρωθεί τέλη Νοεμβρίου. Ουσιαστικά, πριν βγει το 2021, ο αγωγός από καθαρά τεχνικής άποψης, μπορεί να ξεκινήσει τη λειτουργία του!

Και να, η εντελώς άπειρη (και άσχετη), σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, Ανναλένα Βέρμποκ, ξεκινά την υπουργική της θητεία με «εξειδικευμένη» τοποθέτηση περί αγωγών και ευρωπαϊκής νομοθεσίας! Όταν οι ελλείψεις σε φ.α έχουν εκτοξεύσει τις τιμές (στο hub της Ολλανδίας οι τιμές που «έκλεισαν» για τον Ιανουάριο 2022 ξεπερνούν τα 1300 δολ/1000 κυβικά), η νεαρή ΥΠΕΞ λειτουργεί με λογική… ακτιβίστριας στο χώρο της οικολογίας!

Ο καγκελάριος, Ολαφ Σολτς, ωστόσο, έχει μακράν εμπειρία στην προηγούμενη κυβέρνηση της Μέρκελ, ήταν ένας από τα υπουργικά στελέχη που στήριξε ανοικτά την κατασκευή του αγωγού. Πόσο μάλλον τώρα που ο αγωγός είναι έτοιμος και, για κάθε προσεκτικό μελετητή, γίνεται ολοφάνερο πως το θέμα των ελλείψεων, άρα και της ακρίβειας, μπορεί να λυθεί δραστικά μόνο με την άμεση λειτουργία του αγωγού. Πενήντα πέντε δις κυβικά το χρόνο με συνεχή ροή και σταθερές τιμές η Ευρώπη δε μπορεί να τα βρει από καμμία άλλη πηγή… 

Γερμανία-Αυστρία παίρνουν τον αγωγό πάνω τους! 

Αμέσως μετά τις… αερολογίες της Γερμανίδας ΥΠΕΞ, πηγή στη γερμανική καγκελαρία δήλωσε πως από το συνεχή έλεγχο και τις ως τώρα αναλύσεις όλων των δεδομένων (και όχι ανέξοδων δηλώσεων), η εικόνα που βγαίνει είναι η εξής: η Ρωσία εκπληρώνει όλα τα συμβόλαια προμηθειών που έχει υπογράψει με κάθε μια από τις χώρες της Ε.Ε. 

Η ίδια πηγή διευκρινίζει πως το ερώτημα που τίθεται αν η Ρωσία θα μπορούσε να προμηθεύει με περισσότερες ποσότητες, δεν έχει καμμία σχέση με την εκπλήρωση των συμβολαίων! (Κάποιοι εκ του πονηρού το… συσχετίζουν ώστε να το χρησιμοποιήσουν ως πρόσχημα στις επιθέσεις τους κατά της Ρωσίας, την οποία κατηγορούν ότι «ευθύνεται» για τις ελλείψεις!). 

  • Δε μπορούμε να απαιτούμε από τους προμηθευτές μας περισσότερα από ότι προβλέπουν τα συμβόλαια, επιμένει η πηγή της γερμανικής καγκελαρίας! Διευκρινίζει, ωστόσο, πως με όσα συμβαίνουν σήμερα «θα  θέλαμε περισσότερες προσφορές στην αγορά ώστε να μειωθεί η ένταση»! 

«Περισσότερες προσφορές»! Δηλαδή, και από τη Ρωσία και από άλλους προμηθευτές… Αλήθεια, που είναι οι «άλλοι»; Εκείνοι που για μεγάλο χρονικό διάστημα ξόδευαν χρήμα να πείσουν την κοινή γνώμη για τον «κίνδυνο» εξάρτησης της Ευρώπης από τη Ρωσία; Τι προσφορές κάνουν; Καμμία… Άρα, και η έκφραση για «περισσότερες προσφορές» ουσιαστικά  απευθύνεται στη… Ρωσία! 

Και για να μη νομίσει η Γερμανίδα ΥΠΕΞ ότι θα την αφήσουν να ξεσαλώσει για θέματα που άπτονται της ενεργειακής ασφαλείας της Ευρώπης, ο επίσης νέος καγκελάριος της Αυστρίας, Καρλ Νεχάμμερ, με δήλωση του στην εφημερίδα Welt, ξεκαθάρισε ότι αναμένει την έναρξη της λειτουργίας του North Stream-2, μέσα στα προγραμματισμένα χρονικά όρια! 

  • Ο αγωγός αυτός έχει άμεση σχέση με την Αυστρία και αποτελεί βασικό έργο που προσφέρει ασφάλεια στην Ε.Ε στις προμήθειες ενέργειας. 

Στη Βιέννη απορρίπτουν τις αμερικανικές απαιτήσεις να χρησιμοποιηθεί ο αγωγός ως εργαλείο πίεσης στη Μόσχα λόγω της κατάστασης στην Ουκρανία.

  • Μια τέτοια προσέγγιση κάνει κακό στην ίδια την Ε.Ε, εκτιμά ο Νεχάμμερ.

Η Μόσχα έχει δηλώσει κατ´επανάληψη πως η λειτουργία του αγωγού στηρίζεται σε καθαρά οικονομικά κριτήρια, με οφέλη και για τις δυο πλευρές. Ωστόσο, το παραμύθι που εξυφαίνεται τις τελευταίες εβδομάδες περί επικείμενης στρατιωτικής «εισβολής» της Ρωσίας στην Ουκρανία, δεν αποτελεί παρά αφορμή για τη δυνατότητα της Ουάσιγκτον να το μετατρέψει σε «εργαλείο» διαπραγμάτευσης και πιέσεων έναντι της Μόσχας. 

Αλεξανδρούπολη, εμπλοκή σε επικίνδυνα παιγνίδια! 

Ακόμα πιο επικίνδυνο γίνεται το δεύτερο συστατικό αυτής της πολιτικής: Του σχεδιασμού εγκατάστασης στο ουκρανικό έδαφος, κοντά στα ρωσικά σύνορα, νέων σοβαρών οπλικών συστημάτων, ικανών να απειλήσουν τις ευρωπαϊκές περιοχές της Ρωσίας! Στα πλαίσια αυτού του σχεδιασμού σημαντικός ρόλος επιμερίζεται στη βάση της Αλεξανδρούπολης που ήδη λειτουργεί ως… εφαλτήριο μεταφοράς στρατιωτικού εξοπλισμού στις όμορες χώρες των νότιων και δυτικών συνόρων της Ρωσίας! 

Μήπως εδώ βρίσκεται και η αιτία της άρνησης της Μόσχας στο ελληνικό αίτημα για οποιαδήποτε μορφή μείωσης, έκπτωσης στην τιμή του φ.α; Μια τιμή που, εκτός των άλλων, η Αθήνα κάτω από προτροπές των… συμμάχων μας απαίτησε και διαμόρφωσε, τα προηγούμενα δυο χρόνια, στη βάση της αγοράς και όχι στη βάση των συμβολαίων που είχε με τη ΓΚΑΖΠΡΟΜ! 

Ο Πούτιν αφού έδωσε μια πλήρη εικόνα στο Μητσοτάκη, αναφορικά με τις πραγματικές εξελίξεις στην Ουκρανία και τις διαπραγματεύσεις που είχε με τον πρόεδρο Μπάιντεν, πρότεινε στην Αθήνα να κρατήσει την σχετικά καλή διαχρονική σχέση της με τη Μόσχα. Ακόμα και να παίξει, αν μπορεί, ρόλο «γέφυρας» ανάμεσα στη Ρωσία και τη Δύση! 

Εν όψει της επίσκεψης το σύνολο των κυβερνητικών μέσων ενημέρωσης «βομβάρδισαν» την κοινή γνώμη με την προσπάθεια επίτευξης μιας συμφέρουσας τιμής στο φ.α. πλην όμως ο πρωθυπουργός στο Σότσι πήρε μια γερή και ολοκληρωμένη εικόνα, πως προσεγγίζει η Μόσχα το πλέγμα των προβλημάτων που αναδύονται στις σχέσεις της με τη συλλογική Δύση… 

Εν τέλει, το ποιος, τι και πως το κατανοεί θα φανεί σύντομα. Είτε με… διορθωτικές κινήσεις στις διμερείς σχέσεις, είτε με τη διαιώνιση της κατάστασης, με ότι αυτό συνεπάγεται! Στη ζωή, πάντως, δύσκολα γίνεται αποδεκτό το λαϊκό απόφθεγμα να επιδιώκεις «αλλού να τρως και να πίνεις και αλλού να πηγαίνεις να το δίνεις….»! 

 

Ήταν την άνοιξη του 2007 που ο Καραμανλής συναντήθηκε με τον Πούτιν στην Κωνσταντινούπολη και μίλησαν «επί της ουσίας» για δυνατότητα κατασκευής θαλάσσιου αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου(φ.α), από τη Μαύρη θάλασσα! Και ήταν τότε που η αφιχθείσα στην Αθήνα αμερικανίδα ΥΠΕΞ, Κοντολίζα Ράις, μας «προειδοποιούσε» για τις ανησυχίες της Ουάσιγκτον από την εξάρτηση από έναν, κυρίως προμηθευτή, τη ρωσική Gazprom!

Υπάρχουν συγκεκριμένοι κύκλοι που έχουν οικονομικά συμφέροντα να προωθούν τη μείωση των επενδύσεων στην ενέργεια προς όφελος, τάχα, της «εναλλακτικής» στη βάση των «ανανεώσιμων πηγών»! Το που οδήγησαν οι θεωρίες μη ειδικευμένων πάνω στα λεπτά και σύνθετα ζητήματα παραγωγής ενέργειας στο σύγχρονο κόσμο, το δείχνει η βαθιά κρίση των ημερών μας. Μιλάει στο Bigbusiness.gr και τον Δημήτρη Λιάτσο, ο πατριάρχης της ιδέας της Βερόνα, Αντόνιο Φάλικο

Ροή

ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ