Σε δημόσια διαβούλευση έως τις 10 Νοεμβρίου έχει τεθεί το σχέδιο νόμου του υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης, με το οποίο θα θεσπίζονται νέοι κανόνες εποπτείας τόσο για τις επιχειρήσεις, όσο και για τους υπαλλήλους, ενώ καθιερώνονται έξι βαθμίδες ποινών.

Οι ποινές ξεκινούν από την απλή σύσταση για συμμόρφωση και κλιμακώνονται σε προσωρινή ή οριστική διακοπή λειτουργίας, κατάσχεση/ ανάκληση/ δέσμευση κ.λπ. επικίνδυνων προϊόντων, πρόστιμα, αναφορά στον εισαγγελέα και άλλα διοικητικά μέτρα ή κυρώσεις που προβλέπονται από τη νομοθεσία.

Με το νόμο πλαίσιο θεσπίζονται ενιαίες αρχές και διαδικασίες που διέπουν την εποπτεία και τους ελέγχους, την εισαγωγή κοινών μεθόδων και εργαλείων που χρησιμοποιούνται για την άσκηση εποπτείας και τον προσδιορισμό των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των αρχών και των υπαλλήλων που ασκούν εποπτεία, καθώς και των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των ελεγχόμενων οικονομικών φορέων.

Το σχετικό σχέδιο νόμου με τίτλο «Νόμος Πλαίσιο για την Εποπτεία των Οικονομικών Δραστηριοτήτων και την Εποπτεία αγοράς προϊόντων», κατέθεσε την Πέμπτη στη Βουλή ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης Αλέξης Χαρίτσης.

Τα σημεία-«κλειδιά» του νομοσχεδίου-πλαισίου είναι τα εξής:

1. Επιπλέον των συνταγματικά κατοχυρωμένων αρχών (νομιμότητας, αναλογικότητας κ.λπ.) εισάγονται ειδικές αρχές και κανόνες που ολοκληρώνουν ένα σαφές και συνεκτικό πλαίσιο αρχών για την εποπτεία και την ελεγκτική δραστηριότητα (π.χ. προτεραιότητα υποστήριξης της συμμόρφωσης, της επιλογής ενεργειών για μείωση ή αποτροπή του κινδύνου κ.λπ.).

2. Προσδιορίζεται με σαφήνεια το περιεχόμενο της εποπτείας και εισάγεται ενιαία μεθοδολογία σχεδιασμού και στόχευσης των ελέγχων και μεθοδολογία κατάρτισης προγράμματος ελέγχων στη βάση σαφών και συγκεκριμένων κριτηρίων (κίνδυνος, μέγεθος οικονομικής δραστηριότητας, ιστορικό συμμόρφωσης, ύπαρξη συστήματος διαχείρισης κινδύνων).

3. Καθορίζεται ενιαία διαδικασία και σύστημα διαχείρισης των καταγγελιών.

4. Καθορίζονται γενικοί κανόνες για τη διενέργεια των ελέγχων (προετοιμασία ελέγχου, διαδικασία διενέργειας, διαδικασία ενεργειών συμμόρφωσης).

5. Καθορίζονται κοινοί κανόνες επιβολής κυρώσεων.

6. Εισάγεται ως βασική αρχή η υποστήριξη της συμμόρφωσης των επιχειρήσεων και των προϊόντων στις απαιτήσεις του ευρωπαϊκού και εθνικού δικαίου για την εποπτεία της αγοράς. Η υποστήριξη υλοποιείται μέσω αναλυτικής ενημέρωσης του ελεγχόμενου για τις υποχρεώσεις του και διαδικασίας συμβουλών και συστάσεων προκειμένου να συμμορφωθεί.

Άρα πρωταρχικός σκοπός της ελεγκτικής διαδικασίας είναι η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη αύξηση της συμμόρφωσης ξεφεύγοντας από το απαρχαιωμένο και αναποτελεσματικό μοντέλο του κράτους-τιμωρού με την επιβολή εξαντλητικών και μη αναλογικών πολλές φορές κυρώσεων, οι οποίες οδηγούν συνήθως τους ελεγχόμενους σε προδικαστικές προσφυγές και δικαστικές ενέργειες, που επιβαρύνουν τη δημόσια διοίκηση και τη Δικαιοσύνη.

7. Εισάγεται η χρήση των φύλλων ελέγχου, με σκοπό την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη τυποποίηση της διαδικασίας.

8. Καθορίζονται οι βασικές γενικές λειτουργίες των εποπτευουσών αρχών.

9. Εισάγεται στοχοθεσία και αξιολόγηση των αποτελεσμάτων των ελέγχων.

10. Προβλέπεται ένα μοντέλο διοίκησης για κάθε πεδίο εποπτείας (Αρχή Οργάνωσης Εποπτείας και Συντονισμού και Αρχές Εφαρμογής Εποπτείας και Διαχείρισης/ελεγκτικές αρχές) και η υποστήριξη του συντονισμού του νέου συστήματος από αρμόδια Δ/νση της Γενικής Γραμματείας Βιομηχανίας.

11. Τέλος, παρέχεται εξουσιοδότηση για την έκδοση Προεδρικών Διαταγμάτων, τα οποία θα εξειδικεύσουν τις γενικές αρχές που τίθενται με το νόμο-πλαίσιο για κάθε ένα από τα πεδία εποπτείας και θα καθορίσουν την αρμόδια Αρχή Οργάνωσης Εποπτείας και Συντονισμού, καθώς και τις αντίστοιχες Αρχές Εφαρμογής Εποπτείας και Διαχείρισης (ελεγκτικές αρχές).

Το νέο θεσμικό πλαίσιο για την εποπτεία υλοποιείται μέσω του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος Άσκησης Δραστηριοτήτων και Ελέγχων (ΟΠΣ-ΑΔΕ). Το ΟΠΣ-ΑΔΕ αποτελεί μια ολοκληρωμένη πλατφόρμα όλων των ενεργειών ελέγχων που καλύπτει το εύρος, από τον προγραμματισμό των ελέγχων, επί τη βάσει της αξιολόγησης του κινδύνου, μέχρι την καταγραφή των αποτελεσμάτων ελέγχου με τη χρήση των φύλλων ελέγχου και το ιστορικό συμμόρφωσης κάθε οικονομικού φορέα.